Man die dood wil in Nieuwsuur

Dystopische parodox.

Verruiming van het recht op hulp bij suicide, loslaten van het principe van lichamelijke integretiteit, en dat in combinatie met een terugtredende overheid op het gebied van zorg en de nadruk op de economische waarde van een mens. Genoeg stof voor een naargeestige, dystopische roman.

Euthanasie bij langdurig, zwaar en uitzichtloos psychisch lijden gebeurt nu ook al. Bij hoge uitzondering, na diverse opnames waarbij duidelijk is dat de situatie echt uitzichtloos is.Niet alles hoeft in regels en protocollen gevangen te worden.

De overheid dringt steeds verder in het prive domein, en verzaakt de publieke taken waarvoor ze bestemd is. Ik wou dat ik de partij wist die deze ontwikkeling kan keren.

nog even voor Kaaskopje

"Maar ik heb heel erg het gevoel dat jij je nu laat leiden door voorbarige paniek. Ik weet niet met wie je al contact hebt gehad over deze zorgen, maar laat de paniek niet de overhand krijgen, neem dan contact op met je huisarts of maatschappelijk werk."

Je bedoelt het goed. Maar er is hier geen sprake van paniek. De huisarts en maatschappelijk werk, en ook de praktijkondersteuner en zelfs een psychologe heb ik regelmatig bezocht. Mijn zorgverlener, huisarts en psychologe weten van mijn wens als het nog moeilijker wordt en voelen zich net zo machteloos, maar hebben hun begrip uitgesproken, met de kanttekening dat ze er niet in betrokken willen en kunnen worden.

Therapie of pilletjes zullen niet helpen. Het is geen paniek, het is geen waan, het is geen depressie of stoornis, al heb ik vorig jaar wel depressieve klachten gehad toen ik voor de zoveelste keer muurvast zat.

Ik ben ook niet bang om hulp te vragen. Mijn kinderen hebben helaas zelf zorg nodig vanwege iets anders en hebben daar hun handen aan vol. Een partner is er niet. Maar ik weet de weg. Heb zelf jarenlang zorg verleend aan mijn kinderen en hun zorg geregeld tot ze volwassen waren. Ik ben goed thuis in dit soort zaken en niet op mijn mondje gevallen. Mijn zorgverlener ondersteunt me waar ze kan, samen met de huisarts waar ik mag uithuilen als het weer eens teveel is.

Vorige week

Is hier een straat verderop jonge vrouw, meisje nog in mijn ogen, ge euthaniseerd. Ik heb het meisje ( ze was half 20 maar t was zon klein fragiel ding) jaren lang zien lopen ,over de dijk, steeds maar weer. Therapeuten volop, behandelingen,opnames etc. En t was nu klaar. Hoe ze het voor elkaar gekregen heb weet ik niet,interesseert me eigenlijk niet. Want ik zag jarenlang een treurig grietje met een koppie vol leed. Maar ik ben ' blij' voor haar dat ze het voor elkaar gekregen heeft.Ze woonde nog thuis en ik vind het zo knap hoe haar moeder er mee omging en gaat. Een prachtig versierde pad als afscheid. Het lijkt me zo moeilijk je kind zo te zien afglijden in een.ongelukkige toestand. Ik zou zon afscheid meer mensen kunnen,ongeacht hoe oud. Er zijn in mijn omgeving flink wat zelfdodingen geweest. Dat is ook erg moeilijk.

Even anoniem

Therapie of pilletjes zullen niet helpen. Het is geen paniek, het is geen waan, het is geen depressie of stoornis, al heb ik vorig jaar wel depressieve klachten gehad toen ik voor de zoveelste keer muurvast zat. ===

Nee, ik heb inderdaad niet de indruk dat het een waan of stoornis is. Oké paniek is het dus ook niet. Ik ben blij dat je a. niet bang bent om hulp te vragen en b. niet op je mondje gevallen bent. Ik vind het vooral erg sneu dat je met dit soort zorgen de toekomst in gaat. Ik hoop oprecht dat er een andere wind door Nederland gaat waaien, waardoor mensen als jij en een klein beetje ikzelf gewoon eens aan iets anders kunnen denken dan het hoofd boven water houden.

Weet je wat ik zou willen?

Dat de politici en beleidsmakers die hier over gaan, 1 jaar 1 dienst in de week draaien bij Sensoor of 113.online.

Dat ze daadwerkelijk in contact komen met mensen met een acute doodswens, of met iemand die in geestelijke nood zit. Dat ze gebeld worden en geconfronteerd worden met deze (op dat moment) acute doodswens. Dat ze daadwerkelijk iemand aan de lijn krijgen die meldt dat ze pillen hebben ingenomen, maar niet alleen willen sterven. Dat zie iemand weg horen vallen...

Praten we dan nog een keer verder over de plicht om te leven.

Beginvraag

"Ergens vraag ik me af, wil je echt 100% dood, als je niet in staat bent om het hef in eigen handen te nemen?"

Misschien wil de man op een waardige, 'veilige' manier sterven. Als je een overdosis medicijnen neemt loop je het risico dat het een langzame, pijnlijke dood wordt. Of dat het net niet lukt, omdat je 'ontdekt' wordt, met gierende sirenes afgevoerd wordt naar het ziekenhuis waar je maag leeggepompt wordt. Het zelf proberen is een risico.

Mijn ouders hadden een vriend die zelfmoord heeft proberen te plegen door van een viaduct te springen. Het is niet gelukt. Als gevolg van die poging zat hij de rest van zijn leven in een rolstoel. En in een psychatrische inrichting.

Naar aanleiding van deze discussie hoorde ik mensen als tegenargument geven dat er mensen zijn die blij zijn dat ze van hun zelfmoordpoging weerhouden zijn en nu dankbaar zijn dat ze nog leven. Er zijn dus ook mensen bij wie het niet lukt en daar helemaal niet blij mee zijn. En mensen die op een afschuwelijke manier een einde aan hun leven maken omdat er geen andere manier is.

En wie weet wat er nog te winnen is als de mogelijkheid er wel is om over de mogelijkheid van euthanasie vanwege psychisch lijden gepraat kan worden voor mensen die nu zorg mijden omdat ze de zoveelste ompraatsessie willen vermijden.

skik

Sindbads vrouw

Ik begrijp jouw redenering niet. Juist omdat het nu niet goed geregeld is, bellen mensen in nood naar Sensoor. Als het zo geregeld is dat ze zelf kunnen beslissen dat ze dood gaan zonder dat ze langs allerlei commissies hoeven en anderen bepalen of ze wel aan allerlei arbitraire voorwaarden voldoen (zoals de leeftijdsgrens) dan hoeven ze niet wanhopig pillen te slikken.

En vanavond hoorde ik ook het argument over mensen die een doodswens hebben gehad en daar nu weer van af zijn. En dat het faciliteren van zelfmoord daarom niet mogelijk moet zijn. Dat vind ik ook een kulargument. Als iemand op dat moment dood wil, kun je niet zeggen dat het niet mag omdat misschien, ooit, je weet niet of.....

We moeten eens af van het idee dat het slecht is als iemand dood gaat. Iedereen gaat dood, sommigen vanzelf en sommigen willen het zelf. Wie kan ons verplichten te leven? Is er een verplichting om te leven? Zo ja, wie verplicht ons dat?

Theodora

Er is geen verplichting om te leven. Zelfmoord is niet strafbaar.
De vraag is of de overheid sterven moet faciliteren.
Mijn antwoord daarop is nee. Dat is echter een andere vraag dan of zelfmoord strafbaar zou moeten zijn en dus of er een verplichting is om te leven.

Húlp bij sterven

Iedereen mag van mij de keus maken om er uit te stappen. Afschuwelijk voor de nabestaanden en/of mensen die je vinden, maar je hebt het recht om het te doen. Maar nu gaat het om húlp bij zelfdoding. Dat vind ik toch andere koek. Mag je van iemand verlangen daarbij te helpen? Ik vind van niet. Zelfs niet van iemand die 12 jaar heeft gestudeerd om medicijnen voor hersen-gerelateerde problemen te mogen voorschrijven. (Pin me niet vast op die 12 jaar. Ik meen dat ooit gehoord te hebben.)

Ik weet van drie zelfmoordpogingen. Twee daarvan komen voort uit depressieve klachten. Het blijft moeilijk om de juiste modus in het te vinden voor deze twee, maar met medicatie en therapie is de kwaliteit van leven op dit moment voldoende om te willen leven. De derde persoon is na de poging nog jaren gelukkig geweest en is een natuurlijke dood gestorven. Wat als zij hulp hadden gekregen toen ze dat wilden? Dan was het gelukt.

Correctie

de juiste modus in het leven te vinden.

faciliteren?

"De vraag is of de overheid sterven moet faciliteren."

Volgens mij gaat het niet echt om 'faciliteren'. Ik heb tenminste niet de indruk (maar wellicht heb ik wat gemist) dat er gepleit wordt voor een 'loket' bij de overheid. Of voor artsen die verplicht zijn (die suggestie deed iemand anders) om iedereen hulp bij zelfdoding te bieden.

De overheid hoeft volgens mij 'alleen' maar te bepalen dat hulp bij zelfdoding - onder bepaalde omstandigheden - niet meer strafbaar is.

Ja klopt

maar wel na grondig onderzoek of de behoefte aan de dood weloverwogen is genomen en of er niet nog een andere weg is om oplossingen te vinden voor een dragelijk leven. Er zijn psychiaters die het niet zien zitten om voor deze vraag om hulp bij zelfdoding geplaatst te worden. Het is ook een tegenstrijdige situatie voor een psychiater, lijkt mij. Artsen worden opgeleid om mensen beter te maken, dus psychiaters ook.

Kaaskopje

Maar net als met 'gewone' euthanasie zijn artsen toch tot helemaal niets verplicht?

Het draait om autonomie

https://www.trouw.nl/samenleving/psychiaters-vrezen-rol-bij-voltooid-leven~a8b5e98e/

Het gaat om een doodswens bij ouderen die primair niet ziek zijn. Psychiaters zijn voor zieke mensen. Een psychiater zou ingeschakeld kunnen worden om te beoordelen of ze echt niet ziek zijn. Maar dat vind Damiaan Denys, psychiater, niet wenselijk. Dat zou betekenen dat ze via een omweg, iemand die niet ziek is mag geholpen worden met euthanasie, meewerken aan euthanasie.

"Ik zou daar niet op zitten te wachten", zegt bijvoorbeeld Lia Verlinde, ouderenpsychiater en manager van de vakgroep ouderenpsychiatrie bij Mediant, een organisatie die ouderen in Enschede opzoekt. "Wanneer iemand zo'n traject ingaat, dan wil ik hem of haar ook behandelen, net zoals nu. Ik ben per slot van rekening een hulpverlener. Ik begrijp dat ouderen daar niet op zitten te wachten, want het draait om autonomie. Dat is prima. Maar betrek me er dan ook niet bij."

Wij hadden het er ook over

Wij hadden het er hier thuis ook over gehad. Zou het niet mogelijk moeten zijn dat je dit met je huisarts bespreekt én vervolgens nog een second opinion laat doen via je huisarts?
Natuurlijk is het van belang dat dit niet in een opwelling geregeld kan worden, dus als je hulp bij zelfdoding zou willen je wel een aantal maanden bezig bent (meerdere gesprekken natuurlijk) en als je dan nog steeds bij je beslissing blijft (ook al proberen ze je om te praten, je huisarts en de second opinion persoon) dat je dan uiteindelijk je zin mag krijgen. En dat die artsen daar dan geen problemen mee krijgen. Het lijkt me dat het dan toch zorgvuldig gebeurd? Of zie ik iets over het hoofd?

Janneke

Er komt bij euthanasie altijd al een SCEN-arts( Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland (SCEN), ook bij zieke mensen. Er gaat daarmee altijd meer tijd overheen dan soms gewenst bij zieke mensen. (denk aan een week).En dan niet om de patient om te praten, want er is immers al besloten door patient en arts dat het vwb die 2 mensen in orde is en dat is legaal. Wel wordt er gevraagd of patient zeker is van de beslissing en dat dit echt is wat hij/zij wil.
Het is dus zelfs bij zieken al niet zo dat je wanneer je je einde wilt hebben, dat zo even gebeurd is op de dag dat je het aanvraagt.
Het probleem is gewoon dat het nu om niet-zieke mensen gaat die het leven moe zijn door wat voor oorzaak ook.
Ik vind dat, hoe begrijpelijk soms ook, toch wel heel moeilijk als buitenstaander.
Als patient zou ik waarschijnlijk bij problemen aan medische zijde het heft in eigen handen nemen. Maar dan moet je diep zitten.

Janneke

Janneke, er ligt een voorstel voor zo'n proces en dat is wel wat uitgebreider dan wat jij beschrijft. 'Even naar de huisarts' is niet aan de orde. Zelfs de grootste pleitbezorgers realiseren zich dat zo'n proces zeer zorgvuldig moet. Met o.a. verplichte bedenktijd en een x aantal professionals die hier iets van moeten vinden.
Een dat is ook logisch. Anders zal geen arts mee willen werken: je zou immers maar zo door nabestaanden kunnen worden aangeklaagd voor moord.

Sinbads vrouw

Ik heb achter zo'n telefoon gezeten. Maar je primaire reactie is toch: dit kan niet, mag niet. Je gaat niet gezellig met iemand zitten keuvelen totdat de pillen hun werking hebben gedaan. Als het kan probeer je te achterhalen waar iemand is en bel je een ambulance. Als dat niet lukt voel je je **&^^%(^. Jij niet dan?
De dood is eng, naar, angstaanjagend. Dat bezweren door er mooie processen omheen te zetten met het aureool van 'waardig sterven', gelegitimieerd door autonomie, 'ik wil' als hoogste norm, is slechts een povere manier om die angst te bezweren.
Een VVD-leven wordt dadelijk dat we tot ons 70ste werken en dus nuttig en economisch productief zijn, dan heb je nog 5 jaar om van je oude dag te genieten, om te ontdekken dat het niet zo leuk was als je je had voorgesteld in je jonge jaren. 5 jaar later moet je je verhouden tot de vraag of je je leven nu niet als 'voltooid' beschouwt. Die vraag wordt niet wettelijk opgelegd, maar impliciet wordt het maatschappelijk gezien wel aan je opgedrongen: geef daar dan maar eens antwoord op. Mag je dan nog klagen, zuchten dat de dag wel erg lang duurt, opmerken dat het wat jou betreft vandaag nog afgelopen mag zijn, zonder dat er meteen druk komt om daar dan ook maar werk van te maken?
Dat een dergelijke maatschappelijke druk bestaat is geen fantasie. Toen mijn moeder ernstig ziek werd heeft ze met de arts gesproken over wat haar te wachten staat. Daar zijn afspraken gemaakt. Wellicht ook over euthanasie, ik weet het niet. Ze wilde in elk geval niet bedlegerig worden. Ik heb haar toen gezegd dat ik haar respecteer, maar dat ze van mij niet mag verwachten dat ik daar blij mee ben of ermee instem. Vanuit de omgeving moet, vind ik, eigenlijk nooit het signaal komen: goed dat je dood wil. Alleen het signaal: als het lijden te groot wordt, en er is niets meer tegen te doen, dan mag het onvermijdelijke einde ook dichterbij komen.
Later bleek dat er andere lichamelijke problemen waren, die haar leven snel zouden bekorten. Het verhaal van de weekendcardioloog was duidelijk, maar de arts die haar behandelde had geen tijd om met haar en met ons te praten. Zo kwam de beslissing om haar naar een hospice te laten gaan voor haar onverwacht en onbegrijpelijk. Ze miste het stukje informatie over haar gezondheidsproblemen. We hebben veel moeite gedaan om een arts dat stukje nog eens met haar door te nemen, maar dat ging moeizaam. De arts in het hospice ging ervan uit dat de vragen over euthanasie gingen en kwam niet los van die gedachte. De maakbaarheid van het stervensproces geeft adrenaline, een intrigerend gevoel van macht over leven en dood, spanning, een grote verantwoordelijkheid. Alsof de zorg daarover gaat. Via deze arts kwamen we niet uit het 'euthanasiecirkeltje'. Via de huisarts is het toen wel gelukt. Daarna begreep mijn moeder wat er aan de hand was met haar gezondheid en accepteerde ze deze laatste levensfase, waarvan ze steeds bleef zeggen dat het niet de mooiste levensfase was.
Ze heeft een prachtige tijd gehad in het hospice, liefdevolle verzorging, wij konden elk moment komen, we konden haar kinderen zijn (en niet haar mantelzorgers) en zo samen die laatste tijd doorkomen. Liggend in een zonovergoten tuin heeft ze, samen met ons, met interesse, verbazing en nieuwsgierigheid die laatste fase van haar leven beleefd. Dat is een waardige dood. Ik realiseer me goed dat het niet aan iedereen geboden is, maar als er dan een 'ik wil' zou zijn, dan zou die daarop gericht moeten zijn. Als samenleving zouden we ons vooral daarvoor moeten inzetten en de hobbels die dat verhinderen zoveel mogelijk weg moeten willen nemen. Wetend dat we daar helaas niet altijd in zullen slagen.

Tsjor

Theodora

Je schreef: Ik begrijp jouw redenering niet. Juist omdat het nu niet goed geregeld is, bellen mensen in nood naar Sensoor. Als het zo geregeld is dat ze zelf kunnen beslissen dat ze dood gaan zonder dat ze langs allerlei commissies hoeven en anderen bepalen of ze wel aan allerlei arbitraire voorwaarden voldoen (zoals de leeftijdsgrens) dan hoeven ze niet wanhopig pillen te slikken.

Precies om die reden zou ik graag zien dat de politici en beleidsmakers die diensten zouden draaien. Juist omdat het nu niet goed geregeld is. Zodat ze uit eerste hand die ervaring meemaken, en die ervaring mee kunnen nemen in hun werk.

Daar komt ook bij, dat juist het feit dat mensen de keuze hebben, als de mogelijkheid er zou zijn voor een vrijwillige levensbeëindiging, dat het hebben van die keuze mensen vaak moed geeft om door te gaan...
Nu is die keuze er niet.
En doordat die keuze er niet is, geeft dat ook een voedingsbodem voor de (wens)droom :"wat als die pil er wel was" De fantasie die gecreëerd kan worden als je in een wereld zou leven waarin je wel de keuze had om je leven te beëindigen als je je weer een bijzonder slecht voelt.
Het is namelijk ook die fantasie die parten speelt op de slechte momenten. De gedachte van "Ik wil zo graag dood, maar het mag niet, het kan niet, ik moet doorleven terwijl ik het niet wil."

Als die mogelijkheid er wel zou zijn, dan kon je met behulp van deskundigen die fantasie aftoetsen aan de werkelijkheid. Dan kun je aftoetsen in hoe zo'n mate jouw gedachtengang reëel is, welk gedeelte er wel klopt en welk gedeelte niet.
Pas als je de mogelijkheid hebt om voor de dood te kiezen, pas dan heb je ook de mogelijkheid om bewust voor het leven te kiezen.

Wie beslist dat dan?

'Als die mogelijkheid er wel zou zijn, dan kon je met behulp van deskundigen die fantasie aftoetsen aan de werkelijkheid. Dan kun je aftoetsen in hoe zo'n mate jouw gedachtengang reëel is, welk gedeelte er wel klopt en welk gedeelte niet.' Wie beslist dat dan?
'Pas als je de mogelijkheid hebt om voor de dood te kiezen, pas dan heb je ook de mogelijkheid om bewust voor het leven te kiezen.' 'Het leven' is helaas geen bewuste keuze. Het is wat het is, niet mooier en niet lelijker dan wat je ervan kan maken. Het is een gegeven. We zouden elkaar moeten helpen om er het beste van te maken. Met de meest optimale zorg die mogelijk is.

Tsjor

Tjor:

Je schreef: Ik heb achter zo'n telefoon gezeten. Maar je primaire reactie is toch: dit kan niet, mag niet. Je gaat niet gezellig met iemand zitten keuvelen totdat de pillen hun werking hebben gedaan. Als het kan probeer je te achterhalen waar iemand is en bel je een ambulance. Als dat niet lukt voel je je **&^^%(^. Jij niet dan?

Ik zit nog achter zo'n telefoon. En nee, gezellig keuvelen zit er dan niet in. Maar wat wel mogelijk is om iemand het gevoel te geven dat hij/zij niet alleen doodgaat. Er voor iemand zijn in iemands laatste momenten.

Ik ben niet in staat om te achterhalen waar iemand is, of waar iemand woont. Ik kan ook geen adressen vinden om een hulpdienst in te schakelen. Als iemand in paniek belt, met achterliggende gedachte: ik wil toch niet dood, dan kan ik alleen maar aangeven dat ze zelf 112 moeten bellen.
Als de persoon nog redelijk helder is, geef ik ook aan dat ze met 113 online kunnen bellen. Omdat daar de gespecialiseerde hulpverleners zitten. Vaak willen de mensen dat niet. Juist omdat dan (volgens de verhalen die ik hoor) toch hun hele doopceel gelicht wordt, en er geprobeerd word hen te "redden". Terwijl dat juist datgene is wat ze niet willen.

Jouw primaire reactie van : dit kan niet, dit mag niet, heb ik niet. Dat geef ik ook altijd duidelijk aan. Als ik iemand aan de lijn krijg die zijn of haar doodswens uitspreekt, dan geef ik duidelijk aan dat ik niet degene ben die ze gaat weerhouden om die doodswens uit te voeren. Maar... ook geef ik duidelijk aan dat ze van mij geen handleiding gaan krijgen hoe ze dat WEL moeten doen. Er volgt meestal een gesprek over die doodswens, waarin ik probeer om zoveel mogelijk invalshoeken te geven en vaak probeer ik toch de beller zover te krijgen dat ze hulp gaan zoeken.

Er zit alleen een duidelijk verschil in gebeld worden door iemand die zijn of haar doodswens uitspreekt, of door iemand die in het proces van uitvoering van die doodswens zit. En als dat proces loopt, als de beller letterlijk in de laatste uren/minuten van zijn of haar leven zit, dan kan ik er alleen nog maar zijn. Meer kan ik niet, want ik weet niets van die persoon.
Ergens vind ik dat het allerergste van alles... Dat je je voorbereidingen stiekum moet doen, dat je je omgeving niet mag laten merken waar je mee bezig bent, om dan vervolgens de laatste heldere (en minder heldere) momenten van je leven door te brengen met een wildvreemde omdat je toch niet alleen dood wil gaan....

Over het tweede gedeelte van je post, (de VVD en de maatschappelijke druk) daar denk ik nog even over na. Dat raakt me weer maar dan op een ander niveau. Dat heeft ook te maken met het feit dat het gevoelsmatig twee verschillende dingen zijn, de euthanasie wetgeving en levensbeëindiging van iemand die in dusdanige geestelijke nood zit dat hij/zij het daarom niet meer aan kan.

Bar en anderen

Ik had ook wel het idee dat dit best al uitgebreid moest zijn beschreven, maar nu mag het dus alleen bij lichamelijk zieke mensen. Uiteraard snap ik dat dit niet in een opwelling of een korte tijd geregeld wordt door een huisarts. Ik vind zelf inderdaad dat iemand (ook al is hij/zij lichamelijk gezond) eruit mag stappen als diegene dat graag wil. Natuurlijk op de meest zorgvuldige manier en zeker niet als er ook maar enige vorm van twijfel of een idee van een opwelling is bij die persoon. Als je dan weken/maanden verder bent en deze persoon blijft bij zijn keuze,dan zou ik het humaan vinden om iemand daarbij te helpen.

Verschil lichamelijk en psychisch ziek

Wat me steeds opvalt in alle discussies is dat er een verschil wordt gemaakt tussen lichamelijk lijden en geestelijk lijden. Bij lichamelijk ondraaglijk lijden lijkt het veel meer geaccepteerd om dood te willen en mogen.
Zodra het geestelijk lijden is, mag het ineens niet. Waarom?

Ik vind dat je de mensen die ondraaglijk psychisch lijden net zo serieus moet nemen. Het gaat nl veel verder dan een dipje. Het kan uitzichtloos zijn.

Moet ook zeggen dat ik vind dat de dood bij het leven hoort. En ja, ik heb van nabij sterfgevallen meegemaakt, natuurlijke dood, zelfdoding, van jonge en oude mensen. Ben heel verdrietig geweest, en heb bijzondere momenten meegemaakt. Leven is iets prachtigs, maar niet heilig.

dat klopt, Sindbads Vrouw

"Dat heeft ook te maken met het feit dat het gevoelsmatig twee verschillende dingen zijn, de euthanasie wetgeving en levensbeëindiging van iemand die in dusdanige geestelijke nood zit dat hij/zij het daarom niet meer aan kan."

Dat klopt.

Al zie ik mijn situatie niet als "geestelijke nood". Het geeft mij rust om te weten dat er mogelijkheden zijn ermee te stoppen als de strop qua (het verkrijgen van passende) zorg en een inkomen waar je redelijk mee rond kunt komen nog verder wordt aangetrokken.

Dat is een weloverwogen keuze, geen wanhoopsdaad. En het heeft niets te maken met geestelijke nood, maar met de onomkeerbaarheid van de situatie en het feit dat er, ondanks de verontwaardiging, gewoon niets aan zal veranderen zoals de kaarten er nu bij liggen. Lees het programma van de VVD maar, alles is gericht op "aan het werk" en het verder knijpen van uitkeringen en toeslagen. Wie dat niet kan moet maar passend werk krijgen. Dat iemand niet genoeg kan werken om genoeg inkomen te krijgen, bestaat in hun wereld niet.

De kans dat de VVD aan het roer blijft is heel realistisch. We hebben afgelopen vier jaar gezien hoe onder de VVD (en de PvdA) ook de zorg volkomen kapot is gemaakt en het besluit van bijvoorbeeld indicaties en hulpmiddelen terecht is gekomen bij mensen die vaak geen idee hebben van wat er speelt in het dagelijks leven van de aanvrager.

De discussie gaat steeds over ouderen die een uitzichtloos leven hebben en "klaar" zijn. Maar hoe zit dat met jongere mensen die door hun situatie in een uitzichtloze situatie terecht zijn gekomen en steeds verder in het nauw komen? Nog 15-20 jaar door blijven leven en steeds verder in de problemen komen door de stress die een uitkering en afhankelijkheid van ambtenaren die beslissen dat jij het maar met minder zorg moet doen, niet omdat je beter bent, maar omdat dat nou eenmaal het beleid is? Met politici die vinden dat je nog meer onder druk moet worden gezet om te gaan werken, terwijl je al op je tenen loopt? Telkens opnieuw aangepraat krijgen dat je alleen meetelt als je volop kunt meedraaien met werk en consumeren en het anders maar moet voelen in je portemonnee?

Ik weet dat dit confronterend is. Want deze groep mensen wil waarschijnlijk niet dood. Ik wil ook niet dood. Maar ik wil ook niet blijven leven met deze stress en zorgen om zorg en een inkomen. Ondanks mijn ziekte kan ik nog 15-20 jaar mee, misschien nog wat langer. Maar ik zie er verschrikkelijk tegen op. Het leven is NIET leuk als je in de vijftig bent en je wereld noodgedwongen steeds kleiner wordt, niet eens vanwege je ziekte, maar vanwege alles er omheen. Ik wil niet dood, maar ik wil niet nog jarenlang van kwaad naar erger gaan, zoals de afgelopen jaren.