U bevindt zich op het algemene (landelijke) CJG-forum.
Corona en VO
AnneJ
'Die sterfgevallen en overbelaste IC's kun je zo weer terug krijgen nu er een aanzienlijk grotere groep mensen besmet blijkt te zijn. Het is nu nog aan het smeulen zodat je er nu, preventief nog iets mee kunt.'
Ik ben het met je eens, ik beschrijf alleen wat ik om me heen zie en hoor.
'Tegelijk, het is heel moeilijk om allerlei onderzoek waterdicht te krijgen, dus ja, voor een deel zal dat een kwestie van aannames en geloof zijn. Kan dat dan svp via de gebruikelijke adviesorganen en de overheid? Becommentarieerd door heel Nederland, dat wel, uiteraard bemoeit eenieder zich er mee.'
Tja, de afgelopen decennia heeft de regering/overheid zich steeds meer teruggetrokken uit het openbare leven en veel belangrijke beslissingen overgelaten aan de markt en de burgers zelf. Niets verbieden of voorschrijven, maar 'samen komen we er wel uit'. Zelfs de milieuwetgeving wordt vanaf 2022 zo vormgegeven. Minder harde normen maar overleg met de buren. Dan is het niet gek dat burgers en belangengroeperingen ook over de corona-aanpak willen meepraten én meebeslissen.
Meedoen
Blijkbaar moeten we blijvend leren hoe samen te werken. Dat valt ook niet mee.
De afstand tussen de burger en de politiek is spreekwoordelijk. En dat, terwijl we in Nederland nog van mening zijn dat de rechtstaat een eerste voorwaarde is voor de relatie tussen burgers en overheid en daar doe je een redelijk beroep op.
Toch is het niet zo moeilijk. De overheid is niet almachtig en burgers niet onmachtig, dus dat daar naar een balans gezocht wordt lijkt me vrij normaal ook al kun je dat vanuit diverse politieke stromingen becommentarieren. Je gaat er wel samen je schouders onderzetten.
En eerlijk gezegd begrijp ik dat dus niet zo goed dat er hele groepen mensen zijn die afhaken en zich gedragen alsof we terug zijn naar normaal. Inderdaad, aangejaagd door roeptoeters.
Verder snap ik de paniek wel. Mensen gaan zich toch paniekeriger gedragen omdat het ook niet niets is, het is een pandemie. Dat kan wat spanningen met zich meebrengen. En tegenstellingen wat op scherp zetten. Hopelijk houden we het hoofd koel.
AnneJ
'En dat, terwijl we in Nederland nog van mening zijn dat de rechtstaat een eerste voorwaarde is voor de relatie tussen burgers en overheid en daar doe je een redelijk beroep op.'
Maar dat is toch ook zo? Zonder rechtstaat is er niemand die zorgt dat jij de deur uit kunt zonder bang te hoeven zijn dat er 's middags iemand anders in jouw huis woont. Niemand die jouw bezittingen, spaargeld en grenzen beschermd. Niemand die boeven vangt, ze berecht en straf geeft. Dat geldt het recht van de sterkste, de rijkste, de brutaalste.
Twijfel
Waar het mij omgaat is dat je, met reden, kunt twijfelen aan de inzet van de overheid. Zie de schandalen bij de belastingdienst en andere zaken waar je als burger nou niet blij van wordt. Zo heb ik er ook nog wel een paar.:-)
Dat laat onverlet dat je in tijden van crisis je over de geschillen heenzet en er samen je schouders onder zet. Alles in het transparante en redelijke uiteraard. Je gaat er niet a priori vanuit dat de overheid je met deze coronamaatregelen op uit is om de samenleving te duperen, maar om ons zo goed mogelijk door de pandemie te loodsen.
En dat blijkt niet bij iedere burger vanzelf te spreken. Kritiek prima, maar houdt je aan de afspraken en wees pro actief. We zitten er samen in.
AnneJ
Tja, er zijn blijkbaar mensen die, vanwege de aanhoudende schandalen, niet langer geloven dat 'de overheid' het beste voorheeft met de burgers. Ik kan ze dat niet kwalijk nemen. Want op grond waarvan zou je de overheid nu met de corona ineens wel vertrouwen?
Transparantie en redelijkheid Elena
Er is veel minder mogelijk aan manipulatie omdat de zaak zo actueel en dringend is. Er is veel controle, juist ook van de kamers, de politiek, en betrokkenheid van diverse organisaties en gemeentelijke netwerken.
Je ziet waar het naar toe gaat.
Er is uiteraard geen kruid gewassen tegen mensen die er vanuit gaan dat als het virus uit een laboratorium ontsnapt is dat je dan verder ook niet meer mee moet doen met het bestrijden van de gevolgen.
Waarom niet?
Waarom zou je de overheid niet vertrouwen?
Elementen van een rechtsstaat zijn overigens: overheidsoptreden dient te berusten op een wettelijke grondslag. Bij belastend optreden moet dat een voorafgaande regel zijn. Regelgeving en uitvoering moeten niet in één hand liggen. Democratie. Onafhankelijke rechtspraak. Grondrechten.
Onzin
'Er is veel controle, juist ook van de kamers, de politiek, en betrokkenheid van diverse organisaties en gemeentelijke netwerken.'
Onzin. Om te beginnen was de controle vanuit de Eerste en Tweede Kamer net zo groot (of klein) bij alle belastingdienstschandalen (er zijn niet ineens mogelijkheden bij gekomen), ten tweede probeert iedereen, ook op dit forum, de betrokkenheid van organisaties juist te beperken. Viruswaanzin is ook een organisatie!
Kijk Elena
Als je al een redelijke aanname, tot 'onzin' verklaart kom je in de schimmige manier terecht waarop organisaties als Viruswaanzin argumenteren.
'Er is veel minder mogelijk aan manipulatie omdat de zaak zo actueel en dringend is. ' Je kunt wel al te letterlijk het tweede deel van mijn argumentatie apart zetten, maar dat is onzuiver redeneren. Bij de schandalen door de belastingdienst kunnen mensen nog wegkijken, omdat het om een wel grote groep maar toch beperkte groep ouders gaat.
Van dit virus hebben we allemaal last. Die urgentie zorgt dat het probleem in de actualiteit blijft en niet er doorgejast in een achterafkamertje of genegeerd, wachtend op de notulen, of op andere manieren niet verantwoord afgehandeld wordt. De politieke molens malen traag.
En dat valt me op als je naar zo iemand als Willem Engel luistert. Redeneren met een eigen logica die paranoia is naar sleutelpersonen en organisaties van overheid, maatschappelijk middenveld en wetenschap, en escalerend de weg kwijtraakt richting grootspraak over strafrecht en volksopstand.
De vraag is terecht hoe je organisaties als Viruswaanzin mee krijgt en niet steeds verder laat radicaliseren. Of mensen hoe dan ook opzet tegen een goed plan van maatregelen.
Misschien alleen maar blijven uitleggen, zoals nu in de 2e kamer. En dat verder uitdragen in weer wekelijkse persconferenties.
Viruswaanzin
De mensen achter viruswaanzin hebben al eerder op allerlei manieren geprobeerd om de rechtsstaat te ondermijnen. Corona is voor hen gewoon een middel waardoor ze met mensen kunnen mobiliseren. Die niet beseffen met wat voor club ze in zee gaan.
Ik heb wel vertrouwen in de overheid. Er worden zeker fouten gemaakt, maar ik zie ook consequenties.
Handhaving leerplicht
De vraag: hoe gaat het met handhaven van de leerplicht, zeker gezien de twijfels over de ventilatie? Even zo snel niet gezien wie dat nu vroeg.
De Jonge:
Scholen trekken ouders over de streep. Want kinderen willen wel naar school. De afspraken met Slob zijn nog van kracht, of zoiets.
Hmmmmm..
Jammer dat de 2e Kamer hier niet doorvraagt. Het antwoord is er dus niet.
Helaas kan ik het niet meer volgen.
Piep
'Ik heb wel vertrouwen in de overheid.'
Maar het gaat niet om jou (persoonlijk). Het gaat om de grote groepen mensen die zich niet (meer) aan de maatregelen houden. Om die te bereiken, moet je je verdiepen in hún overtuigingen en ervaringen. Het wijsvingertje van Rutte of de 'we doen dit samen' mantra van AnneJ werken averechts. Dáár gaat het om.
Je rug recht
Wiehet weet mag het zeggen maar ik mag hopen dat de organisaties en de overheid hun rug recht houden en wat ze nu al doen, zo goed mogelijk, onder verkeerde verwachtingen te wekken, of grootspraak, duidelijkheid te geven over complexe processen.
En verder is het op de blaren zitten en hopen dat men daarvan leert. Je weet het niet.
Je kunt je best in de motieven verdiepen maar ik zie daar nog geen mogelijke bruikbaarheid.
Boze burgers best, maar zand in de machine strooien gaat te ver. We zijn hier toch niet in Libanon of Polen?
Grappig
' We zijn hier toch niet in Libanon of Polen?'
Dat is wat Viruswaanzin ook zegt.
Libanon of Polen
Dan lijkt het mij prima als Viruswaanzin daar een tijdje ervaring op gaat doen. Zo'n club kan daar echt niet bestaan.
Piep
Eens!
Waarschijnlijk blijft onze puber thuis
Met een kind dat in de risicogroep valt, weet ik nog niet wat we met onze vo-puber doen, hoe sneu ik dat ook vind. Ons oudste kind is kwetsbaar en ik ben niet bereid om als gezin als proefkonijn gebruikt te worden, nu blijkt dat de wat oudere pubers mogelijk besmettelijker zijn dan gedacht. Zeker niet omdat het lijkt alsof we hier opnieuw achter de feiten aanlopen. Dat zijn we liever voor, dan dat er straks toch teveel scholieren besmet zijn en het risico te groot wordt.
Er is nog teveel onduidelijkheid over ventilatie in scholen en de verspreiding via pubers op kwetsbaren en ouderen.
School heeft nog geen beleid voor deze groep leerlingen en ik begrijp best een beetje dat ze daar in de vakantie niet heel veel verder over hebben nagedacht, maar onze oudste heeft recht op bescherming.
Hij heeft zich een slag in de rondte gewerkt om voor zijn studie een stageplaats te vinden die vanuit huis kan en komt de deur niet of nauwelijks uit. Dat kunnen we niet negeren door zijn zus uren per dag met 1600 kinderen in een te krap gebouw te laten verblijven. Waarbij je dan ook nog maar moet hopen dat de leerlingen die net terug zijn uit een oranje gebied en/of met lichte, nauwelijks zichtbare klachten rondlopen daadwerkelijk thuisblijven. Als ik om me heen zie en hoor wat er gebeurt houd ik mijn hart vast.
Als er door politiek Den-Haag om de hete brij wordt heengedraaid en als school niet kan aangeven hoe het met de ventilatie gesteld is en niet bereid is deze kinderen in de klas bijvoorbeeld dicht bij het raam in een eigen bubbeltje in de klas te plaatsen, houdt het wat mij betreft voor nu even op. Jammer, onze vo'er is super verdrietig en met wat extra maatregelen is er zoveel mogelijk. Ik realiseer me echt dat 100% garantie dat het goed gaat niet te geven is, maar wel zo veilig mogelijk graag en dat moeten we met elkaar doen.
Ideeën ter bescherming van kwetsbaren?
Re. Piep - ik ben er een beetje laat bij, maar over deze reactie van je:
"Mondkapjes lijken me onwerkbaar in een school. Je kunt elkaar moeilijk verstaan en pubers zullen die dingen echt niet netjes gebruiken. Ik denk dat het een kwestie is van gewoon beginnen en dan goed monitoren. Kwetsbare leerkrachten en kinderen (en kinderen met kwetsbare ouders) beschermen."
En dan vooral dat laatste over kinderen met kwetsbare ouders beschermen. Hoe zie je (of iemand anders die ideeën heeft) dit voor je?
Niet als argumenteren bedoeld! Ik ben zo'n ouder, kind gaat naar het VO, is voor de vakantie thuisgebleven. Wij komen nog steeds bijna nergens als het niet nodig is, zijn erg voorzichtig. Ik verwacht niet dat scholen dichtblijven om 'ons' (ouders net als mij), en zou het fijn vinden als kind toch heen kan... alleen hele dagen in volle klassen zonder enige maatregelen vind ik niet echt fijn.
Ik ben het eigenlijk met jouw uitspraak eens, maar dan, hoe bescherm je die kinderen met kwetsbare ouders (en kwetsbare leerkrachten en kinderen)? Ik weet het zelf niet eens, zou graag concrete ideeën horen waarmee ik eventueel op school mee in overleg kan.
Overigens zou het voor mij al een hoop stress schelen als de leerplicht niet zo gehandhaafd zou worden. Een boete van €900 per twee weken geloof ik? Dat kan ik zeker niet betalen, maar ik ben de enige ouder van mijn kind en dat is dan weer niet in geld uit te drukken... Moeilijk hoor. Rotvirus.
Wees creatief
"Als volwassenen of kinderen zelf behoren tot de risicogroepen volgens het RIVM (boven de 70 jaar of met onderliggende aandoeningen), of gezinsleden hebben die tot de risicogroep behoren, dan kunnen ze worden vrijgesteld van fysiek onderwijs. Ouders nemen in dat geval contact op met de schoolleiding. Bij twijfel is het advies om contact op te nemen met de behandelend arts of jeugdarts (JGZ-arts) die aan de school verbonden is. In deze situaties biedt de school onderwijs op afstand aan voor deze leerlingen. Het inzetten van ondersteuning en het bijhouden van een dossier dat inzicht geeft in de problematiek, de begeleiding en de voortgang is hierbij geboden. In het leerlingvolgsysteem is het wenselijk dat bijgehouden wordt dat de reden van afwezigheid op school in relatie staat tot corona."
Wat je in elk geval kunt doen is aan de praktijkassistente een bewijsje vragen dat je jaarlijks in aanmerking komt voor de griepprik vanwege een onderliggende aandoening.
Hopelijk kun je daarmee op school bereiken dat ze je kind afstandsonderwijs gaan geven.
Het zal ook van de school afhangen. Vanavond bij Op1 de directrice van de OSB in de Bijlmer. Die er vanuit gaat, en er op vertrouwd, dat alle leerkrachten en kinderen naar school komen. Daar krijgen kwetsbare mensen nog een harde dobber aan en ik zou daar zeker veel tijd en aandacht aan wijden. En goed op mijzelf passen.
Je organiseren. Bijvoorbeeld bij je patientenorganisatie een oproep doen aan alle ouders met kinderen op scholen om ervaringen uit te wisselen en elkaar te steunen bij de leerplicht en tips te geven. Bel je vakbond en vraag of er iets te organiseren valt met kwetsbare ouders en leerkrachten. Samen sta je sterker.
En ga zeker tegen elke boete in beroep. Het zijn onzekere tijden en je gezondheid is niet onderhandelbaar.
Je kunt ook je kind vragen zichzelf zo goed mogelijk te beschermen op school. Tenminste als het zich goed tegen groepsdruk of leerkrachten chantage weet te weren.
Geef het een spatscherm mee en helicopterwieken, zoals die chinese jongetjes, zodat iedereen weet wat de te houden afstand is.
Niet helemaal realistisch misschien want opvallend en wie wil er nu opvallen, maar bespreek het met je kind. En geef het schoonmaakdoekjes mee naar school (geen alcohol of zoiets maar zeep) zodat het altijd op 'contactmomenten' de handen kan afnemen of iets aanpakken met een schoonmaakdoekje. Even de tafel schoonmaken waar het aan gaat werken.
Ook nog
Een sterk argument is ook nog: je bent een ouder met een onderliggende aandoening, maar wel de enige ouder van je kind. En je bent graag nog lang gezond genoeg beschikbaar voor je kind en neemt liever geen risico op ernstige ziekte met mogelijk langdurige gevolgen of overlijden.
Die gebruik ik ook wel eens als er toch weer gevraagd wordt naar liefhebbers om IRL te gaan werken. Ik blijf online.
beschermen
Ik denk dat je voor zulke kindeten kleine klasjes zou moeten maken waar je wel afstand houdt. Een groepje uit de zelfde jaarlaag, waar je de meer kwetsbare docenten voor zet. En voor een ander deel zelfstudie in dat klasje onder begeieiden van eem docent of huiswerkbegeleider. Met af en toe een (online).1 op 1 afspraak met de vakdocent.
Zoiets, zit ik aan te denken als je niet alles digitaal wilt doen.
mooi artikel in NRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/08/13/zij-geven-de-risicogroep-een-gezicht-a4008763
paar stukjes: "Met de hashtag #GeenDorHout gaan sinds zaterdag duizenden van dit soort persoonlijke berichten rond op sociale media. De directe aanleiding is een opiniestuk van epidemioloog Sander Borgsteede in Trouw, waarin hij zegt: „Willen we de zwakkeren blijven beschermen totdat er een vaccin is of zijn we bereid te accepteren dat zwakkere en oudere mensen eerder overlijden?”
Heeft zo’n online maatschappelijk protest invloed? Volgens Marcel Broersma, hoogleraar media en journalistieke cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen, is de kracht van sociale media dat mensen elkaar vinden en ervaringen delen, en zo samen „een stem in het maatschappelijk debat” kunnen laten horen. (...) Initiator Davis hoopt dat mensen door de vele persoonlijke verhalen bereid zijn meer rekening te houden met de coronamaatregelen, om deze groep te helpen. Dat is een slimme strategie, zegt hoogleraar Broersma. „Uit onderzoek weten we dat het effectief kan zijn om in een rationeel debat met emotionele argumenten een tegengeluid te geven. "
gr Angela
Klopt
Omdat ik een vriendin heb met een zeer kwetsbare gezondheid, die ook nog alleenstaande moeder is, is het voor mij heel makkelijk om me aan de maatregelen te houden. Ook zijn er ouders van vrienden van mijn kinderen die midden in het leven staan en toch kwetsbaar zijn. Dat helpt enorm bij de bewustwording, merk ik. De kinderen doen van alles en dat mag ook, maar kijken wel echt uit in risicosituaties en zouden zich zeker ook laten testen bij klachten. Ze wijzen opa en oma ook telkens op de afstand.
net op nieuws:
Belgische studie: minder besmettingen op school dan thuis
Kinderen worden op school veel minder vaak besmet met het coronavirus dan thuis. Als ze al besmet worden, worden ze minder vaak ziek, meldt de Belgische omroep VRT.
Uit onderzoek van 4715 mensen die preventief in quarantaine werden geplaatst omdat ze mogelijk op school contact hadden gehad met een besmet persoon, blijkt nu dat er in de scholen weinig besmettingen zijn geweest. Slechts elf personeelsleden en 36 leerlingen werden vermoedelijk op school besmet.
In thuissituaties besmet een patiënt 10 tot 20 procent van de andere gezinsleden. Dat percentage is veel hoger dan op school. "We kunnen dus stellen dat het percentage van secundaire besmettingen op school erg laag is", zegt een Belgische viroloog tegen de VRT.
Beloofde (tenenkrommende) artikel nog
Minister De Jonge wil quarantaine verplichten als iemand in een contactonderzoek naar voren komt. Hoe moeizaam zo’n onderzoek zonder die verplichting al verloopt, heeft Volkskrant-redacteur Marjolein van de Water zelf ervaren toen zij positief testte.
Marjolein van de Water12 augustus 2020, 5:00
‘Mijn moeder heeft verhoging.’ Louis kijkt me aan, kaken op elkaar geklemd. ‘Shit’, zeg ik. ‘Gaat ze een test doen?’ Hij knikt en ijsbeert door de woonkamer. ‘Het zal toch niet zo zijn dat ik mijn 80-jarige moeder heb besmet?’ Dan, met woede in zijn stem: ‘Omdat ik zo nodig naar de kroeg moest.’
Vier dagen eerder, op zaterdag 1 augustus, bel ik de GGD voor een coronatest. Het is druk, pas na 40 minuten wordt er opgenomen. ‘Heb je symptomen?’ De vrouw die me te woord staat, klinkt uitgeput. ‘Keel- en hoofdpijn, en ik hoest een beetje’, antwoord ik. ‘En een kennis met wie ik onlangs contact heb gehad, heeft vandaag gehoord dat hij positief is getest.’
De vrouw verbindt me door. ‘Welkom bij GGD Amsterdam’, klinkt een bandje. ‘Als de wachttijd erg lang is, raden we u aan op een later moment terug te bellen.’ Twintig minuten later blijk ik te zijn doorverbonden met de afdeling bron- en contactonderzoek. Ik vertel dat ik de zaterdag ervoor met Louis en zijn beste vriend Pieter in een café ben geweest, dat we woensdag alledrie symptomen kregen en dat Pieter nu positief is getest. ‘Ik denk dat we in die kroeg zijn besmet.’
Voor het gemak noem ik Louis ‘mijn vriend’, dan snapt de GGD-dame in ieder geval meteen dat het hier niet gaat om zomaar contact, maar om zeer nauw contact. ‘Weet u het BSN-nummer van uw vriend?’, vraagt ze. Ik zwijg. ‘Zijn geboortedatum dan?’ Ik begin te stamelen. De vrouw zegt even niks. Ik stel me voor hoe ze met haar ogen rolt en zich afvraagt waarom ze idioten als ik te woord moet staan. ‘U weet het niet?’
Oude normaal
Ik zou haar kunnen vertellen dat Louis en ik elkaar pas in juni hebben ontmoet. De horeca was net weer open, de eerste coronagolf lag achter ons, de zomer lonkte. We dronken wijn, kusten, en wentelden ons in de illusie dat het oude normaal nog ergens rondwaarde. ‘Hij is niet echt mijn vriend’, mompel ik in plaats daarvan. ‘Ik bedoel, we scharrelen nog.’ De GGD-dame lacht en maakt een testafspraak voor de volgende ochtend.
Diezelfde zaterdag krijg ik een appje van een vriend met wie ik vijf dagen eerder in een restaurant heb gegeten. ‘Ik heb corona’, schrijft hij. ‘Mag ik je naam aan de GGD doorgeven voor contactonderzoek?’ Ik haal me ons etentje voor de geest. Het tafeltje was best breed, we hebben elkaar niet aangeraakt. Maar misschien zijn we tijdens het gesprek wat te dicht naar elkaar toegebogen?
Ik app terug dat de kans groot is dat ik hem heb aangestoken. Inmiddels heb ik begrepen dat patiënten twee dagen voordat verschijnselen optreden al besmettelijk zijn. Aangezien mijn testresultaat er op z’n vroegst over 48 uur is, en het contactonderzoek van de GGD dan nog moet beginnen, besluit ik zelf vast iedereen te waarschuwen. ‘Bezoek even geen kwetsbare mensen’, app ik. ‘Laat je testen als je verschijnselen krijgt.’ Ik licht ook de hoofdredactie van de Volkskrant in.
Zelf patiënt
Als chef van de buitenlandredactie houd ik me al een half jaar intensief bezig met het coronavirus. In de redactievergaderingen bespreken we dagelijks het beleid, de kibbelende wetenschappers en de angst en onrust die de pandemie wereldwijd teweegbrengt. De laatste weken is de aandacht verschoven naar de brandhaarden die GGD’s overal moeten opsporen en uittrappen.
Vanwege privacygevoeligheid lukte het ons niet het verhaal achter zo’n ‘cluster’ te vertellen. Nu ik zelf patiënt ben geworden, biedt dat de kans om nauwgezet de sociale dilemma’s in beeld te brengen die een besmetting met zich meebrengt. Voor mij, maar ook voor veel mensen in mijn omgeving. Het blijkt confronterend.
Ik ondervind bovendien aan den lijve hoe het bron- en contactonderzoek van de GGD verloopt, de belangrijkste pijler onder het Nederlandse coronabeleid. Het valt me vooral op hoe weinig slagkracht de GGD heeft, en hoe afhankelijk hij is van de bereidheid van betrokkenen om mee te werken. Want zoals Rutte vorige week zei: ‘We hebben geen dictatuur waarin ik politie bij de voordeur ga zetten.’ Vandaag debatteert de Kamer over de vraag hoe we in deze ‘volwassen democratie’ toch het aantal besmettingen onder controle kunnen houden.
Dat vraag ik me inmiddels ook af.
‘Ik wil niet dat je mijn naam doorgeeft’
Want als ik mijn contacten op de hoogte breng van mijn mogelijke besmetting, zijn de reacties nogal wisselend. ‘Het virus is toch al overal’, aldus een vriendin die de dag voor ik symptomen kreeg bij me thuis is geweest. Ze wantrouwt het regeringsbeleid en stuurde me al eens een filmpje van viruswaanzin.nl. Ik probeer haar ervan te overtuigen in ieder geval afstand te bewaren, niet te gaan werken en mensen in haar directe omgeving te laten weten dat ze mogelijk is besmet. ‘Ik zal erover nadenken’, zegt ze. ‘Maar ik wil niet dat je mijn naam aan de GGD doorgeeft.’
Een tweede vriendin is er juist heilig van overtuigd dat ze door mij is besmet, heeft zich direct in huis opgesloten en weigert zelfs haar vriend toegang. Weer drie anderen, met wie ik een paar uur in een park heb doorgebracht, blijven terrassen bezoeken: ‘We wachten eerst jouw testresultaat wel even af.’ Een van hen wil bovendien niet dat ik haar naam bij de GGD noem. Ze is bang dat de vader van haar kind, met wie ze een moeizame relatie heeft, er lucht van krijgt.
Ik word me er pijnlijk van bewust dat ik de verdere verspreiding van het virus slechts mondjesmaat kan voorkomen. Ieder individu maakt eigen afwegingen, berekent risico’s en bepaalt vervolgens of het voor hem of haar sociaal en economisch haalbaar is om preventief in quarantaine te gaan. Ik kan me daar alleen maar bij neerleggen. We leven in een vrij land. Gelukkig.
Zondagochtend fiets ik door een nog slapend Amsterdam naar de teststraat in de RAI en onderga gedwee de met wattenstaaf uitgevoerde orale en nasale penetratie. Terug thuis lig ik met een boek in mijn hangmat, als ik ineens besef dat ik een zintuig mis. Ik ruik aan een rozemarijnplant, dan aan een stuk zeep, vervolgens open ik de koelkast, eet een aardbei en bel Louis. ‘Ik ruik en proef niks meer’, zeg ik. ‘Ik ook niet’, antwoordt hij. ‘We zijn besmet’, concludeer ik.
Louis wacht al ruim 48 uur op de uitslag van zijn test, de GGD heeft de zelf opgelegde deadline niet gehaald. Aan het eind van de middag krijgt hij ze te pakken, zijn test blijkt inderdaad positief, maar ze kunnen hem nu niet te woord staan. Morgenochtend wordt hij teruggebeld, beloven ze. Negen dagen nadat hij vermoedelijk besmet is geraakt.
Hoofd vol watten
Maandag word ik wakker met een hoofd vol watten. Ik probeer te werken, vanuit huis, maar moet tijdens de onlineredactievergadering overgeven. De thermometer geeft 38,3 graden aan, voor het eerst maak ik me zorgen. Ik ben 41 jaar oud, ben voor zover ik weet gezond en heb een goede conditie. Maar nu ik dit onbekende virus door mijn lichaam voel razen, kan ik me ineens heel goed voorstellen hoe beangstigend dit moet zijn voor ouderen, of mensen met een kwetsbare gezondheid.
‘Zullen we samen in quarantaine gaan?’, vraag ik Louis. ‘Als een van ons dan ademnood krijgt, is er in ieder geval iemand in de buurt.’ Na het telefoontje van de GGD maandagmiddag (‘u bent positief getest, we bellen u morgen voor het bron- en contactonderzoek’) fiets ik naar hem toe, zorgvuldig afstand houdend van alles en iedereen.
Ik krijg een mailtje van de GGD met daarin pdf-documenten voor mij en mijn omgeving. In de brief voor ‘nauwe contacten’ staat dat ze veertien dagen in quarantaine moeten, de minder nauwe contacten hoeven zich alleen aan de gebruikelijke coronaregels te houden. ‘Laat je bij symptomen direct testen’, staat erin. Om vervolgens minstens drie dagen te moeten wachten tot het contactonderzoek begint, denk ik er achteraan. Het beleid komt me steeds vreemder voor. Waarom duurt alles zo lang?
Langer dan een kwartier
Die nacht heb ik koortsdromen. Ik zie het virus zich als een monster over de wereld verspreiden, met glibberige tentakels als in een slechte horrorfilm. De vloeibare beelden mengen zich met de verhalen die ik in de krant heb gezet. Doden, massagraven, uitgeputte zorgmedewerkers, chloroquine slikkende staatshoofden, lockdownrepressie. Dat alles vormt een giftige bal in mijn lichaam en voert oorlog met mijn immuunsysteem.
’s Ochtends ga ik in de zon zitten. Louis perst een sapje met gember, ik kijk naar de langsrijdende trams, een toeterende auto, vaders met bakfietsen vol kinderen. De GGD belt, ik geef namen, nummers en mailadressen van mensen met wie ik langer dan een kwartier op minder dan anderhalve meter ben geweest. Alle anderen zijn niet relevant voor het bron- en contactonderzoek, zeggen ze. Ik vind dat raar. Doet het virus er dan altijd een kwartier over?
Ik vertel over de vriendinnen wier naam ik niet mag doorgeven. ‘Dat heb ik nog nooit gehoord’, roept de GGD-medewerker uit. Dat verbaast me. Zouden anderen dan zomaar nummers en mailadressen doorgeven, zonder daarvoor eerst toestemming te vragen aan hun vrienden? ‘Het gebeurt wel vaak dat coronapatiënten zelf anoniem willen blijven’, aldus de GGD’er. ‘Ze schamen zich.’
Dat betekent dus dat veel mensen niet proactief vrienden en collega’s op de hoogte brengen als ze een besmetting vermoeden. Nogmaals, we leven in een vrij land, en schaamte kan zwaar wegen bij het nemen van besluiten. Bij de afweging om door te werken bijvoorbeeld, of om al dan niet een bruiloft te bezoeken. Hoe dan ook, voor het virus pakt die gêne fantastisch uit: het kan zich drie dagen langer ongestoord vermenigvuldigen.
Ik schaam me ook. Want eerlijk is eerlijk, ik ben onvoorzichtig geweest. Het concept ‘anderhalvemetersamenleving’ stemt me somber, en hoewel ik in de openbare ruimte mijn uiterste best doe afstand te bewaren, ben ik nooit helemaal opgehouden een aantal van mijn vrienden te omhelzen.
Café
Tijdens mijn quarantaine denk ik geregeld terug aan 25 juli, de avond waarop ik waarschijnlijk besmet ben geraakt. Ook die avond bevindt corona zich niet in het centrum van mijn gedachten. Het loopt al tegen middernacht als Louis appt: ‘Waar ben je? Kom je hierheen?’ Hij zit met Pieter aan de bar van een café in het centrum van Amsterdam. Een groep luidruchtige Spanjaarden zit opeengepakt aan een tafel, verder is de kroeg nagenoeg leeg. Ik schuif een kruk bij, Pieter praat van dichtbij in mijn oor. Een van de toeristen komt mijn kant op en begint een gesprek. De barvrouw tapt bier, ze oogt melancholisch. Niemand houdt afstand.
De maandag daarop ga ik naar de redactie, waar we sinds maart een streng coronabeleid hanteren. Met redacteuren en correspondenten onderhoud ik telefonisch contact, op de redactie is slechts een klein gezelschap aanwezig voor vergaderingen, eindredactie en vormgeving. We houden ruim afstand van elkaar. Geen seconde denk ik na over de mogelijkheid dat ik besmet ben en dus een gevaar zou kunnen vormen. Dat komt pas woensdagochtend, als ik begin te hoesten. De rest van de week werk ik thuis.
De GGD vindt het niet nodig dat collega’s in quarantaine gaan, toch ontstaat onrust op de werkvloer. De hoofdredactie besluit de toegang tot de redactie tijdelijk verder in te perken en stuurt met mijn instemming een mail rond: ‘Marjolein van de Water heeft corona’. Collega’s met kwetsbare huisgenoten beleven angstige weken, anderen vrezen dat ze hun ouders hebben aangestoken. Later blijkt dat een collega is besmet. Heb ik dat gedaan? Zullen er meer volgen?
De quarantaine met Louis is aangenaam, we zijn ziek maar niet ernstig. Ik lees kranten en boeken, ’s avonds kijken we series. We bakken knoflook, hangen boven de pan en proberen vergeefs een geur te ontwaren. We eten veel groente, steeds met een dikke laag sambal. Bij gebrek aan smaakvermogen is dat het enige dat de tong nog enigszins prikkelt.
Schuldgevoel
Maar het schuldgevoel knaagt. De vriendin die me het Viruswaanzin-filmpje stuurde, blijkt besmet, evenals haar geliefde. Ik vraag me voortdurend af hoelang de keten is van mensen die via mij het virus hebben opgelopen. Heb ik iemands dood veroorzaakt? Terwijl we wachten op de testuitslag van Louis’ moeder, belt zijn zus hem boos op. ‘Hoe kon je zo onverantwoordelijk zijn?’ Louis drentelt zenuwachtig heen en weer, en gaat uit pure wanhoop de kozijnen poetsen.
De GGD onderneemt intussen nauwelijks actie, geen van de contacten die ik heb opgegeven is benaderd. Louis wordt woensdag (een week nadat hij symptomen had gekregen) wel ineens gebeld door de GGD: ‘Spreek ik met Martijn’, vragen ze. ‘Nee’, antwoordt Louis. ‘Maar ik ken Martijn wel, hij is een van de personen die ik heb opgegeven voor het contactonderzoek.’ Verwarring alom.
Aangezien bij de GGD alles zo traag gaat, hebben wij zelf de kroeg ingelicht waar we die zaterdagnacht waren. ‘Hebben jullie de naam van ons café gemeld bij de GGD?’, vraagt de barvrouw. Dat hebben we, maar de GGD heeft hen op donderdag nog altijd niet gebeld. De barvrouw test intussen positief, ze heeft zonder het te weten drie dagen achter de bar gewerkt terwijl ze het virus al onder de leden had.
Zij twijfelt nu of ze de naam van haar collega moet opgeven bij de GGD. Want als die collega in quarantaine moet, heeft ze twee weken geen inkomen. En wat als het café moet sluiten? Ik begrijp haar wel. Zelf heb ik ook vrienden die door coronamaatregelen hun inkomen zijn verloren en de huur nauwelijks meer kunnen opbrengen. Voor hen is het kiezen tussen brood op de plank of de indamming van een virus waarvan je niet eens zeker weet of je het onder de leden hebt.
Uit een interview zaterdag in de Volkskrant met Anja Schreijer, hoofd infectieziekten van GGD Amsterdam, blijkt dat mijn ‘coronacluster’ geen uitzondering vormt. Ze vertelt dat veel mensen weigeren in quarantaine te gaan, en patiënten lang niet altijd eerlijk zijn over met wie ze in aanraking zijn geweest. Voorzichtig pleit ze voor meer dwang.
Minister De Jonge laat dinsdag alle voorzichtigheid varen en kondigt aan dat preventieve quarantaine voortaan een verplicht karakter krijgt, en dat op naleving gecontroleerd zal worden. ‘Wie zich er niet aan houdt pleegt een strafbaar feit’, aldus De Jonge. Zijn uitspraken gaan lijnrecht in tegen het discours van Rutte, die er juist voortdurend op hamert dat iedereen zijn verantwoordelijkheid moet nemen, maar dat de overheid niemand kan dwingen.
Als kleuter in de hoek
‘We zijn allemaal volwassen mensen in een volwassen democratie’, zei hij vorige week nog. ‘Ik hoop en denk dat we niet zo’n kleuterland blijken te zijn dat we dit niet aankunnen met z’n allen.’ Maar ook het kabinet, of in ieder geval De Jonge, lijkt nu doordrongen van de complexe realiteit die de individuele keuzevrijheid met zich meebrengt. De oplossing: wie niet ‘de juiste keuze’ maakt, is voortaan strafbaar. Tot zover de ‘volwassen democratie’.
De vraag is bovendien of dwang de bereidheid van mensen om mee te werken aan het GGD-onderzoek vergroot. Alle al bestaande dilemma’s blijven immers overeind, en door ‘wangedrag’ na een besmetting te criminaliseren zal ook de schaamte er niet minder op worden. Ik verwacht dat veel mensen ervoor zullen kiezen zich helemaal niet meer te laten testen, om problemen voor zichzelf en hun vrienden te voorkomen.
De regering zou misschien beter kunnen nadenken over hoe ze burgers kunnen motiveren in preventieve quarantaine te gaan, bijvoorbeeld door financiële steun te bieden aan degenen die tijdelijk hun inkomen verliezen. Ingewikkeld natuurlijk, misbruik ligt snel op de loer, maar wel noodzakelijk om het beleid succesvol te maken zonder de dictator uit te hangen.
Na 30 uur wachten wordt Louis uit zijn lijden verlost: de test van zijn moeder is negatief. Ook op de Volkskrant-redactie is tot mijn grote opluchting verder niemand besmet geraakt. Zelf voelen we ons een stuk beter, en beginnen voorzichtig te fantaseren over het moment dat we weer naar de supermarkt mogen. De GGD heeft gezegd dat we na aanvang van de ziekteverschijnselen minstens een week in quarantaine moeten blijven. Daarna mogen we naar buiten, ‘mits we 24 uur geen symptomen hebben’.
Maar welke symptomen bedoelen ze precies? We bellen meerdere keren de GGD, en krijgen verschillende antwoorden. De een zegt dat we rustig naar buiten kunnen als we het gevoel hebben dat het ergste achter de rug is. Een ander zegt dat het zelfs bij een klein kuchje zaak is binnen te blijven. Over een ding zijn ze het eens: we hoeven niet te wachten op de terugkeer van reuk- en smaakvermogen, dat kan nog weken duren. Gelukkig hebben we nog veel sambal in huis.