Mantelzorg - lange adem...

Ach....herkenbaar

ook al ging de weg van mijn moeder minder lang door als van jouw moeder Tonny. Ik herken het zware van het aanzien van de aftakeling en het gevoel 'dat er niet veel meer is'. Vooral voor ons als omstanders. Mijn moeder lachte nauwelijks nog. Wij zagen haar niet meer genieten, maar als je het haar vroeg, zei ze dat ze het nog wel best vond.

Wat mij wel geholpen heeft in het proces was dat we op een gegeven moment het gesprek met de huisarts aangegaan zijn. Over niet meer reanimeren, maar ook over andere behandelbeperkingen. Ha gaf, net als wat AnneJ zei, aan dat het behandelen van een aantal dingen belangrijk was in het kader van kwaliteit van leven. Een longontsteking waar je in principe niet aan dood gaat, maar wel last van hebt, die zou worden behandeld. Een snel en heftig verlopende variant niet. We besloten dat ze niet meer opgenomen zou worden. Mogelijk hart-/herseninfarct, hersenbloeding zou conservatief bekeken worden: als ze opknapt, knapt ze op en anders maar niet. Als ze zou vallen en iets zou breken, zouden we zorgen voor goede palliatie (opereren was geen optie meer). Dit alles werd genoteerd in haar persoonlijke dossier en gecommuniceerd met de hap.
Ook al deden die afspraken voor het moment helemaal niets, het gaf mij wel rust: we zetten in op de kwaliteit van mijn moeders leven, zouden niet meer rekken. Ons motto: ze mag leven en ze mag sterven, als ze er maar geen last van heeft.

Ach, misschien heb je niets aan onze ervaringen. Misschien heb je dat hele traject al doorlopen.... En ja, je kunt iets afspreken met een dokter, maar de werkelijkheid past zich niet aan aan je afspraken.

Hoe dan ook, sterkte Tonny. Het is niet makkelijk.

Aagje

Voorbij.....

Er kwamen opnieuw problemen met grote benauwdheid.

Intense dagen, waken, bij haar zitten. Haar hand vasthouden, zacht met haar praten dat het goed is, dat het klaar is, dat ze zoveel heeft meegegeven aan haar kinderen en kleinkinderen, dat ze mag gaan... Verdrietig zijn om haar machteloosheid en haar geploeter om ondanks alles verder te strijden... Dankbaar zijn voor medicatie die de situatie dragelijk maakt.

En dan ineens - voorbij.
Zo onwerkelijk...
Haar leven is voltooid, zomaar glijdt ze de eeuwigheid binnen...

Lieve mama, de laatste jaren voelde het alsof je mijn grijze kind was dat ik met grote krachtsinspanning meehielp de dagen door te komen, allebei soms wanhopig zoekend naar de kleine, kleine dingen die hielpen om vol te houden. Wat een speurtocht was het. Wat voelde ik me vaak onthand.
De laatste dagen zijn voorbij.

Nu je afscheid voorbereiden.
En zorgvuldig alle spulletjes die je leven vulden door onze handen laten gaan, als we je laatste woning gaan opruimen, terwijl jij gegaan bent naar een mysterieus ander zijn, over de grens waar wij zonder woorden staan.
Lieve mam,de grijze mist trekt langzaam weg, ik graaf de schatten op van het goede dat onzichtbaar leek te zijn geworden.
Lieve mam, zo dapper en sterk, dank voor alles wat ik leerde door met je te leven.

Ik ga verder.
Je blijft in mijn gedachten.
Ik voel me bevrijd.
En jij ook, dat geloof ik vast.

Xxx

Och Tonny

Wat verdrietig dat het moeilijk bleef. Ik hoop dat jullie een warm afscheid kunnen organiseren. Wat zal je moe zijn!

Liefs Mijk

eindelijk heeft je moeder het leven dan los moeten laten.... En jullie haar. Verdrietig dat het laatste stukje van haar weg nog zwaar werd.
Wat beschrijf je het weer mooi, haar weg, jouw gevoel. Gecondoleerd en sterkte in deze dagen van afscheid nemen.

Aagje

Tonny

Wat beschrijf je dat prachtig en liefdevol.

Gecondoleerd met het verlies van je moeder en veel sterkte.

Tonny

Gecondoleerd met het verlies van je moeder. Zo dubbel, de bevrijding en het gemis dat zal komen. Ik wens jou en je dierbaren sterkte met al het geregel, sterkte met haar uitvaart en kracht om het gemis te verwerken en haar herinnering als een warme kaars in je ziel te voelen branden.

Tonny

Wat beschrijf je dat mooi en wat een liefde spreekt daaruit. Gecondoleerd en sterkte met het verlies van je moeder.

Gecondoleerd

Tonny, voor het eerst ben je kind-af en sluit je een heel leven af. Voor je moeder en voor jou. Veel sterkte met je verdriet. Ik hoop dat het afronden en opruimen je nieuwe ruimte geeft.

Tsjor

Tonny,

Gecondoleerd met je verlies. Wat vind ik dat woord hier mooi: 'bevrijd'. Ze is bevrijd. En jij bent bevrijd van zorg en zorgen.
Ik heb sterven nog niet eerder gezien als bevrijding. Maar het is waar. Zo mooi!

Tonny...

Gecondoleerd.....een mengsel van verdriet, melancholie, maar ook opluchting en ( mooi!) bevrijding......het wordt vast een bijzonder en mooi afscheid.....

Ingrid

Ps....ik zie nu opeens die foto weer voor me, die je op de OOL meeting liet zien...met 4 generaties vrouwen er op..,wat mooi dat die nog gemaakt is!!

sterkte Tonny

Beste Tonny, ook van mij van harte gecondoleerd. Veel sterkte met het afscheid. Van deze intense en lange periode, maar ook van alles wat en wie je moeder was.
Net als Ingrid zie ik die foto voor me. Fijn dat je die meebracht trouwens, maar nog fijner dat jullie die konden maken en dat jullie die foto's kunnen koesteren.
Nogmaals sterkte.

Groeten, Egel

'Like'

Lieve mensen, wat fijn jullie meeleven, het doet me goed. Was een heel intensieve periode. Heeft me veel geleerd, ook over mezelf - over ouderenzorg, over tijd, over geduld, over grenzen verleggen, over verschillen in beleving. Over rapportages, over alledaagse zorgden, over alle hobbels als beperkingen toenemen. Over plichtgevoel en affectie. Over zoveel...

Gecondolerd

Ik kreeg tranen in mijn ogen van je berichtje. Wat bijzonder mooi en liefdevol geschreven. Het lijden van je moeder is nu voorbij, net als jouw zorgen. Veel sterkte de komende tijd. Je zult haar wel ontzettemd missen.

Lieve Tonny

Het forum heeft al zoveel mooie dingen gezegd, dat ik me daar graag bij aansluit en er alleen maar een hele dikke knuffel aan kan toevoegen.

skik

Tonny

Veel sterkte met het verlies van je moeder en het gat dat ze achterlaat.De moedeloosheid is voorbij, de vermoeidheid zal afnemen, maar de voldoening over deze zal je bij blijven.Ik zie nu pas dit draadje dat al tweeenhalf jaar oud is. Wat heb je het goed gedaan, naast alle zorgen om de jongste aanwinst van de familie.

En je hebt het, begenadigd schrijfster als je bent, prachtig verwoord. Zoon van 18 vroeg bewonderend of je een echte schrijfster bent.
.

@Kenfan

Dank voor je lieve woorden. Het wordt een heel ander bestaan, ik moet er nog aan wennen. De begrafenis is donderdag pas, het blijkt momenteel druk te zijn. Ondertussen zijn er veel mooie gesprekken tussen diverse familieleden. Heel waardevol.

Bedank je zoon voor zijn compliment Schrijven doe ik vooral over gebeurtenissen die me stevig beroeren. Daarnaast schrijf ik over minder persoonlijke zaken, bijvoorbeeld in De Kantlijn. Onbezoldigd vrijwilligerswerk.

Gecondoleerd

Sterkte, Tonny, met het verlies van je moeder. Ook ik ben onder de indruk van de manier waarop jij dingen verwoordt. Ik hoop dat jullie donderdag op een mooie manier afscheid van haar kunnen nemen.

Juline

Gecondoleerd

Lieve Tonny,

Gecondoleerd met het verlies van je moeder,
Je zult haar heel erg missen ondanks de troost dat ze nu eindelijk rust en vrede heeft en gelukkiger is dan iemand van ons hier op aarde ooit zal kunnen zijn.
Maar die troost maakt het verlies voor ons hier op aarde niet makkelijker.
Heel veel sterkte.

Tonny

Vorige week moest ik nog aan je denken, toen ik met mijn moeder een legpuzzel zat te maken. Zij is sinds een paar maanden opgenomen in een verpleeghuis en ze blijkt puzzelen heel leuk te vinden. Toen dacht ik nog: misschien is dit een idee voor Tonny...

Gecondoleerd met het verlies van je moeder en veel sterkte bij de begrafenis.

Lied van troost

Gecondoleerd.

In de link het lied songtekst 697; een lied vol troost en vrede, nu je moeder bij God is.

Eens aan de vooravond van een levensbedreigende operatie van mijn vader, luisterde ik naar dit lied om.
Het gaf mij kracht om te accepteren en troost; in de hand van God, onder Gods bescherming. Dat gaf mij rust.

Ik voelde ook pijn. Maar de muziek verzachtte die pijn.
Ik hoop dat je bij het luisteren ook rust en vrede mag voelen.

Ps. Als de link niet goed gaat.
Songtekst 697

Ach Tonny toch

Ook van mij van harte gecondoleerd met het verlies van je moeder. Al was ze de laatste jaren je "grijze kind", jullie band bleef voor mij toch heel herkenbaar.

Ik wil je heel veel sterkte toewensen in de komende tijd.

Gecondoleerd

Gecondoleerd Tonny,

Wat verdrietig allemaal maar ik hoop dat je er uiteindelijk ook vrede mee hebt!

lieve meiden

Jullie meeleven doet me zo goed!!

Het zijn kostbare dagen. Door drukte in de begrafeniswereld ligt er vrij veel tijd tussen overlijden en begraven, en eigenlijk is dat best prettig. Mijn moeder staat op haar kamer opgebaard, ik ga er steeds in de middag even heen, wat kastjes uitruimen, ik praat tegen haar. Thuis was ik de kleding, de zolder hangt vol, en volgende week breng ik die weg.
Van alle spulletjes ga ik een 'tentoonstelling' maken, en dan plan ik rond Moederdag een moment dat iedereen het een en ander kan kiezen om mee naar huis te nemen.
Tussen alle papieren vond ik oude brieven die haar ouders schreven, eentje van de dag voordat de oorlog uitbrak, eentje uit 44 toen mijn moeder bij familie verbleef en door Dolle Dinsdag niet meer terug naar huis kon. Eentje van een vriendin, die haar schreef op haar eerste werkdag in de verpleging. Prachtig zulke inkijkjes in een heel andere tijd.
Tussendoor ben ik ook heel verdrietig, om wat was en niet was, om wat niet lukte en om wat heel mooi was. Mijn speech is bijna af, nogal lang, maar ja zeg, 95 jaar prop je niet in vijf minuutjes. Ik hoop dat het lukte.
Een goede vriendin van een jongere generatie appte: houd je niet te stoer. Je hebt je gevoel, cijfer je niet teveel weg.

We zullen zien.

Je laatste tekst

deed me aan een prachtige oosterhuis tekst denken die ik ooit hoorde op een uitvaart:

Wat ik gewild heb, wat ik gedaan heb
wat mij gedaan werd, wat ik misdaan heb
wat ongezegd bleef, wat onverzoend bleef
wat niet gekend werd, wat ongebruikt bleef
al het beschamende neem het van mij.
En dat ik dit was en geen ander,
dit overschot van stof van de aarde:
dit was mijn liefde.
Hier ben ik.

Reactie 125 - draad sluiten...

Vandaag gebeurde het. We hebben onze moeder begraven. De zon scheen zo schitterend als je maar zou kunnen wensen. Alles klopte.
We hebben samen de kist gesloten op haar kamer. Haar uitgeleide gedaan uit Hetty zorgcentrum. Het bloemstuk, gemaakt uit de kunstplanten van haar vensterbank, zag er schitterend uit. Over haar kist lag het lopertje wat we van de week maakten. Mannennamen paars, vrouwennamen lila en de achterkleinkinderen roze. De dienst was helemaal zoals we hoopten. Liederen die bij haar pasten. De toespraken van mijn broer en mij lukten. De overweging van de kerkelijk werker was intens. Er waren toch nog veel mensen, niet meer van haar generatie, maar wie we verwacht hadden waren er. Onze kinderen waren allemaal samen met hun geliefde, er was niemand die alleen liep. Mijn neven hadden elkaar en hebben indrukwekkend mooi de lezingen gedaan.

Op het graf staand voelde ik me intens dankbaar voor ieder die erbij was. De kist daalde, zoals we wensten, meegaan tot het laatste.

Koffiedrinken was fijn, en daarna eten met elkaar Bin mijn broer thuis. Zij en mijn man en ik bleven als laatste over, aan de koffie.

Nu uitblazen. Morgen het kamertje opruimen, de meubels, de keukenspulletjes, de boeken. Haar kleding hetbestemmen. En over een aantal weken ga ik een oma-tntoonstelling waar iedereen om beurten wat kan uitzoeken als herinnering.

Het is voorbij. Ik voel me gelukkig en voldaan. Misschien verandert dat nog, misschien ook niet. In elk geval mag deze draad worden gesloten. Dank jullie wel allemaal, voor het meeleven en meedenken.

En ken je iemand met een hoogbejaarde ouder - kijk of je eens iets kunt doen. Iets om het eenzame gevoel, de langdurigheid, dragelijk te houden.

Liefs voor jullie allen!!