20 april 2007 door Aleid Grijpma
Is Ritalin gevaarlijk?
Je leest vaak tegenstrijdige dingen over Ritalin. De een spreekt over te veel ADHD-diagnoses en te snel voorschrijven van Ritalin, en de ander over een grote groep (vooral meisjes) waar ADHD juist weer te weinig onderkend zou worden, en Ritalin dus ten onrechte niet voorgeschreven wordt.
Ik heb vier kinderen. De oudste heeft PDD/NOS en ADHD, en gebruikt daarvoor Concerta (36 mg). De tweede krijgt sinds kort Ritalin en heeft een voorlopige diagnose ADHD (dat horen we deze week definitief). In beide gevallen zijn de diagnoses gesteld door een GGZ-instelling.
Nu lees ik de laatste tijd dat deze medicijnen op latere leeftijd complicaties kunnen geven bij langdurig gebruik, zoals verschrompeling van de hersenen. Ook lees ik dat gewone kinderen van Ritalin ook rustiger worden.
Dit alles maakt mij als ouder ongerust over de toekomst. Hoe zeker is een diagnose ADHD die gesteld is door een GGZ-instelling?
Wat de oudste betreft: die is zonder medicijnen een soort stuurloos schip, met flinke leer- en gedragsproblemen. Bij nummer twee twijfelen wij echter of het ook niet zonder zou kunnen. ook al heeft ze de nodige problemen thuis en op school.
Mijn vraag is dus: wat zijn de feiten over Ritalin en Concerta, en moet ik me zorgen maken over langdurig gebruik van deze medicijnen?
Een bezorgde moeder.
Antwoord
Ik krijg regelmatig vragen zoals die van u. De kern van het probleem is dat er over Ritalin veel gepubliceerd wordt, en dat de wetenschappelijke waarde van sommige publicaties op z'n minst twijfelachtig is. Je moet dus heel zorgvuldig het kaf van het koren scheiden, en altijd goed kijken hoe het bijbehorende onderzoek was opgezet. (Vandaar dat ik altijd aan ouders vraag om datgene wat ze gelezen hebben mee te nemen naar mijn spreekuur, zodat ik de waarde ervan zelf kan beoordelen.)
Hieronder zal ik eerst de feiten geven waar u om vroeg. Daarna zal ik dieper ingaan op de diagnose.
Verschrompeling van de hersenen
U toonde zich bezorgd over de 'verschrompeling van de hersenen' bij langdurig gebruik. Die zorg lijkt mij niet terecht. Er is veel onderzoek gedaan naar het gebruik van methylfenidaat (de stofnaam van Ritalin) bij kinderen, inmiddels óók bij langdurig gebruik, en nooit zijn er lichamelijke afwijkingen gerapporteerd. Ik ken in ieder geval geen enkel gezaghebbend onderzoek waarin verschrompelde hersenen gevonden werden.
Wel weet ik dat er mensen zijn die om wat voor reden dan ook erg tegen het gebruik van Ritalin zijn. Vanwege hun sterke overtuiging zijn ze zeer actief, en publiceren ze veel. Geen van die artikelen is echter gebaseerd op gedegen onderzoek. (Maar nogmaals: ik zou eerst de bron moeten zien om het goed te kunnen beoordelen.)
Diagnose
Dan uw vraag over de diagnose. Een GGZ-instelling kan die heel goed stellen, en zal echt niet lichtvaardig methylfenidaat voorschrijven. Daar gaat altijd een zorgvuldige afweging aan vooraf.
Uw zijdelingse opmerking dat 'gewone kinderen' ook rustig zouden worden van Ritalin kon ik moeilijk plaatsen, maar waarschijnlijk bedoelde u daarmee dat dat de diagnose nog onzekerder maakt. Ik kan mij daar weinig bij voorstellen, omdat gezonde kinderen er juist rusteloos en opgefokt van worden. (We weten dat, omdat Ritalin in feite een pepmiddel is, dat soms ook als drug gebruikt wordt.) En áls kinderen er toch rustiger van worden, dan is het dus twijfelachtig of ze wel zo gezond waren, aangezien Ritalin juist wel rust brengt bij kinderen met ADHD.
Het lastige is natuurlijk wel dat de diagnose 'ADHD' niet zo eenvoudig is als bijvoorbeeld de diagnose 'longontsteking'. Een longontsteking kun je bijvoorbeeld zien op een röntgen-foto maar ADHD niet (althans op dit moment nog niet. Misschien dat het in de toekomst mogelijk wordt om ADHD te diagnosticeren aan de hand van hersen-scans, maar zo ver is het nog lang niet.)
Voorlopig moeten we het dus doen met observaties van het kind, en het verhaal van de ouders en de school. Misschien dat deze manier van diagnosticeren mede uw ongerustheid heeft veroorzaakt, naast datgene wat u over de Ritalin gelezen had.
Complicaties
Mogelijk helpt het als u er als volgt tegenaan kijkt. Wanneer je ADHD niet (of niet goed) behandelt, kan dát op latere leeftijd wel degelijk complicaties geven.
Het kind kan namelijk een laag zelfbeeld krijgen, doordat het in zijn eigen ogen vaak onterecht op z'n donder heeft kregen (vanwege zijn drukke gedrag, etc.) Een laag zelfbeeld kan leiden tot allerlei andere klachten, zoals depressieve gevoelens en onzekerheid. En met name bij ADHD'ers zie je vaak dat gevoelens van depressie en onzekerheid kunnen ontaarden in opstandigheid en andere gedragsproblemen.
Ik pleit er dus altijd voor om kinderen met ADHD goed te behandelen, om erger te voorkomen. En met 'goed behandelen' bedoel ik: medicatie geven, omdat dat aantoonbaar het beste werkt. Zelf vertelde u al dat u bij uw oudste zoon zeker weet dat het hem zonder medicatie niet lukt om goed te functioneren.
Meer informatie
Uit het feit dat u inmiddels al veel gelezen heeft over dit onderwerp, maak ik op dat u behoefte heeft aan goede informatie. Wat dat betreft kan ik u het volgende aanraden:
- de site van de Vereniging Balans bevat uitstekende informatie over ADHD en medicatie. Ook worden daar de nieuwste ontwikkelingen bijgehouden.
- een goed boek over ADHD, dat ook een hoofdstuk over medicatie bevat, is "Het is ADHD" van Arga Paternotte en J. Buitelaar (Bohn Stafleu van Loghum, 2005, ISBN10: 9031345644, ISBN13: 9789031345649).
Verder adviseer ik altijd om eventuele twijfels te bespreken met degenen die je kind behandelen. Veel ouders houden twijfels en zorgen over de effecten van medicatie, en denken erover om te stoppen of te kijken of hun kind al zonder medicatie kan. In vind dat dat altijd besproken moet worden met de behandelaars!
Ik hoop dat ik u hiermee wat op weg heb geholpen.
Succes ermee!
Mowie
04-06-2015 22:06<p>Ik wil hier heel graag op reageren en wel om het volgende. Ik heb zelf een tweeling van 7 die allebei ADHD hebben. Ze zitten nu op Metylfenidaat en kunnen zich hierdoor beter concentreren. Maar ook ik maak mij zorgen als ik denk dat ze hier hun hele leven op moeten blijven. Waarom? We weten inmiddels allemaal wel dat Coke of een pepmiddel je hele systeem zodanig onder druk zet dat dat op bejaarde leeftijd echt wel zijn tol zal eisen! Ik lees veel resultaten van onder andere Amerikaanse artsen (die lopen naar mijn idee 20 jaar voor op Nederland) waarbij men constateert dat ADHD, Fybromyalgie en Parkinson en Alzheimer te maken hebben met een niet goed functionerend dopamine systeem. Gebruik van drugs kan zelfs de ziekte Parkinson aanwakkeren op late leeftijd.
</p>
<p>Aangezien ik zelf ook ADHD heb en Fybro heb ik mezelf altijd afgevraagd of dezelfde neurotransmitters wel niet de basis zijn van deze beide aandoeningen! En inderdaad zoals de onderzoeken laten zien zou dat weleens het geval kunnen zijn!
</p>
<p>Wat zo jammer is van de psychiatrie in Nederland is dat er geen hersenscans worden gemaakt om te zien welke gebieden er in het hoofd overlaadden zijn. Het is zoals een Amerikaanse psychiater het noemt " dartpijltjes gooien in het donker en hopen dat de medicatie aanslaat". Bijna bij elke aandoening wordt er tegenwoordig gebruikt gemaakt van het maken van een MRI scan. Waarom niet van de hersenen als deze ziek zijn?
</p>
<p>Een volgende link die ik zal bijsluiten van die psychiater zal heel wat ogen openen en wie weet kunnen psychiaters in Nederland er nog een voorbeeld aan nemen? Wist u dat er meerdere types ADHD bestaan? Dat er bij verschillende typen soms andere medicatie beter aanslaat? Gewoonweg omdat er andere hersengebieden bij betrokken zijn? Dat daarom ook de reden is dat Metylfenidaat niet bij iedereen aanslaat? Je beter eiwitrijk voedsel kunt nuttigen omdat de werking van de medicatie dan beter aanslaat en langer werkt? Deze arts weet waarom! gewoonweg omdat hij al meer dan 80.000 hersenscans heeft genomen en aan de hand daarvan de medicatie heeft weten af te stellen op de persoon en zijn of haar problematiek. Dit is dus zeker wel een gedegen onderzoek! ADHD diagnostiseen via een hersenscanis dus al mogelijk!!<br />
Zeer interessant! Hij heeft er zijn levensmissie van gemaakt. https://www.youtube.com/watch?v=UWnJ4wjVu9k
</p>
<p>Het duurt wel lang het filmpje, maar is zo boeiend! Wie weet wat u er nog aan hebt :) Ik heel veel in ieder geval, maar baal er wel van dat deze arts niet in Nederland zit.
</p>
<p>Groetjes, Mowie</p>