23 maart 2015
Dossier dysfasie (6) - Hersenonderzoek
Deel 6 van ons dossier over de taalstoornis 'dysfasie' (tegenwoordig: TOS). Recent hersenonderzoek wijst uit dat kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) meer tijd nodig hebben om te begrijpen wat een ander zegt. Het advies is dus: rustig spreken en pauzes laten vallen.
Het onderzoek Taal in het Kleuterbrein, van Kentalis en de Radboud Universiteit, bevestigt wat al langere tijd gedacht werd. Namelijk dat kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) meer tijd nodig hebben om te begrijpen wat de ander zegt.
Het onderzoek werd uitgevoerd onder een groep kleuters mét een taalontwikkelingsstoornis en een (controle-)groep zónder TOS. Bij al deze kinderen werd de hersenactiviteit gemeten tijdens het luisteren naar kloppende zinnen (zoals "Mijn vader eet een appel") en naar niet-kloppende zinnen (zoals "Mijn vader eet een deken"). Door de resultaten met elkaar te vergelijken kon nauwkeurig bepaald worden hoe snel kinderen betekenissen verwerkten.
Kinderen zonder taalproblemen konden al na 300 milliseconden de betekenis van een woord verwerken, terwijl kinderen met TOS dat pas na 580 milliseconden konden. Ook bleek de hersenactiviteit bij de TOS-groep zich over een groter deel van de schedel uit te strekken. Dat kan betekenen dat hun hersenen (nog) niet zo gespecialiseerd zijn, waardoor de taalverwerking minder efficiënt verloopt.
Niet alleen bij spraakproblemen
Tot verbazing van de onderzoekers bleken TOS-kinderen die volgens taaltests alleen problemen zouden hebben met spreken, óók trager van begrip te zijn. Dat kwam pas aan het licht door het hersenonderzoek.
Blijkbaar reageren hun hersenen ook bij het begrijpen van zinnen trager, en lijken hierbij meer hersengebieden betrokken te zijn dan bij kinderen zonder taalproblemen. Het hersenonderzoek is dus gevoeliger dan de taaltests.
Maximaal stimuleren
De hersenen van TOS-kinderen verwerken taal ongeveer hetzelfde als heel jonge kinderen zónder taalproblemen. Volgens de onderzoekers zou er dus sprake kunnen zijn van een achterstand in de ontwikkeling van de hersenen van TOS-kinderen. Een achterstand kan nog ingehaald worden, omdat het brein van jonge kinderen nog volop in ontwikkeling is.
Het is echter ook goed mogelijk dat er geen sprake is van een achterstand, maar van een afwijkende ontwikkeling.
In beide gevallen is het belangrijk om door goed en uitdagend taalaanbod kinderen maximaal te stimuleren. En in beide gevallen is het óók nuttig om rustig te spreken en regelmatig pauzes te vallen, zodat het TOS-kind meer tijd heeft om te begrijpen wat je zegt.
Rustig spreken en pauzes laten vallen wordt geadviseerd voor de behandelaars, maar we gaan ervan uit dat het net zo goed zinvol kan zijn voor de ouders.
Bron: Onderzoek bevestigt dat kinderen met TOS taal minder snel verwerken - Koninklijke Kentalis, 2015
Onderzoek: Taal in het Kleuterbrein
Dossier dysfasie
Deel 1 - Wat is het?
Deel 2 - 'Johan' (een ervaringsverhaal)
Deel 3 - De diagnose
Deel 4 - Tips voor de voor-schoolse periode
Deel 5 - Interview met onderzoeker Jan de Jong
Deel 6 - Hersenonderzoek (mét bijbehorende adviezen)
Henderika
04-01-2016 09:01<p>Mijn jongste was ook heel erg laat met praten, de logopedist heeft hem heel goed kunnen helpen met het leren van meerlettergrepige woorden. Onze logopedist keek ook naar de mondmotoriek en oefende daar met mijn zoon mee.<br />
Misschien kun je eens met een logopedist bij jou in de buurt terecht.</p>
sarah1979
03-01-2015 20:01<p>Mijn dochter begon rond twee-jarige leeftijd te praten, alleen was dat voor alleen voor mij verstaanbaar. Ze kon de een heleboel letters niet uitspreken en vaak was het puntje van haar tong in haar mondhoek.<br />
Met 3 jaar klonk het woordje 'badkamer' zo:'bapama'. Het woordje 'juf' werd 'jup' en dan ook nog met een onzuivere 'j'.<br />
Nu is ze 7 en kan wel alle letters uitspreken, maar toch beweegt ze haar mond niet zoals dat hoort.<br />
Het lijkt erop of haar mond zwak is en of haar lippen stijf zijn. Soms spreekt ze wel sommige letters niet uit zoals een 'j' die gevolgd word door een 'l'. Ze kan `t wel maar doet het niet, tenzij ik vraag of ze het opnieuw wil zeggen.<br />
Het is ook pas sinds een jaar dat ze goed met een schaar overweg kan, maar netjes schrijven kon ze wel eerder. Ik vind haar grove motoriek wat minder vloeiend, meer houterig. En in huis loopt ze ook nooit, ze rent altijd. Ze is zindelijk vanaf 2jarige leeftijd, maar `s nachts nog niet, zelden blijft ze droog `s nachts. Dat dit niet helemaal normaal is weet ik wel, maar kan ik er iets aan doen?</p>