school is er om de kinderen dom te maken!

Nog een aspect

Sommigen hier gebruikten als argument dat thuisonderwijs zou kunnen zorgen voor een tweedeling in het onderwijs omdat thuisgeschoolden het over het algemeen beter doen. Ik vind een tweedeling alleen ongunstig als de schoolkinderen er ten opzichte van de huidige situatie slechter van zouden worden. Maar als thuisonderwijs mogelijk zou worden gemaakt, een paar procent van de leerlingen thuis onderwezen wordt (en het beter doen) en de schoolkinderen hetzelfde krijgen als nu, dan zijn schoolkinderen toch niet slechter af? De thuisonderwezen kinderen zijn alleen maar beter af.

skik

@skik

En zoiets, Skik, noemen ze nu een ´privilege´.

Omdat er tijd voor is

Mammahippie, het onderwijs vult gewoon de tijd. Ongeveer ergens na een jaar of wat moet dit of dat zo'n beetje gekend worden. Daar wordt gradueel naar toe gewerkt. Voor de rest wordt de tijd gevuld met leuke andere dingen.
Er is geen noodzaak en geen belang om het leren sneller of in minder tijd te laten gebeuren, dus gebeurt dat niet. Het is ook niet erg.
Die noodzaak is er wel als je dat leren uit eigen zak moet betalen.

tweedeling is er al

De invoering van de nieuwe leerplichtwet 1969 had aanvankelijk een heel ander doel. Namelijk het opschuiven van de leeftijd waarop gewerkt mocht worden en dus het verlengen van de leerplicht. Plannen voor die wet waren er al een tijdje en er is flink politiek over geruzied.
Maar toen een bijzaak hoofdzaak werd, hoe moeten we handhaven, werd men het eens over de schoolplicht. De hoofdzaak, het verlengen van de leerplichtige leeftijd, ging in een moeite mee.
Met dat handhaven is meteen al in gierende galop op hol geslagen. Het volgen van particulier onderwijs (ook al was dat op school) werd steeds actiever bestreden. Niet door particuliere scholen te verbieden (het geven van onderwijs is vrij), maar door ouders te vervolgen die hun kinderen op een particuliere school hadden. En inderdaad met als reden dat het volgen van particulier onderwijs door leerplichtigen een ongewenste tweedeling teweeg zou brengen.
Aan die praktijk is pas begin deze eeuw een eind gekomen. Eindelijk durfde iemand, de ouders en de particuliere school samen, de kwestie aan de rechter voor te leggen. En die sprak recht. Leerplichtambtenaren waren helemaal niet bevoegd om op die manier een oordeel te hebben over scholen, de leerplichtwet impliceerde allerminst een verbod op particulier onderwijs voor leerplichtigen, etc.
Aan die rechtzaak hebben we de wet op het onderwijstoezicht te danken. Een wet waarin nu ook het toezicht op particulier onderwijs geregeld is en waarin ook het thuisonderwijs geregeld had moeten worden. Maar van der Hoeven durfde niet.

Hoe dan ook: Ooit werd er hardop (en onrechtmatig bleek achteraf) geroepen dat kinderen allemaal verplicht naar een gesubsidieerde school moesten, geen thuisonderwijs of particuliere school. Dit om tweedeling te voorkomen.

Dit sprookje is al voorbij. Het particuliere onderwijs voor leerplichtigen bloeit en groeit. Het kent bovendien bizzarre variaties die ook nog eens staatssubsidie ontvangen (zie de internationale scholen). De tweedeling is er al.

Ieder land zijn eigenaardigheden

Het recht is net een barricade; nietwaar? Je bouw het op, en je gaat er (desnoods tot op de tanden toe bewapend) op staan als je het nodig vindt om te vechten.

En gevochten is er, hier in dit kleine kikkerlandje! Het had niet veel gescheeld, of de Nederlanders hadden elkaar allemaal de hersens in geslagen. De elite bedacht er een oplossing voor: de verzuiling. Die maakte het mogelijk, dat het Nederlandse volk in al zijn verscheidenheid ´vreedzaam´ kon samenleven. Voor de wet was iedereen gelijk. En dat is (gelukkig maar) nog steeds zo.

Tijden veranderen, echter. Hoe secuur uitgewerkt en fijnmazig ons wetsstelsel ook is; de wet- en regelgeving dient voortdurend te worden bijgesteld. Bij elke voorstel tot wijziging dienen belangen zorgvuldig te worden bepaald en afgewogen. Altijd zal de vraag aan de orde komen, of het behartigen van een particulier belang niet indruist tegen het algemene belang.

In dit draadje is door de draadstarter de stelling gelanceerd dat schoolonderwijs kinderen dom, gek en tot slaaf maakt. Thuisonderwijs zou volgens Pindar een mooie uitweg bieden. Toeval of niet; laat het in de praktijk ook zo zijn, dat een groeiend aantal kinderen thuis komt te zitten! Terwijl het een klein percentage van de leerplichtige kinderen betreft, lopen de redenen waarom nogal uiteen.

De kwestie of ons onderwijsstelsel naar aanleiding van moderne ontwikkelingen verandering behoeft, is vanzelfsprekend ook aan de orde gekomen binnen de politiek. Zo heeft de Kinderombudsman nog maar eens onderstreept hoe belangrijk het recht op onderwijs is. De Onderwijsraad is na bevind van zaken van oordeel, dat de wet- en regelgeving niet hoeft te worden gewijzigd, maar slechts ruimer geïnterpreteerd. Staatssecretaris Dekker is voor het schrappen van artikel 5.b van de Leerplichtwet. Dit artikel geeft ouders de mogelijkheid om voor hun kind(eren) vrijstelling van de leerplicht aan te vragen wegens ´richtingsbedenkingen´.

De voorvechters van thuisonderwijs zijn uiteraard zeer tegen gekant tegen deze voorgestelde wijziging van de Leerplichtwet. De ontkerkelijking en ontzuiling van onze samenleving in aanmerking nemend echter, vind ik het eigenlijk wel een goed idee. Misschien ook maar eens onderzoeken in hoeverre nog behoefte en noodzaak bestaat aan de duale opbouw van ons onderwijsstelsel met zijn tweedeling tussen algemeen en bijzonder onderwijs.

Ongetwijfeld vinden de bepleiters van thuisonderwijs het ook erg spijtig, dat de politiek zo eenstemmig voor schoolonderwijs is; ook al benadrukken enkele onderwijskundigen van het Kohnstamminstituut, dat ervaringen in het buitenland aantonen, dat thuisonderwijs eveneens goed van kwaliteit kan zijn.

Is het dan niet zo, dat uitzonderlijke gevallen vragen om het maken van een uitzondering op de regel?, zo kan men zich afvragen. Op die vraag zeg ik: elk kind is uniek. En voor elk kind moet het recht op goed onderwijs in gelijke mate tellen. Dit recht voorbehouden aan een selecte groep, zou neerkomen op het in het leven roepen van een privilege en een geprivilegieerde groep.

Het is mij niet ontgaan, dat een neoliberale wind is opgestoken in Nederland. Op basis van mijn ervaringen ermee vind ik het neoliberalisme een geldwolf, die zich in schaapskleren hult als het zo eens uitkomt, maar bij gelegenheid zijn tanden laat blinken en voelen. Of, beter nog, een veelkoppig monster dat agressief her en der zijn neus in andermans zaken steekt, voorwendend deskundig te zijn, terwijl het dat niet is.

Ik vind het een hele geruststelling, dat de neoliberalen electoraal een kleine groep vormen. Ook al hebben zij dan een groot deel van de bevolking van zichzelf afhankelijk gemaakt via kredietverstrekking (hypotheken e.d.); hun politieke macht valt vooralsnog mee. Nu velen de zeer schadelijke gevolgen van hun denkbeelden hebben ondervonden (eventueel zelfs aan den lijve), vertrouw ik erop dat steeds minder mensen zich door hun zullen laten misleiden. Hypotheken laten zich niet almaar verpakken tot een nieuw product, zonder dat dat een keertje uitkomt. Hetzelfde geldt voor volksverlakkerij op andere fronten.

Rode krullenbol

wetswijziging of niet Miriam

Het gaat mij erom dat ik vind dat ouders met hun eigen filosofietjes niet zomaar thuisonderwijs moeten kunnen claimen. Dat is mijn mening. Wat er precies in de wet staat..... De grap is juist, in deze discussie, dat men vindt dat thuisonderwijs juist vrijwel onmogelijk zou zijn voor kinderen voor wie het noodzakelijk is. Dat is mijn discussie én het feit dat het wat mij betreft niet zo zou moeten zijn, dat iedere ouder dat 'zomaar' kan claimen, alleen wanneer het voor het kind noodzakelijk is.
Bibi

skik

Ik ben absoluut voor leerrecht en vind het absoluut niet kunnen dat kinderen thuis zitten omdat school ze niet wil of niet in het systeem passen. Ik ben absoluut voor wetswijzigingen als dat beter is voor (bepaalde) kinderen. Maar ik ben NIET voor hoogbegaafdheids thuisonderwijs en dan niet met het de reguliere school meedraaien. Geef die kinderen (en daar mag/moet meer ruimte voor zijn) extra's, maar laat ze wel gewoon meedraaien,op hun manier en behoefte. DAAR moet wat aan gebeuren. Niet kinderen maar thuisonderwijs geven omdat ze op school niets zouden leren. Je leert meer dan alleen sommetjes maken op school. Participeren in de maatschappij namelijk. Zet op school meer in voor kinderen met speciale behoeften. Dát moet er gebeuren. En daar mogen best wetswijzigingen enz voor komen. Helemaal prima.

En wij jij schrijft: "Ouders leren hun kinderen van alles. Ze begeleiden hun kinderen bij het leren lopen, fietsen, zindelijk worden, aan het verkeer deelnemen, boodschappen doen, opruimen, persoonlijke verzorging, omgang met anderen, de lijst is ellenlang. En jij denkt nog steeds dat alleen iemand met een Pabo-diploma in staat is om een kind lezen, schrijven, rekenen en wereldoriëntatie en wat normen en waarden bij te brengen? Hoe verhoudt zich dat met het feit dat kinderen van hoogopgeleide ouders en ouders het over het algemeen beter doen in het onderwijs dan kinderen met laagopgeleide ouders? Maakt alleen dna het verschil? Ik denk het niet."
Dat is nou net het punt. Ja natuurlijk leren ouders hun kinderen van alles. Maar hóe doen ze dat, doen ze dat allemaal wel goed, en dóen ze dat daadwerkelijk ook allemaal? Omgaan met anderen. Wie zegt dat ouders hun kinderen daar inderdaad goed en doordacht in begeleiden? Omdat dat voor jou vanzelfsprekend is? Ja, voor mij ook. Maar dat geldt toch niet voor iedere ouder? Wie zegt dat ik in staat ben, het geduld heb, de tijd heb, de kennis heb, de discipline heb enz enz enz om mijn kind onderwijs te gevenm? Of ik nou een IQ van 90 of 150 heb. Dat maakt een afgestudeerde PABO'er niet heilig, maar is wel controleerbaar én heeft zijn/haar verplichtingen.
Bibi

Over staatsopvoeding gesproken

Aha bibi. Kennelijk vind je het nu ineens helemaal niet meer interessant wat er in de wet staat. Dat is bijzonder. In je bericht naar skik neemt het zelfs griezelige vormen aan. Al ben je je van geen kwaad bewust vermoed ik. Alle ouders onder toezicht van de pabo afgestudeerde impliceer je. Welke wetten wil je daar precies allemaal voor veranderen? WIe is het daar mee eens eigenlijk? Of denk je werkelijk dat het al zo geregeld is?

M. Lavell

Leg posters geen woorden in de mond, en verdraai ook hun woorden niet. Bibi impliceert helemaal niet dat alle ouders onder toezicht zouden moeten staan van de PABO afgestudeerde. Ze wijst slechts op het verschil, dat kinderen op school les krijgen van mensen die zich via de PABO hebben gekwalificeerd, terwijl dat bij thuisonderwijs niet per se het geval is.

Rode krullenbol

impliceren

Zoiets, rode krullebol, heet nou impliceren.

Dan nog even een compliment: je korte reacties zijn een stuk beter dan die lange.

Miriam

Wat Rode Krullebol zegt is nou precies wat ik wél bedoel. Dat men totaal niet weet of een willekeurige ouder die thuisonderwijs (wil) geven daartoe in staat is. In de zin van het vermogen om (specifieke) kennis over te brengen, zelf voldoende kennis heeft van de te onderwijzen stof, het geduld heeft, de discipline heeft enz enz. Dus áls er thuis onderwezen wordt, dit dan wel gebeurt door iemand die er om z'n minst voor gestudeerd heeft, die verantwoording heeft af te leggen enz.
En verder heb ik het helemaal niet over wel of geen wetswijzigingen. Ik ken de wet niet tot in detail. Ik geef alleen aan wat ik vind. In eerste instantie op de boute uitspraken van Duh. Waar verder niets zinnigs uitkomt. Vervolgens posten hier mensen die wel onderbouwen en visies uitleggen. Dan ontstaat er dus een verdere discussie. En in die discussie geef ik aan hoe ik het zie (los van wat er wel of niet precies in de wet staat en los van het feit of wetten dan evt. gewijzigd zouden moeten worden). En mijn mening daarin is, dat ik vind dat kinderen als het even kan, gewoon naar school gaan. Dat op school ook niet alles perfect is lijkt mij duidelijk, daar mag van mij hard aan gewerkt worden om dingen te verbeteren die niet goed gaan. Naast kennis vergaren is school ook een leeromgeving voor de toekomstige werkomgeving. Je houden aan regels en tijden, rekening houden moet anderen, participeren tussen mensen (kinderen) die je niet allemaal zullen liggen, maar waar je toch door 1 deur mee moet. Je hebt het niet allemaal precies te kiezen, net als later in je werkomgeving niet. Dus mijn mening is dat thuisonderwijs alleen een optie mag zijn als het kind echt niet zou kunnen aarden op een school. En hoe dat precies ingevuld zou moeten worden? Nou, daar kunnen we dan nu verder over filosoferen.
Bibi

Pabo is ook niet alles, ik kan een boel vertellen over de docenten bij mijn dochter op school, allemaal pabo gedaan en ik kan het in veel gevallen beter (heb geen pabo gedaan)

En dan heb ik een dochter waarvan de docenten zeggen dat ze wel een klas vol van willen hebben.

Bibi / incapabele ouders

Bibi,

ik vind het echt wel schokkend wat jij beweert:
"Dat men totaal niet weet of een willekeurige ouder die thuisonderwijs (wil) geven daartoe in staat is. In de zin van het vermogen om (specifieke) kennis over te brengen, zelf voldoende kennis heeft van de te onderwijzen stof, het geduld heeft, de discipline heeft enz enz. Dus áls er thuis onderwezen wordt, dit dan wel gebeurt door iemand die er om z'n minst voor gestudeerd heeft, die verantwoording heeft af te leggen enz."

Om twee redenen vind ik het eng:

1. Ouders brengen erg veel tijd door met hun kind en kunnen heel veel schade aanrichten in die tijd. Schade door onwetendheid over gezondheid, eten, verkeersregels, etc. Ik voel serieus bij jou een glijdende schaal die uiteindelijk zal leiden tot staatsopvoeding.

2. Jij hebt totaal geen vertrouwen in een systeem waarbij je bepaalde inhoudelijke controles afspreekt over te behalen niveau van thuisonderwijs. Terwijl er voldoende praktische bewijzen van zijn in de wereld. Ik denk dat je al blokkeert op het ideële punt (namelijk; thuisonderwijs kan nooit goed zijn) en daarom niet met nuchtere blik kunt kijken naar het invullen van toezicht.

En als laatste spreekt er ook nog eens een totaal wantrouwen uit naar ouders. Je gooit echt iedereen op een hoop. Denk je echt dat het voor ouders die niet kunnen lezen/schrijven/nadenken handig is dat ze hun kinderen thuislaten? Het sorteert zichzelf uit is de praktijk en om eventuele missers tijdig te ontdekken stel je aantal doelen met toetsen op. Of samenwerkingsverbanden met bestaande scholen etc.

gr Angela

stukje weggevallen

wat ik nog wilde toevoegen:
er zijn leraren op scholen die wel geleerd hebben om les te geven maar . . .
1. je kent zelf ook voorbeelden van leraren die ongeschikt zijn vvoor lesgeven(die zijn er dus kennelijk doorheen geglipt, en worden toch professionele kwaliteiten toegedicht door jou)
2. als je kunt lesgeven kun je nog steeds ook heel schadelijke effecten op een leerling hebben.

als je leraren zo'n belangrijke plaats geeft als jij doet, en je eigen bloedjes van kinderen daaraan toe vertrouwt omdat je jezelf niet vertrouwt, hoe controleer jij dan wat er in de klassen gebeurt?

gr Angela

Zoals het er in Nederland voorstaat

Om gastouder te mogen zijn, dat betreft dus alleen oppassen op kinderen, daarnaast wat aan de opvoeding meewerken, moet je eerst een MBO diploma halen Zorg en Welzijn 2.
Eerder wordt je niet erkend als kundig oppasser.
Al heb je een universitaire opleiding voor technisch ingenieur, voor op te mogen passen moet je echt eerst naar school.

Hoe zien jullie thuisscholing in de praktijk?

Ik zie het als vet melkkoetje voor de regering, bureautjes die toezicht moeten houden, de GGD, de gemeenten voor vergunningen en ook EHBO mag natuurlijk niet ontbreken.

ook jij Jasam

ook jij gaat uit van de onkunde en slechte bedoelingen van ouders.
zie mijn posting aan Bibi.

Je hoeft niet de ouders te controleren. Je moet de output controleren: leren de kinderen wat wij als Nederlandse maatschappij als kerndoelen hebben gedefinieerd?
Overigens, als onze basisscholen zich daar nu eens aan zouden houden dan lijkt me dat ook fijn .
gr Angela

Nee, ik ga niet uit van de onkunde

ik ga uit van de praktijk.
Ik heb 6 kinderen grootgebracht, en moest naar school omdat ik niet de juiste opleiding had om op te mogen passen.
En ik word wel degelijk regelmatig gecontroleerd door GGD, voor veiligheidskeuring en of mijn verklaring voor goed gedrag er wel is en of mijn EHBO nog wel geldig is enz.

Ouders niet controleren? Droom nog even verder, dit gaat in Nederland niet gebeuren.

marsy

Ken jij dat kunstje ook met 30 leerlingen in je woonkamer?

herstel

Het zal wel kun zijn ipv ken

het is KAN :)

nee als het zo blijft niet

Nnee als het fundamentele wantrouwen blijft bestaan zal het in Nederland nooit beter worden inderdaad.
De rest van de wereld is erg onverstandig bezig en de kwaliteit van ons onderwijs en de output is inderdaad heel veel beter dan in andere landen

Waarom is het nu zo moeilijk om te erkennen dat beide systemen hun voor- en nadelen hebben en dat alle maatschappijen hun best doen om het in principe zo verstandig mogelijk te regelen?

Het lijkt me handig als je van elkaars systemen profiteert maar dat lukt niet als er zo'n ontzettend wantrouwende houding naar ouders bestaat.

Overigens heb ik ook wel eens gelezen dat bij enquêtes onder ouders altijd gezegd wordt dat 'andere' ouders het slecht doen maar dat ze het zelf goed doen. Ook zo'n ding . . .

gr Angela

er valt telkens iets weg

als ik stukje tekst tussen < > haakjes zet wordt het niet meegenomen bij het posten. Sorry.

"Nee als het fundamentele wantrouwen blijft bestaan zal het in Nederland nooit beter worden inderdaad.
De rest van de wereld is erg onverstandig bezig en de kwaliteit van ons onderwijs en de output is inderdaad heel veel beter dan in andere landen"

hierachter moet nog komen "not"

gr Angela

Kijk, dat bedoel ik nou

Bibi, het is altijd slimmer om te schrijven wat je bedoelt. Wat ik bedoel is dat die situatie die je beschrijft niet aan de hand is (er bestaat geen paboleerkrachtplicht, het is slechts schoolplicht) en bovendien dat een heleboel mensen het niet met dat standpunt eens zijn.
Kortom: de argumenten die o.a. jij zo belangrijk vond tegen thuisonderwijs gaan onverkort ook op voor het onderwijs uit jouw dromen.

Jasam, je hebt gelijk. Dat toont overigens eens te meer aan dat controle van schoolsituaties thuis heel goed mogelijk is. Voor kinderopvang in die omgeving is de controle er ook. Overigens worden ouders zelf nog steeds niet gecontroleerd op die manier als ze hun kinderen zelf opvangen. De controle wordt pas opgetuigd als het om een commercieel model, toegankelijk voor betalende clienten gaat.

Dalarna, het zou best kunnen dat MarSy dat ook kan met een groep. De werkelijkheid is dat er hele kuddes niet gediplomeerden voor de klas staan, zonder dat ouders (en zelfs collega's) dat ooit merken.
Maar ik zou dat niet kunnen. Zo zou ik het ook in de kinderopvang met al die kinderen niet volhouden.
Toch is het me aardig gelukt om mijn eigen kinderen door de dagen zonder opvang te slepen. En dan kon er ook best een vriendje bij. Wat, ik kon er wel twee of driek hebben.

nou

Iedereen gaat uiteindelijk van zichzelf uit en van wat hij om zich heen meemaakt. Het zou voor mij en voor mijn kinderen niet goed zijn als ik thuisonderwijs ging geven. Dus ik ben daar niet voor.
De kennis heb ik wellicht wel, maar niet het geduld. Bovendien vind ik het heel belangrijk voor mijn kinderen om veel met 'de wereld' in contact te komen. Dat gaat beter als je daar als ouder niet steeds bij bent.
Ik geloof ook zeker dat een kind veel meer leert als het van verschillende mensen dingen leert, dan wanneer het jarenlang door dezelfde persoon wordt onderwezen. Dus dat zie ik ook al als nadeel van thuisonderwijs.
Mijn kinderen leren de meeste cognitieve zaken overigens niet op school, maar ze leren er wel andere zinvolle dingen. Zoals omgaan met allerlei verschillende mensen. Dat is net zo goed waardevol.

Trouwens: waar leg je de grens? doe je alleen het basisonderwijs thuis, of ook het middelbare onderwijs? Universiteit? En daarna thuis werken natuurlijk. En dan je eigen kinderen weer thuis houden. Hmm... Voel ik hier niet ook een glijdende schaal??

School versus later

School is inderdaad een voorbereiding op de maatschappij maar die voorbereiding hoeft niet perse op school plaats te vinden. Ik weet niet wat voor een bizar beeld er heerst van kinderen die thuis onderwijs krijgen maar de meesten zitten niet 24 uur per dag geïsoleerd thuis maar komen volop in contact met andere mensen en andere kinderen. Je kan zelfs zeggen dat in sommige opzichten de situatie binnen een school met strikt gescheiden leeftijdsgroepen heel anders is dan de rest van de maatschappij. Kinderen die thuis onderwijs krijgen zullen inderdaad minder leren over hoe je moet functioneren in een groep van 30 mensen met precies dezelfde leeftijd. Maar verder zullen deze kinderen in 90% van de gevallen volop mee doen aan de maatschappij. Deze kinderen gaan ook naar clubjes, spelen op straat en thuis met vriendjes, gaan naar familie bijeenkomsten en andere gelegenheden en vaak zijn de ouders ook lid van thuis school groepen en organiseren bijeenkomsten en excursies. Je kan zelf zeggen dat deze kinderen met veel meer diverse groepen in aanraking kunnen komen en dat ze beter leren functioneren in groepen die uit veel verschillende leeftijden bestaan. In thuis school groepen heb je tenslotte meestal niet 30 leeftijdsgenootjes maar speel/leer je als 8 jarige samen met een 12 jarige en een 4 jarige.

En hoe lang ouders thuis onderwijs kunnen geven? Zolang als ze willen. In de VS zie je dat middelbare scholieren soms bepaalde vakken op school volgen omdat de ouders die niet willen of kunnen geven of dat ze bepaalde vakken via een correspondentie school volgen. Er is geen one size fits all.

In Nederland is er nog nauwelijks onderzoek naar gedaan maar uit onderzoek in het buitenland blijkt dat het overgrote deel van de kinderen die thuisonderwijs krijgen het prima doen en prima functioneren.

Ik snap de bezwaren tegen thuis onderwijs dan ook niet goed. Waarom zou je niet een alternatieve manier mogen kiezen om aan de leerplicht te voldoen als blijkt dat deze alternatieve manier minstens zulke goede resultaten produceert? Waarom zouden ouders niet de vrijheid hebben om daarvoor te mogen kiezen?

Keuzevrijheid vind ik een groot goed. In Nederland bestaan er veel verschillende scholen. Dat is prachtig. Verreweg de meeste ouders zullen hier wel iets vinden wat bij hun en hun kinderen past. Maar daarnaast is er niks op tegen om ouders de keuzevrijheid te geven om de leerplicht ook anders in te vullen. Ik heb althans nog geen enkel rationeel argument tegen gelezen.