

Algemeen Ouderschap
U bevindt zich op het algemene (landelijke) CJG-forum.

AnneJ
20-07-2013 om 22:07
Discussie thuisbevalling
Naar aanleiding van de veroordeling van 3 vroedvrouwen die vrouwen hielpen die met indicatie toch thuis wilden bevallen. Inmiddels diverse discussiestukken. Maar misschien is iedereen er wel een beetje moet van geworden. Weer een discussie over de verregaande bemoeienis die de overheid zich tegenwoordig permitteert.
Zelf ben ik uiteraard wel blij met dit 'weerwerk'.
http://www.trouw.nl/tr/nl/4516/Gezondheid/article/detail/3478953/2013/07/20/Ex-kinderrechter-Bevallen-in-ziekenhuis-afdwingen.dhtml

Yta Chalne
22-07-2013 om 13:07
Keuzes
Inhoudelijk vind ik dit wel een heel interessant vraagstuk (wie mag, tot op welk moment, wat beslissen rondom een bevalling). Het lijkt erop dat alleen artsen het mogen beslissen. Alle andere deskundigen en de as ouders zijn bij voorbaat verdacht.
Van deze specifieke drie vroedvrouwenzaken ken ik er maar een redelijk, en daar ging het om een bevallende vrouw (zelf arts) die vanwege een enorm bevallingstrauma waarbij geen enkele arts naar haar wilde luisteren zo lang mogelijk zonder bemoeienissen thuis wilde blijven. De vk in kwestie had de keus om nee te zeggen, maar dan was er niemand bij. Nu zei ze ja, en heeft ze ervoor gezorgd dat er een probleemloze keizersnede in het zh heeft plaatsgevonden, resulterend in twee gezonde baby's. Zaak in kwestie speelde overigens ruim drie jaar terug.
Ik zeg: berisp die artsen die het de vorige keer totaal hebben verpest, en geef deze vk een gouden ooievaar.

Fiorucci
22-07-2013 om 14:07
Marjanne
Mijn mening heb ik al gegeven, al reageer je daar niet op. Maar goed, voor jou nog een keer:
Ik vind dat je uit moet gaan van het belang van je kind. Mijn belang is volkomen ondergeschikt, boeit me niet,echt niet. En ja, ik kon heel goed bevallen in het zh, ondanks alles wat jij noemt. Ik voelde me daar veilig. Daar werken namelijk ook mensen die zien wat ik, maar vooral wat mijn kind nodig heeft. Ik begrijp heel goed dat deze vrouwen specifiek kozen voor deze vk. Maar deze vk moet ook weten wanneer ingrijpen nodig is, alle goede voornemens ten spijt. Of dat nou tijdens de bevalling is, of in de periode daarvoor.

Fiorucci
22-07-2013 om 15:07
Weet je wel heel zeker dat die vk ervoor gezorgd heeft dat de kinderen alsnog met een ks gezond geboren zijn?? Ik heb begrepen dat een buur de kinderbescherming heeft ingeschakeld, en dat er toen pas vertrokken is naar het zh.... ik ga eens kijken of ik meer info kan vinden.

Fiorucci
22-07-2013 om 16:07
Nou....
Ik kan niet zo heel veel vinden, maar wel dat de geboorte van de tweeling plaatsvond in bad, en de moeder slikte bloedverdunners. Maar goed, hoe het echt zitten weten alleen de betrokkenen. Ik vind het wel jammer dat de betrokken verloskundigen nav hun veroordeling hameren op keuzevrijheid en rechten op thuisbevallen. Ik vind dat ook een groot goed, maar er zijn grenzen in mogelijkheden denk ik. Alleen al vanwege de beperkte mogelijkheden die vk's hebben ten aanzien van ingrijpen bij complicaties.

rode krullenbol
22-07-2013 om 21:07
Goed of fout?
Vanouds hebben ethische kwesties mijn bijzondere interesse. Al helemaal sinds ik in de ogen van mijn christelijke naasten ¨in handen van de duivel ben gevallen¨. Ook nu in De Bilt temperaturen worden gemeten van boven de 30 graden Celsius, ben ik niet te beroerd om mijn gedachten te laten gaan over de in dit draadje aan de orde gestelde kwestie, en om deze gedachten met jullie te delen. Het risico om over te komen als de eeuwige betweter neem ik maar even op de koop toe; evenals het (hier) immer dreigende gevaar van het oververhit raken van de discussie.
Wat het een ethische kwestie maakt, die AnneJ hier heeft aangesneden? Welnu; haar vraag is er één naar het al dan niet juist zijn van handelen; t.w. het handelen van de Nederlandse overheid inzake de begeleiding van bevallingen. Gaat de overheidsbemoeienis op dit punt niet veel te ver?; zo vraagt zij zich retorisch af. En: moet een zwangere in ieder geval niet zelf mogen beslissen, of zij thuis bevalt van haar kind(eren), of in het ziekenhuis? Dus ook bij een verhoogd risico op complicaties?
Aanleiding tot deze discussie zijn het vonnis van het Regionaal Tuchtcollege Amsterdam inzake het optreden van drie verloskundigen bij een viertal bevallingen en de reacties op dit vonnis. Alle betrokken verloskundigen erkennen, dat een verloskundige in principe niet de zorg voor een riskante zwangerschap voor haar risico zou moeten nemen. Tot zover zijn zij het eens met de tuchtrechter. Niettemin vinden sommige verloskundigen ook, dat als wilsbekwame ouders de bevalling hoe dan ook thuis willen laten plaatsvinden, zij hun in deze acute situatie niet in de steek kunnen laten. De beroepsvereniging van verloskundigen (de KNOV) steunt hun in dit standpunt.
Als ik het goed begrijp draait de discussie dus in de eerste plaats om het nader afbakenen van bevoegdheden tussen de betrokken beroepsgroepen in geval van pertinente onwil bij ouders om de bevalling in het ziekenhuis te laten gebeuren. Om precies te zijn: mag een verloskundige in het geval dat zij volgens protocol eigenlijk de zorg dient over te dragen aan de gynaecoloog van het ziekenhuis niet toch begeleiden bij de bevalling thuis, om erger te voorkomen? ´Nee´ heeft het tuchtcollege nu beslist. Het is nog niet duidelijk, of de verloskundigen deze beslissing gaan aanvechten.
Ik vraag me stilaan af, hoe vaak het voorkomt, dat het aldus botst tussen burgers en overheid. Hoe vaak zien verloskundigen zich door ouders zo voor het blok gezet? Of, meer in de lijn van de starter van dit draadje verwoord: hoe vaak zien burgers zich zo door de overheid voor het blok gezet?
Ook vraag ik me inmiddels af, hoe ver de bevoegdheden en het optreden van de overheid nu eigenlijk gaan. Het vonnis heeft betrekking op de drie verloskundigen en dus niet op de moeders zelf. Maakt de zaak niet juist duidelijk, dat iedere zwangere die voet bij stuk houdt, ook al druist het in tegen de wil van de overheid, wel degelijk thuis kan blijven voor de bevalling? Bestaat er eigenlijk wel een juridische regeling die wilsbekwame vrouwen in zo´n geval terzijde stelt, of is een dergelijke regeling in de maak? Lopen vrouwen die de gezondheid van hun ongeboren kind willens en wetens in gevaar brengen het risico hiervoor strafrechtelijk te worden vervolgd? Graag zou ik hier meer over weten, alvorens een oordeel te vellen.
Ethiek speelt in de medische wetenschap en gezondheidszorg een belangrijke rol. Voor protocollen geldt hetzelfde. Aan de taakverdeling tussen verloskundigen en gynaecologen van het ziekenhuis lijkt een zorgvuldige belangenafweging ten grondslag te liggen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg staat uiteraard een strikte naleving van de regels voor. Dat zou niemand behoeven te verbazen. Ongetwijfeld doet zij dit vanuit de beste bedoelingen; met kind èn moeder.
Voor zowel de hoogzwangere als het ongeboren kind geldt het recht op leven en de daarbij behorende gezondheidszorg. Zoals het veel te ver zou gaan om een belangentegenstelling te suggereren tussen hen; is het schromelijk overdreven inzake bevallingen een structurele belangentegenstelling te zien / creëren tussen de Nederlandse overheid en haar burgers. In deze kwestie is wat mij betreft van misplaatste bemoeizucht van de kant van de overheid vooralsnog helemaal geen sprake.
Voor diegenen voor wie het reguliere ziekenhuis te zeer afschrikt is er ook altijd nog het alternatief van de kraamkliniek.

Nils
22-07-2013 om 21:07
Yta chalne
Misschien beter om eerst het vonnis te lezen. Van Deth was na twintig uur naar huis gegaan om te gaan slapen, omdat de weeen stagneerden (dat is thuis net zo goed mogelijk). Toen ze na het dutje weer in het huis van de barende vrouw kwam, waren na een AMK-melding de huisarts en een plaatselijke verloskundige aanwezig. Zij hebben de ouders zover gekregen naar het ziekenhuis te gaan. Geen heldenrol voor Van Deth dus. Verder is het niet bepaald proffesioneel om je door chantage te laten leiden. Volgens de tuchtrechter had ze veel meer kunnen doen om de risico's kleiner te maken en de vrouwen naar het ziekenhuis te laten gaan, bijvoorbeeld de gyn inlichten of een ambulance paraat laten staan. Dergelijke onproffesionaliteit wel een gouden ooievaar waard vinden, dan weet ik het ook niet meer...

Yta Chalne
22-07-2013 om 21:07
Nils
Ik ken de zaak van van Deth niet. Daar had ik het dus ook niet over.

Fiorucci
22-07-2013 om 21:07
Maar....
Als je al vindt dat deze vrouwen thuis moeten kunnen bevallen, blijf er dan bij! Naar mijn mening gaat het niet alleen om het feit of deze vrouwen thuis konden bevallen, maar ook om de manier waarop de begeleiding plaatsvond, of juist niet plaatsvond... Dat dutje kan ook even in ene logeerkamer bij de kraamvrouw ofzo, en je gaat toch niet weg bij een risico bevalling die thuis plaatsvindt? Een gouden ooievaar? Serieus??

Nils
22-07-2013 om 21:07
Yta chalne
Deze hele draad gaat over Van Deth: zij is namelijk de verloskundige die voor het leven geschorst is. De twee met een berisping hebben haar geholpen. Over welke verloskundige en welke zaak heb jij het dan?

AnneJ
22-07-2013 om 21:07
Recht op thuisbevalling
De veroordeling van de vroedvrouwen is de aanleiding voor de vraag wie er eigenlijk over gaat waar een vrouw bevalt en op welke gronden. Volgens Europees recht heeft de vrouw het recht te bepalen waar haar kind geboren wordt, wat je er ook van vind. Waarom denk je dat de overheid of de medische stand dat recht moet hebben en wat zijn daar de gevolgen van? In Nederland wordt gelukkig nogal wat gepolderd, ook tussen gynaecologen, vroedvrouwen en moeders, maar elders zie je waar dat toe leidt dat je je recht niet krijgt om te bepalen waar je kind geboren wordt.
http://www.oneworldbirth.net/the-film/

Fiorucci
22-07-2013 om 21:07
Recht
Ja, het is aanleiding voor die discussie. Prima, wat mij betreft. Ik denk dat de manier waarop deze vk's te werk zijn gegaan de zaak geen goed doet. Ik vrees dat het averechts zal werken.

Nils
22-07-2013 om 22:07
Recht op thuisbevalling
Ook de uitspraak van het Hof over de zaak die een Hongaarse vrouw aangespannen had, omdat hulpverleners haar bij een thuisbevalling niet mochten bijstaan, gelezen. En wat blijkt: het Hof verwijt Hongarije dat de wetgeving rondom bevallingen niet duidelijk is of ontbreekt en dat er daarom sprake was van willekeur. Een heel ander verhaal dus dan dat het Hof voor een absoluut recht op thuisbevallen is, ongeacht complicaties. In Nederland zijn de richtlijnen heel duidelijk, juist om de thuisbevalling op een veilge manier te laten bestaan.

AnneJ
22-07-2013 om 22:07
Veiligheid
Ook de leden van de geboortebeweging zijn niet voor het onnodig nemen van risico's maar wel voor meer oog voor de normale geboorte, ook bij dwarsligging of meerling. Meer oog voor de eigen kracht van vrouwen om dat zonder medisch ingrijpen te doen, voor zover dat kan natuurlijk. Je moet er ook de hulpverleners voor hebben die dat kunnen begeleiden. In veel samenlevingen is er gezondheidsschade doordat er te snel besloten wordt tot inleiden, tangverlossingen en keizersnedes. Het bevallingssysteem in de ziekenhuizen werkt dat in de hand. Er zijn steeds minder hulpverleners die kennis hebben van een normale geboorte, ingrijpen alom.
Ik kom uit een doorgaande lijn van vrouwen die thuisbevallen zijn met gezonde kinderen. Ook al is het oergeweld het is de standaard. De medische bevalling is de uitzondering en zou dat moeten blijven.

Yta Chalne
22-07-2013 om 22:07
Fio/nils
Nee, het gaat over drie vk's en drie (verschillende) zaken. De overige twee hebben niet van Deth geholpen. Zou ook totaal onlogisch zijn (drie vk's bij de bevalling en dan nog urenlang niemand in de buurt?) Zij zijn niet geschorst maar wel berispt.
Ik heb niks met holistische vroedvrouwen, maar ik wel een paar zwaar getraumatiseerde vrouwen na een zh bevalling waarbij niemand naar hen luisterde. Wat mij betreft pakken we dat eens stevig aan. Dan kunnen alle vrouwen met een gerust hart naar het zh, voorzover dat nodig/ zinvol is.

Fiorucci
22-07-2013 om 22:07
Annej
En juist omdat ik dat ook vind, moeten deze vk's zo oppassen. Ik ben volledig met je eens dat een gewone bevalling met oergeweld de standaard zou moeten zijn. Maar het moet wel kunnen. En je moet niet in al je verloskundige overmoed denken dat het altijd kan, ongeacht wat. Ik had een vk die mijn signalen niet serieus nam en bleef volhouden dat mijn baby goed groeide. Want, dat kon ze voelen. Babylief woog 900 gr. en kwam levend ter wereld nadat een oplettend gyn haar meteen haalde per ks. ( en de complicaties van haar gewicht en leeftiijd werden ahar alsnog fataal)
Ik had ook kunnen thuisbevallen van vier gezonde koters, als die geweldige holistische vk ( mag ik een bakje) mij serieus genomen had.

Fiorucci
22-07-2013 om 22:07
Ja, die artsen moeten aangepakt worden, die zorgen voor traumatische ervaringen. Maar vk's net zo goed, die iets dergelijks flikken. Ik heb ze sinds mijn eerste bevalling geweigerd aan mijn bed, bij de drie kinderen die nog volgden. Dus ik begrijp die moeders best hoor.

Nils
23-07-2013 om 07:07
Nog een keer: Van Deth speelde een rol in alle 4(dus niet 3) zaken die voor de rechter gekomen zijn. De andere twee hebben niet met alle zaken te maken, maar met een enkele. Dat kan jij niet logisch vinden, maar zo liggen de feiten nu eenmaal. De verloskundigen zaten hartstikke fout. En dat is niet opeens minder erg, omdat er ook artsen zijn die fouten maken.

Nils
23-07-2013 om 07:07
Medisch ingrijpen
Het is maar wat je daar onder verstaat. De keuze voor pijnbestrijding is, mits dit geen onnodige risico's met zich meebrengt, net als de keuze voor een thuisbevalling bij ongecompliceerde zwangerschap er een voor de moeder. Wat dat betreft is de keuzevrijheid en zelfbeschikking voor vrouwen de afgelopen jaren enorm toegenomen. Een positieve ontwikkeling nietwaar? Ook als jezelf, net als ik, de voorkeur hebt voor een bevalling thuis. Als dat dus verantwoord is.

FayW
23-07-2013 om 07:07
Verloskundige mee naar ziekenhuis
Ik ben op medische indicatie in het ziekenhuis bevallen, begeleid door mijn verloskundige. Verschil met thuisbevalling was de omgeving, minder gezellig maar verder prima.
Ik vind het vreemd dat er zo'n romantisch beeld over bevallen wordt opgehangen. Er zijn nu eenmaal risico's voor moeder en kind. Leuke afscheidstekst "Helaas kan ze het niet navertellen, maar ze beviel wel op eigen kracht".

Fiorucci
23-07-2013 om 07:07
Onder normale omstandigheden kunnen veel risico's prima ondervangen worden. Ik ben beslist niet anti thuisbevallen, en bij mijn jongste spuit had het best gekund, bij nader inzien. Ik had het best leuk gevonden.( Aan de andere kant: ik ben toen om 12.00 bevallen en was om 16.00 thuis, dus ach.)

Yta Chalne
23-07-2013 om 09:07
Ja. of nee.
De rol van van Deth: zij heeft vooral woorden gegeven aan de onvrede van een bepaalde groep vrouwen. Let wel, ik vind het niet juist wat ze doet, een vk staat niet onder/boven de wet. Maar hoe treffend is het dat de betreffende vrouwen niet gehoord zijn door de tuchtrechter, ondanks hun meermalig nadrukkelijk verzoek (het gaat hier om hoogopgeleide vrouwen, onder wie een arts). Deze vrouwen geven aan liever zonder hulp thuis te bevallen dan naar het zh te gaan. Uiteraard dient een vk dan alles op alles te zetten om de dialoog weer op gang te brengen, en dat is hier niet gebeurd. Daar hebben de vk's van geleerd, naar hun zeggen, en dat is de afgelopen drie jaar dan ook anders gegaan (nogmaals, het lijkt actueel maar gaat over zaken van jaren terug).
Maar dan, de kwestie blijft: wat mag je als vrouw zelf beslissen over je bevalling? Mag je zelf de afweging maken of een 'risicobevalling' inderdaad zo risicovol is als de arts zegt, of mag je op grond van je eigen kennis (eerdere bevallingen, maar wellicht ook medische beroepskennis) anders besluiten? En ook daar weer, mogen dan uiteindelijk alleen hoogopgeleide vrouwen kiezen waar ze bevallen? En wat doen we eraan als het niet naar de zin van de arts is, heeft de arts dan een inspanningsverplichting, verwijst ze door, moet ze de dialoog zoeken of moet ze 'nee' zeggen en zich ervan afkeren, en de vrouw overlaten aan holistische bakerpraatjes? Of meteen een amk melding doen? En wat doen we dan. in welk stadium halen we zo''n weigerachtige vrouw op en binden we haar aan een ziekenhuisbed (alles gechargeerd
In het oktobernummer van het tijdschrift voor verloskundigen worden deze kwesties besproken door de beroepsgroep. Ik ben benieuwd. Want je kunt elke standaard bedenken die je wilt, wat doe je met mensen/ cliënten die zich er niet aan willen conformeren?

Yta Chalne
23-07-2013 om 09:07
Uitgangspunt
Nog even; wat mij betreft is het uitgangspunt de bevallende vrouw, niet de arts/vk. Doel is voor iedereen gelijk, al lijken artsen daar wel eens aan te twijfelen. De weg daar naar toe is breder dan men denkt. Mag dat? Willen we dat?

Nils
23-07-2013 om 09:07
Richtlijnen en rechten
Een verloskundige moet zich aan richtlijnen, waar ze zichzelf vrijwillig aan onderworpen heeft, houden. De thuisbevalling kan juist bij gratie van die richtlijnen bestaan. Als Van Deth een discussie was begonnen en woordvoerder was geweest van die bepaalde groep vrouwen was er niets aan de hand geweest. Het doet er qua strafmaat niet toe of de ouders nog steeds achter hun keuze staan, de fout blijft hetzelfde.
Ik vraag me inderdaad ook wel af hoe groot het zelfbeschikkingsrecht van de moeder is of moet zijn. Volgens mij mag je in principe gewoon thuisbevallen, maar mag een professional niet "medeplichtig" worden. De ouders zijn immers niet aangeklaagd, de verloskundigen wel. In een enkel geval wordt een verslaafde zwangere verplicht opgenomen, dat vind ik eigenlijk een grotere inbreuk in de persoonlijke levenssfeer dan een ziekenhuisopnane tijdens een bevalling. In de praktijk zal het maar zo zelden voorkomen dat een moeder koste wat het kost thuis wil blijven, dat nog striktere regelgeving misschien alleen symboolpolitiek is. Wat uit het verhaal ook wel blijkt is dat er in Nederland nauwelijks verloskundigen rondlopen die de richtlijnen niet volgen. Dat vind ik een goed teken. Dat herken ik ook in mijn ervaringen: de verloskundigen waar ik mee te maken heb gehad vond ik stuk voor stuk geweldig en heel professioneel. En ze hielden zich aan de richtlijnen, wisten wat de grenzen van hun eigen kunnen waren en dat geeft vertrouwen.
Als je het verhaal leest van de tweelingmoeder krijg je een genuanceerder beeld; ik snap haar wel beter. Maar ik vind het niet verstandig om een trauma als het uitgangspunt van je beslissingen te maken. De verloskundige had, nogmaals, beter moeten weten. Dan rest mij nog een gevoel van dankbaarheid: met uitzondering van de enorme schok dat het na de bevalling ook nog een tijdje pijn doet, ben ik er bepaald makkelijk en traumaloos vanaf gekomen. En dat alles in mijn eigen bed en bijgestaan door fijne verloskundigen.

AnneJ
23-07-2013 om 10:07
Veiligheid
Dit soort hoogopgeleide vrouwen kiest niet voor de 'gezelligheid' op kosten van de veiligheid voor de baby. Juist de veiligheid van de baby en de moeder is een reden om voor een thuisbevalling te kiezen. Het is een valse voorstelling van zaken om vrouwen te beschuldigen van het kiezen voor eigen comfort en het risico voor de baby voor lief nemen.
Ik had zelf ook sterk het idee dat mijn baby veiliger thuis geboren kon worden dan in een ziekenhuis met voortijdig gebroken vliezen. Door mijn allergie had ik een periode veel last gehad van infecties, een extra gevoeligheid die ik niet bloot wilde stellen aan een ziekenhuis milieu. Ik had me opnieuw laten vaccineren om die reden. Bij mij gebeurde ook wat ik verwachtte. Om de ziekenhuisopname zo goed mogelijk door te maken had ik nagedacht over het risico van het afzakken van de weeen, een bekend risico als je in het ziekenhuis moet bevallen, niet alleen bij vrouwen die thuis ervaren als gewenst maar ook bij vrouwen die wel voor een ziekenhuisopname kiezen. Het is iets biologisch dat je kiest voor vertrouwdheid en controle. Helaas is zo'n ziekenhuis niet geschikt voor dat soort details. Ondanks de afspraak dat ik rechtstreeks doormocht naar de warme douche liet men mij toch op een koud bankje een uur wachten waarna de weeen afzakten. Ik had een eigen sprei en foto's meegenomen om die vertrouwdheid zo goed mogelijk na te bootsen. Bovendien had ik eigen eten en drinken meegenomen zodat er geen problemen waren met mijn allergie. Ik had mijn eigen verpleegkundige bij me om voor me te zorgen. Ik denk dat het optreden van meconiumverlies te maken kan hebben gehad met het nodeloos laten wachten. Ik denk dat het inleiden een gevolg heeft kunnen zijn van de opname in het ziekenhuis. Complicaties die we thuis mogelijk niet hadden gehad en de veiligheid van de baby ten goede waren gekomen. Ook het niet serieus nemen van gevorderde weeen, niet te zien omdat het CTG apparaat dat niet goed registreerde is niet fijn omdat je niet serieus genomen wordt maar komt ook de veiligheid van je baby niet ten goede. Ik kon me er verder gelukkig bij neerleggen omdat ik zelf goede hulp bij me had. Ook had ik al een succesvolle thuisbevalling doorgemaakt zodat ik het vertrouwen had dat ik er ook in het ziekenhuis alles aan kon doen om mijn baby goed geboren te laten worden. Maar je wordt 'verdingt' en machteloos gemaakt. Van de afdelingsarts had ik toestemming gekregen om de bevalling thuis af te wachten, het beleid was opname na 2 dagen, maar dat gaf bij het personeel de angst dat ik me niet zou kunnen overgeven aan hen als het zover was en er zouden complicaties ontstaan. Dus ook de afspraak dat ik mijn bevalling met de eigen verloskundige in het ziekenhuis mocht doen werd zonder mij dat mee te delen geschonden. Er kwam op het moment supreme een handjevol mij onbekende ziekenhuismedewerkers. Moet je dat dan maar normaal vinden? Draagt dat bij aan de veiligheid van je baby? Is dat niet een onverdraaglijke schending van de integriteit van een persoon op een kwetsbaar moment? Ik heb er mijn schouders over opgehaald. Blijkbaar is het niet anders. Maar het zou toch anders moeten kunnen?
Reageer op dit bericht
Op dit topic is al langer dan 4 weken niet gereageerd, daarom is het reageerveld verborgen. Je kan ook een nieuw topic starten.