Verpleegtehuizen

Erika

Uit je reacties blijkt wel dat je zelf geen ervaring hebt met een (goed) verpleeghuis. Daarom mijn eerdere suggestie om je eerst eens echt in het onderwerp te verdiepen voor je ergens een mening over hebt, anders ben je aan het blaten, dus.
Zoals bij vingerhoedje is het bij ons ook. En om dan even de link met Corona weer te leggen: de bewoners worden liefdevol verzorgd, soms wel jarenlang. Met die mensen bouw je dan dus een band op. Kun jij je ook maar een beetje voorstellen hoe het dan is als van die mensen die aan je zorg zijn toeverlaat en waar je om geeft dan ineens er een heleboel dood gaan?
Heb je enig idee hoe het is als je nu een ouder verliest, waar dan niemand bij mag zijn omdat diegene Corona heeft? Dat er bij de begrafenis maar een heel beperkt aantal mensen aanwezig mag zijn en dat je die niet eens kunt omhelzen omdat er nu Corona heerst?

De mensen in onze huizen die om andere redenen komen te overlijden mogen tenminste nog bezoek ontvangen, al is dat veel beperkter dan voor de crisis. Ik hoop dat we al onze bewoners door de crisis kunnen loodsen zodat ze later, op hun eigen tijd en met hun eigen kinderen om zich heen kunnen overlijden. En ik gun al die kinderen dat ze waardig afscheid kunnen nemen als de tijd daar is. En intussen zorgen wij heel erg goed voor onze bewoners en maken we de dagen zo aangenaam mogelijk.

Dit staat allemaal helemaal los van de discussie over beëindiging van een voltooid leven.

Bezoek

Besef wel dat bezoek relatief kort is. Als ik naar mijn oma kijk, die kreeg regelmatig bezoek mijn ouders een of twee keer per week en mijn tante om.de week andere tante kwam minder vaak. Mijn zus en nichten en ikzelf kwamen denk ongeveer eens per maand. Bellen deden we regelmatig. Maar wat is zo'n 4 uur bezoek in de week (want veel langer dan een uurtje trekt een oudje vaak niet) op 7 dagen per week 24 uur per dag in zo'n tehuis zitten? Het klinkt vaak dat er wekelijks 4 keer bezoek komt maar het is niets echt niets.

coute que coute

In 1975 stierf de Spaanse dictator Franco, nadat hij maandenlang kunstmatig in leven was gehouden. Op dat moment (voor mij althans) brak het besef door, dat er genzen zijn aan wat medsich gezien wellicht mogellijk is. Sindsdien is het 'coute que coute' in leven houden niet meer aan de orde.
Er is altijd een afweging tussen wat medisch gezien haalbaar is en wat wenselijk is vanuit de patiënt gezien (niet vanuit de omgeving van de patiënt). Mensen uit een verpleeghuis met een corona-besmetting gaan (meestal) niet naar de IC in een ziekenhuis, bijvoorbeeld.

Tsjor

Verpleeghuis

Ik vond het verschrikkelijk om mijn moeder naar een verpleeghuis te moeten brengen. Maar dat kwam ook omdat ik er 40 jaar eerder gewerkt had en die herinneringen op nu projecteerde. Het bleek heel anders te zijn

De afdeling waar mijn moeder zat was werkelijk en gezellige kleine gemeenschap. Er waren twee huiskamers die gezellig ingericht waren. Het personeel bemoeide zich de hele dag met de bewoners: spelletjes, men ging samen boodschappen doen en koken, de tafel dekken etc. Samen tv kijken. Er werden kerst- en sinterklaasmeetings georganiseerd. De gangen waren niet als kille ziekenhuisgangen maar vol schilderijtjes en zitjes.

Misschien lag het aan de invulling van deze specifieke afdeling maar ik heb er alle lof voor. Ze hebben mijn moeder tot haar dood uitstekend begeleid. Mijn moeder ging over nadat een hele lieve verpleegster, wier dienst was afgelopen zacht in haar oor fluisterde 'je mag gaan hoor'. Ik was erbij, het was heel mooi en menselijk.

En dat zou je mensen willen ontnemen door een grens aan het leven in leeftijd oid te gaan stellen?

Onmenselijke maatregel

Kort door de bocht vind ik dat van de regel dat bewoners in verpleeghuizen en zorgappartementen geen enkel bezoek mogen hebben.

Ik liep na te denken over het argument dat ik ook hier las dat deze maatregel ook voorkomt dat het virus dan weer mee naar buiten wordt genomen. Volgens mij houdt dat argument geen stand zo lang er geen totale lockdown is en mensen wel naar de winkel mogen waar virus verspreid kan worden. Zo lang niet-corona(verdachte)patiënten in ziekenhuizen wel bezoek mogen (ken meerdere ziekenhuizen waar dan 1 bezoeker pp per dag mag komen) die niet opgemerkt virus mee naar binnen of buiten kunnen meenemen enzovoorts. Wanneer dit ziekenhuizen niet verboden wordt, waarom verpleeghuizen dan wel? Waarom wordt hier niet minstens 1 vaste bezoeker toegestaan, mits die geen gezondheidsklachten heeft?
Die regel dat mensen in instellingen geen bezoek mogen heeft volgens mij vooral en misschien wel alleen als insteek dat zij zwak zijn en beschermd moeten te worden. Terwijl niemand hen vroeg wat zij zouden willen.

Vorige week las ik een artikel van de ethicus E. Kompanje over dit onderwerp.
De kern voor mij: door oudere mensen zo strikt te isoleren lijken we ineens kwantiteit van leven belangrijker te vinden dan kwaliteit van leven. Terwijl we voor die categorie mensen buiten coronatijd kwaliteit van leven belangrijker vonden. En belangrijker: de mensen om wie het gaat vinden dat zelf in grote getalen ook.
Waar we buiten Corona de dood voor een groep mensen (min of meer) accepteerden als horend bij de hoge leeftijd (en veel ouderen in die situatie dat zelf ook doen) moet de dood door Corona ten koste van kwaliteit van leven voorkomen worden. Ten koste van de behoefte dierbaren te zien. Je hoort vaak de uitdrukking ‘het gaat minder om dagen toevoegen aan het leven en meer om leven toe te voegen aan de dagen’. Dat lijken we in deze situatie voor deze mensen behoorlijk kwijt.

https://www.google.nl/amp/s/kompanje.org/2020/04/15/een-verwacht-overlijden-op-hoge-leeftijd-of-een-coronadode/amp/

Ik lees de draad nog even terug

En ik krijg er nog meer vragen van. Ik ga hierbij wel uit van niet Corona-besmette of niet Corona-verdachte bewoners. Voor die mensen geldt weer een heel ander regime.

Volgens mij pleit hier bijna niemand voor ongebreideld bezoek. Dat mag idd in ziekenhuizen ook niet. Maar zoals ik al schreef, ik ken meerdere ziekenhuizen waar voor patiënten die geen Corona hebben -of hiervan verdacht worden- 1 bezoeker is toegestaan en 1 x per dag.
Waarom wegen de belangen van zieken die tijdelijk in een ziekenhuis zwaarder dan die van bewoners in een verpleeghuis of van mensen die in een voorziening van appartementen met zorg wonen? Dat tijdelijk maakt namelijk ook nog wel uit. Behalve Covid-19-patiënten blijft bijna niemand echt lang in het ziekenhuis. De mensen die aan het begin van de maatregelen in het ziekenhuis lagen, zijn op echt een enkeling na al lang weer thuis. Bij hun naasten (als ze die eerder ook hadden). Terwijl de bewoners van de huizen daar nog steeds zijn en nog steeds geen naasten zien.

Tsjor noemde dat Hugo Borst duidelijk zou hebben gemaakt dat 50% van de bewoners in een verpleeghuis voor Corona toch al geen bezoek kregen. Afgezien van de vraag of dat waar is, zou mijn vraag dan zijn: kan dat dan een argument zijn om de andere 50% ook maar hun bezoek te ontzeggen?

Het argument dat bezoek van naasten maar kort is, is ook voorbij gekomen. Dat is waar. Maar het zijn naasten met wie mensen van alles delen/gedeeld hebben.. Dat is van een andere orde dan ‘lieve vreemden’ die komen om te zorgen.

Ik vind de beschikbaarheid van beschermingsmateriaal wèl een punt. Met name waar het gaat om de bescherming van zorgmedewerkers. Dat had beter geregeld moeten worden. Ik weet niet hoe daar voor gezorgd had moeten worden, maar dat had zeker gemoeten.
Daar niets van af willen doen, blijft ook de kwestie dat die zorgmedewerkers komen ook op meer plekken komen dan in hun zorginstelling. Ook daar is virus.

En het feit blijft dat deze maatregel volgens mij niet primair gericht was op bescherming van het zorgpersoneel (dan waren heel andere maatregelen meer geëigend geweest) maar op de bescherming van de mensen die daar wonen.

Aagje

Ik ben het met je eens.
Bezoek is voor de verpleeghuisbewoners zo fijn, ook al is het maar een paar uur per week. Anders om telt ook, ik had ook behoefte om mijn vader te zien in de laatste maanden van zijn leven. Wij wisten niet wanneer hij zou sterven, maar we wisten wel dat hij niet meer lang te leven had. Dus niet alleen de bewoners zelf hebben behoefte aan bezoek, maar de familie heeft ook behoefte om hun dierbare te zien. Juist omdat je weet dat er een moment komt dat je afscheid moet nemen.

Oplossingen

Er zijn zoveel verpleeghuizen die allerlei oplossingen hebben zodat toch bezocht kan worden. Zag ze laatst in de buurt ook zitten een tafel aan het ene kan ven het tuinhek en een tafel aan de andere kant van het tuinhek en verderop nog zo'n opstelling. Ik zie tal van foto's van raambezoekjes. Ik denk uiteindelijk dat in veel gevallen er daadwerkelijk bezoekmogelijkheden zijn.

Ik weet van mensen die hun ouders maanden niet gezien hebben voor het corona verhaal die nu ineens moeite hebben met het beperkte bezoek.

Toch even dit

Ik bezocht mijn demente moeder vaak. Ze was heel blij als ik kwam. Maar ze was ook weer zo vergeten dat ik geweest was. Als ik haar een uur later belde, zei ze "je komt ook nooit, ik heb je in geen maanden gezien". Van personeel hoorde ik dat ze met alle kleine dingen gelukkig was en geen besef had van hoe vaak ik kwam. Als ik hen uitlegde dat ik een week niet kon komen vanwege opname in het (academisch ziekenhuis elders) van mijn kind zei men vaak "joh, het is lullig maar of je nu elke dag komt of een keer per maand: ze is zodra je uit zicht bent vergeten dat je er was" En ze lijkt best tevreden (dit was ver voor corona)
Natuurlijk wil je je demente familie een plezier doen. Maar waak er voor dat je je eigen gezonde bewustzijn niet projecteert op hun situatie.

Maar Mark

Jouw demente moeder is toch niet maatgevend voor iedereen in het verpleeghuis. Onder dementerenden is al een groot verschil in de manier waarop de werkelijkheid beleefd wordt. Maar er zijn ook de somatische bewoners. Die zijn gemiddeld genomen opgenomen vanwege een lichamelijke zorgbehoefte. Die zijn vaak niet dementerend. Of licht dementerend. Is een groot verschil hoor.

Ik kan het me niet voorstellen

'Waar we buiten Corona de dood voor een groep mensen (min of meer) accepteerden als horend bij de hoge leeftijd (en veel ouderen in die situatie dat zelf ook doen) moet de dood door Corona ten koste van kwaliteit van leven voorkomen worden.'

Er is een tijd geweest, dat bezoek geen probleem was, terwijl er wel al een uitbraak was. In sommige huizen waren de gevolgen desastreus.
https://www.parool.nl/amsterdam/11-bewoners-verpleeghuis-de-diem-overleden-aan-corona~ba610229/
Maar 1 voorbeeld: 11 van de 44 bewoners overleden door Corona.

Als je de redenering 'kwaliteit boven kwantiteit' wil volhouden moet je bij zulke berichten denken: nou en. Schouders ophalen, ze gaan toch een keer dood, je kunt maar ergens aan dood gaan.

Als zorgmedewerker moet je dan wel een olifantenhuid hebben. Bovendien is de kans groot dat er dan weer andere mensen op de stoep staan: mijn moeder sterft mag zomaar besmet worden met corona, ze wordt niet beschermd.

Op een dag zal er meer bekend zijn, dan zal ook bekend worden of je een corona-golf moet accepteren als ware het een griepgolf, waaraan mensen nu eenmaal, helaas, overlijden. Daarvoor is het nu te vroeg. Zeker de maatregel is in paniek genomen. Paniek omdat het virus zo nieuw en onbekend was, dat er geen andere optie was dan de boel afsluiten. Achteraf kan er veel meer gezegd worden, maar ik kan me niet voorstellen dat we bij een volgende pandemie ten aanzien van verpleeghuisbewoners gaan denken: nou en, als ze het maar gezellig hebben gehad.

Tsjor

Aagje

Ja daar heb je gelijk in. Het lijkt me het moeilijkst voor de licht dementerenden die het niet kunnen begrijpen maar wel het besef van gemis hebben. Die groep zit meestal niet in een verpleeghuis maar in een verzorgingshuis. Je zou er ook voor kunnen kiezen die wel open te doen.
Wat betreft de somatische bewoners; ik woon niet in een verpleeg- of verzorgingshuis maar ik behoor wel tot een risicogroep en zit daarom al negen weken zonder menselijk contact. Zelfs geen verpleger of verzorgende waar ik even mee kan praten.
Maar ik begrijp de maatregelen en ben blij dat ze genomen zijn omdat ze mij beschermen. Ik kan me zo voorstellen dat dat voor de somatische bewoners ook kan gelden.

het is natuurlijk niet alsof we schouderophalend doen alsof al die doden in verpleeghuizen niets voorstellen. En ik ben op zich van de inhoudelijke vergelijking tussen Corona en griep af. Maar tegelijkertijd is een forse oversterfte als er een griepepidemie is geen reden om die huizen zo potdicht te doen en mensen hun dierbaren te ontzeggen. Waarom nu dan wel?
Ik snap ook nog wel dat in het begin maatregelen fors werden ingezet. Zelfs deze snapte ik misschien tot op zekere hoogte ook nog wel. Maar de lengte van de maatregel maakt de heftigheid ervan natuurlijk alleen maar groter.
En de vraag is, als die mensen zelf een keuze hadden kunnen maken, zouden ze dan hebben gekozen voor het zo veel mogelijk voorkomen dat ze besmet raken ook als ze maanden zonder hun dierbaren moesten? Of zouden ze liever hun tijd korter hebben maar met contact, al was het maar met een beperkte groep mensen of 1 naaste. Nogmaals, ziekenhuizen waar mensen tijdelijk verblijven hoeven niet zo strikt te zijn als andere instellingen. Wat is de logica daar achter?

Ook de regels van de overheid zelf zijn met het oog op verspreiding in de instellingen niet oké. Ik had covid-19. Mijn gezinsleden hebben deels ook klachten gehad. Kind hier mocht niet werken, ook niet toen ze klachtenvrij was. Pas toen ik negatief getest was, mocht ze weer gaan. Was ze zorgmedewerker geweest, dan was er geen beletsel geweest om bij die kwetsbare mensen te komen als ze zelf geen koorts of snot had. Maar dan had ze evengoed wel besmettelijk kunnen zijn.
Ik kan die afweging nog wel volgen omdat er anders een nog groter tekort aan zorgpersoneel zou ontstaan. Maar tegelijkertijd speelde er dat er niet voldoende beschermingsmateriaal was in die instellingen. Dus de kans op verspreiding, zowel onder bewoners als onder medewerkers werd wel minder maar niet zo laag als wenselijk bij een verregaande maatregel als deze.

Ik ben overigens op de meeste punten niet eens afwijzend op de maatregelen die de regering in deze periode neemt. Helemaal niet zelfs. Op een paar punten na, waaronder deze.

Tsjor

‘“maar ik kan me niet voorstellen dat we bij een volgende pandemie ten aanzien van verpleeghuisbewoners gaan denken: nou en, als ze het maar gezellig hebben gehad.”
Vooral het woord ‘gezellig’ is hier een frame waarmee je bagatelliseert en eigenlijk zelfs wat ridiculiseert. Kwaliteit van leven is zoveel meer dan gezelligheid.

Mark

Rot voor je, al die weken geen enkel contact. Het lijkt me de hel. Ik ben ruim 5 weken binnen geweest maar ik had in ieder geval mijn gezinsleden nog.

Maar dan nog: jij kon kiezen en de afweging maken of je de tijdelijke (of misschien ook wel lange) eenzaamheid vind opwegen tegen de aanzienlijk lagere kans geen covid-19 op te lopen. Ik weet niet hoe oud je bent maar ik kan me indenken dat ik dat ook zou kiezen. Ik ben begin 50. Heb nog een boel om voor te leven. Jij blijkbaar ook. Maar de mensen in de instellingen hebben die keuze niet voor zichzelf. Eigen keuze waar je achter staat is ook in rottige omstandigheden beter te verdragen dan wat je wordt opgelegd.

Aagje

Dan hebben ze kwaliteit gehad, in plaats van gezellig.
Nogmaals: ik kan me niet voorstellen dat er zo gedacht zal worden bij een volgende uitbraak van een onbekend virus.
'Maar tegelijkertijd is een forse oversterfte als er een griepepidemie is geen reden om die huizen zo potdicht te doen en mensen hun dierbaren te ontzeggen. Waarom nu dan wel?'
Ik ken geen verhalen van huizen, waarbij 25% van de bewoners in een korte tijd, enkele weken, stierf aan de griep. Bovendien is er een goede hypothese mogelijk, dat de sterfte nog hoger zou zijn als de verpleeghuizen niet zouden zijn gesloten.
Het grote verschil is, dat rond de griep de meeste gegevens wel bekend zijn: er is voor de meeste varianten een vaccin, speciaal voor ouderen. Er is een mogelijke behandeling (rust, eventueel antibiotica als het longontsteking wordt). Het verloop is redelijk bekend. De wijze van overbrengen (de lucht) ook. En het is bekend, dat oudere mensen daardoor kunnen sterven.
Dat alles was/is nog niet goed bekend bij covid-19: de wijze van overbrengen niet, geen medicatie, geen vaccin, onbekende incubatietijd en onbekend hoe ernstig de kans op overlijden is. Wat mensen uit de zorg alleen konden vertellen was, dat de ziekte een bijzonder grillig, naar en acuut verloop heeft. Als er zoveel onbekend is, dan kun je volgens mij alleen maar drastische maatregelen nemen.

'Ik snap ook nog wel dat in het begin maatregelen fors werden ingezet. Zelfs deze snapte ik misschien tot op zekere hoogte ook nog wel. Maar de lengte van de maatregel maakt de heftigheid ervan natuurlijk alleen maar groter.'
Volgens mij zijn de verpleeghuizen daarom druk met het zoeken naar alternatieven; en is de maatregel op zichzelf voorwerp van heroverweging bij de regering.

'En de vraag is, als die mensen zelf een keuze hadden kunnen maken, zouden ze dan hebben gekozen voor het zo veel mogelijk voorkomen dat ze besmet raken ook als ze maanden zonder hun dierbaren moesten?'
Probleem is dat die mensen niet alleen voor zichzelf konden en kunnen kiezen. Dan moet je ze vragen: heb je het ervoor over om 25% van je medebewoners dood te laten gaan.

Tsjor

Vrijheid

Dat klopt ik heb een vrijheid van afweging. (Wat bedoel je eigenlijk met "de aanzienlijk lagere kans om covid-19 op te lopen?) Maar als ik gedwongen zou zijn, zou ik er ook begrip voor hebben. Sterker nog: ik zou het wel lekker vinden in mijn geval. Nu wordt er allerlei druk op me uit geoefend door niet-risicogroepers dat ik het risico maar moet lopen. "ben je nou nog steeds bang?" zei iemand gisteren tegen me.

Daarnaast: versoepeling van maatregelen (niet per se verpleeghuizen maar in het algemeen) zou wellicht mijn keuzevrijheid weer inperken omdat ik dan meer kans op besmetting heb. Ja ik kan dan nog steeds kiezen maar dat is dan een andersoortige keuze.

Mark

Wat ik daarmee bedoelde is dat het volgens mij nauwelijks lukt de kans om een Coronabesmetting/een covid-19 op te lopen helemaal op 0% te krijgen.
Ik ga ervan uit dat je ergens in contact moet zijn met een ander mens. Al was het bv maar omdat je voor iets anders een dokter nodig hebt. Of iemand anders voor iets anders. Hoe langer het duurt des te groter de kans.

Ik snap dat het naar is dat mensen druk op je uitoefenen. Dat zouden ze ook niet moeten doen.

ja maar goed

Het ging over vrijheid van keuze. Versoepelen betekent dus voor de een meer keuzemogelijkheid terwijl het voor een ander (zoals ik) de keuzemogelijkheden verkleint imho.

Dat je je niet helemaal 100% kunt beschermen tegen besmetting is evident. Maar je bescherming wordt wel verhoogd door de maatregelen en eigen gedrag.

Aanvulling voor Mark

Juist wanneer je een ander ontmoet is er dus altijd een kans dat die besmettelijk is zonder dat hij/zij zich daarvan bewust is. En dus is jouw risico op dat moment niet meer 0. Maar door te kiezen helemaal geen mensen te zien als dat niet strikt noodzakelijk is, maak je de kans dus wel heel erg veel kleiner.

oh en

"Ik snap dat het naar is dat mensen druk op je uitoefenen. Dat zouden ze ook niet moeten doen."

Nee okay ik trek me er tot nog toe weinig van aan. Maar waar het om gaat is dat dat veroorzaakt wordt door de roep om versoepeling. Ineens ben je weer een aansteller geworden, waar er eerst een zekere coulance was. Voordat de maatregelen van kracht gingen was ik ook een aansteller en gingen mensen regelmatig over mijn grenzen heen. Toen kwam een tijd van rust voor mij. Ja allenigheid, maar wel rust. Nu is dat tij dus weer gekeerd. Terwijl ik dan denk "huh maar de besmettingsgraad is toch niet lager dan acht weken terug? Integendeel toch?"

Tsjor

We worden het niet eens, zoveel is mij duidelijk.

Ik maak een andere inschatting over de waarde van kwaliteit van leven dan jij. Dat is legitiem natuurlijk.
Overigens is mijn opvatting grotendeels gebaseerd op mijn werk waarin ik veel levenseinde zorg doe. Dat gaat niet alleen om mensen die in de laatste weken of dagen van hun leven zijn. Sommigen van hen hebben een prognose van 6+ maanden. In gesprekken met hen is het antwoord op de vraag ‘wat wil je nog in je leven?’ voor degenen die nog naasten hebben bijna altijd: samen er nog wat van maken. Het woord ‘samen’ valt vaak.

Maar ik ben niet het Orakel van Delphi. Ik heb een mening die betwist mag worden. Maar mijn slotvraag is wel: hoe lang mag dit van jou duren dan? Tot er een vaccin is? Ook als dat nog meer dan een jaar duurt?

Voortijdig overlijden

'Omdat je niet meer risico neemt dan absoluut noodzakelijk is om mensen in leven te houden'

Ik vraag me dan wel af wat men verstaat onder voortijdig overlijden. Iemand van 92 die dood gaat aan kanker, vinden we niet voortijdig. Maar iemand van 92 die dood gaat aan corona, wel.

Dan kunnen we elkaar bijna de hand schudden

'Overigens is mijn opvatting grotendeels gebaseerd op mijn werk waarin ik veel levenseinde zorg doe.'
Ik ben geestelijk verzorger geweest in een ziekenhuis. Nu gaat geestelijke verzorging gelukkig wel over meer dan alleen het levenseinde.
Jouw vraag: 'hoe lang mag dit van jou duren dan?'Op het moment dat de maatregel genomen wordt is het een generieke maatregel. Dat kan niet anders. De regering kan niet bedenken dat verpleeghuis a de voordeur open mag zetten, b de achterdeur en c op slot moet.
De eerste belangrijke stap wordt al genomen door de verpleeghuizen: wat kan er wel en hoe kan dat dan. De een is daar sneller en creatiever in dan de ander.
die maatregelen op maat zullen toenemen, al naar gelang de situaties. Dat zijn geen generieke maatregelen, maar specifieke. Daar kun je weinig over zeggen in het algemeen. Het ene verpleeghuis laat de partner wel toe voor het 50-jarig huwelijksfeest, de ander niet. Het is lastig voor buitenstaanders om de motieven te achterhalen en te bediscussiëren.
Generieke verruimingen zullen afhankelijk zijn van: a. komen er met de verruimingen meer besmettingen; b. leveren die meer ziekenhuisopname's op; c. komen er meer mensen op de IC en kan de IC dat nog aan met de 'normale' personeelsbezetting (alhoewel er sprake is van een verruiming van het aantal IC-bedden, maar daar moet dan ook weer personeel voor zijn. Verpleeghuisbewoners belanden niet op de IC of in het ziekenhuis, maar bezoek en zorgmedewerkers wel; d. is er voldoende beschermend materiaal, moet dat ook voor bezoekers; e. is er voldoende testcapaciteit, kun je dat uitbreiden tot de bezoekers, is dat wenselijk.
Het zal dus lopen op twee benen worden: generieke maatregelen en verruimingen; en specifieke maatregelen voor dat huis en voor die situatie.
Wanneer is het dan voldoende? Ik weet het niet. Geen idee. Er zal ooit weer een normale normaal komen, daar ben ik van overtuigd. Maar of dat pas is als er een vaccin is, of dat er eerder al een goede behandeling is, of de zon veel goeds doet, of het virus vermindert aan kracht, of het helpt als iedereen een mondkapje gaat dragen, Geen idee.

Tsjor

En dat komt omdat er, hoe dubbel ook, mogelijkheden zijn om besmetting, ziekte soms erg naar, en dood, aan de coronaziekte te voorkomen.

Ik hoop dat er veel mogelijkheden voor veilig contact gevonden gaan worden. Het is wel erg cynisch om verpleeghuisbewoners en hun verzorgers onnodig risico te laten lopen.

Dus: meer beschermingsmateriaal, meer nadenken over veiligheid in de omgang, en meer creatief nadenken over veilig bezoeken.

Tot er een vaccin is.

De meeste mensen hangen aan het leven. Niet tegen alle kosten, maar hebben er veel voor over om erbij te blijven. Dat kun je niet voor een ander besluiten. Dat iemand oud is en kwakkelig wil niet zeggen dat diegene niet meer aan het leven hecht.