En dan zijn ze 16, en dan..........(alcohol)

Ik wil ook zien................

Buiten het sociale aspect speelt die controle verliezen bij oudste enorm mee. Dat lijkt haar doodeng en hebben ze al 1 keer meegemaakt met 1 vriendin, die er daarna enorm mee zat dat ze zich zo gedragen had. Als die haar vriendinnen niet op haar nek had gehad, was dat w.s. nog verder uit de hand gelopen.
Het sociale aspect van 'kom op, drink er nog 1' speelt denk ik juist niet zo mee. Ze is zeer wel in staat om dat te negeren óok onder sociale druk als ze dat zelf verstandiger acht op dat moment. Er zijn genoeg avonden/feestjes geweest waarop ze het bij wat fris hield omdat er redenen voor waren (vroeg werken volgende dag, toetsweken, morgen ook al een feestje etc.).
Ik weet zeker dat als ik haar zou controleren aan de hand van haar adem, midden in de nacht terwijl er een vriendin op de gang staat te wachten, ze zich enorm voor gek gezet zou voelen. Gekwetst. Als 'onbetrouwbaar, onvolwassen' zou ze zich behandeld voelen. Geen goede optie dus.
Haar boosheid of gekrenkte trots of wat het dan ook is, zal zich dan hoogstwaarschijnlijk tegen mij keren waardoor ik er helemaal geen vat meer op heb.
Ik denk niet dat ze dan nog een vriendin meeneemt, maar ervoor kiest om bij 1 van die vriendinnen te gaan slapen. In ieder geval de komende tijd. 1 van die meiden woont zelfs als zelfstandig...dus daar zijn al helemaal geen ouders om wat dan ook te controleren of te begrenzen.
Kan je ook niet voor gek gezet worden.
Het is niet zo dat er geen regels kunnen worden gesteld hier in huis. Over normale regels die alle ouders stellen zoals omgang met elkaar en taken in huis en wie slaapt er bij haar en hoe laat ben je thuis.... Zolang ze daar in redelijkheid zelf mee overweg kan zie ik ook geen reden om te begrenzen of er sancties op te zetten.
Van ons mag ze thuiskomen wanneer ze wil, áls ze maar samen met iemand fietst. En binnen die vrijheid van wanneer ze maar wil, is ze zelf verantwoordelijk. Dat resulteert in verstandig omgaan met die vrijheid bij haar. Daarmee gaat ze om zoals ze met drinken ook omgaat. Alleen als het kan en anders op tijd naar huis.
Zolang ik zie, overduidelijk dat ze er verstandig mee omgaat denk ik dat ik er ook heel wat geruster op ben (zelf dus) dan wanneer ik als een waakhond haar iedere keer zou controleren. Want het zou me enorm zorgen baren hoe ze er dán mee om zou gaan als ze wél die vrijheid heeft.
Ik wil het dus ook eigenlijk gewoon 'zien' dan zou ik nog eventueel kunnen sturen, begeleiden zolang het nog kan.
groeten albana

Realitiserie

Van de zomer was er ergens een programma (ik dacht op net 5) een soort realitiserie die ging over jongeren op beruchte jongerenvakantieplekken. Daar vielen oudste en ik al zappend in. En oudste keek haar ogen uit...en trok met regelmaat een vies, afkeurend gezicht. Daar werden dokters gevolgd (op de eerste hulppost) en bepaalde vakantievierders (waar het dan natuurlijk niet zo goed mee verliep). Alcoholmisbruik de hele dag en dan niet meer weten wat je doet, je knie openscheuren zodat het gehecht moet worden en dan trammelant schoppen op de eerste hulp post omdat je helemaal geen verzekering hebt en daarna amper nog in je appartement kunnen komen zodat je ergens in een vieze steeg in slaap valt. Bijna comateuse jongeren die door verpleegsters ondersteunt moesten worden tijdens hun braaksessies omdat ze er anders in zouden stikken. En de verbazingwekkend afwezigheid tijdens dit soort incidenten van hun vrienden en vriendinnen.
Het ging in dit geval om Engelse jongeren. Maar nadat oudste 2 series heeft gezien hiervan is haar 'ooit misschien' plan om naar zoiets op vakantie te gaan compleet van de baan. Alleen al het vertoeven in zo'n omgeving leek haar afschuwelijk. Onder de serie app-te ze haar vriendinnen om ook te kijken en die vonden het al net zo gruwelijk. Meer een nachtmerrie dan een vakantie. En omdat ze nu alweer vakantieplannen maken voor volgend jaar weten ze nu 1 ding zeker. Naar zoiets willen ze zeker niet.
Ik heb het helemaal niet zo op realitiseries, maar van zoiets zie ik het positieve bij-effect nog wel in.
Daar kunnen wij niet tegen op praten en waarschuwen, dit is veel realistischer.
groeten albana

Wijn en een mixje

Ik zie eigenlijk niet wat er fouter is aan een mixje ten opzichte van een glas wijn. Als bij dat mixje een deel sterke drank is en een deel frisdrank, dan zal in het hele glas mogelijk niet veel meer alcohol zitten dan in een vergelijkbare aantal milliliters vocht verdeeld over twee glazen wijn.
Waarom denk je dat in de horeca voor elke drank een andere maat glas gebruikt wordt? Omdat verhoudingsgewijs de alcoholinname dat vergelijkbaar is.
Ik heb het even gekopieerd, omdat verwijzen volgens mij misgaat: Kolom 1 is drank, dan Inhoud, dan Alcohol en dan Pure Alcohol

Bier
(standaardglas) 250 cc 5% 12,5 cc
Wijn
(standaardglas) 100 cc 12% 12 cc
Mixdrank uit flesje
(bv breezer) 275 cc 5,6% 15,4 cc
Mix / Longdrink
(bijv rum-cola) 250 cc 5% 12,5 cc

Ik zie wel verschil tussen wijn en een mixje

Mixjes, zeker kant en klaar zijn vaak mierzoet en drinken veel sneller weg waardoor je eerder de neiging hebt meer te drinken en dus meer alcohol binnen krijgt.

ekeim

Dat klopt ekeim

Maar ook daar kun je over praten.
Zelfde geldt trouwens ook voor cocktails. Daar ben ik vroeger ook weleens ingestonken: flinke dorst, cocktail achterovergeklokt en toen ik daar wilde opstaan besloot ik gauw dat ik voorlopig nog maar even bleef zitten.
Ja dat is dan eventjes en na een half uurtje weer weg.

Ekeim

Mixjes kunnen inderdaad makkelijk wegdrinken, maar dat kun je met bijvoorbeeld bier ook. Het lijkt wel of ze steeds makkelijker naar binnen glijden als je eenmaal het tweede glas hebt gedronken. Het nadeel van mixjes is echter dat het zo duur is. Mijn dochter zei een keer dat ze maar moest leren wijndrinken, dat was tenminste betaalbaar.
Mijn dochter zit 'toevallig' in de huiskamer en ik vroeg haar hoeveel ze drinkt op een stapavond. Het komt erop neer dat ze thuis een of twee glazen 'mix' drinkt en tijdens het uitgaan zelf hóóguit twee, vaker maar eentje. Dus tijdens een avond waarop wordt gestapt, drinkt ze hooguit drie glazen. "Wat dénk je," zei ze haast verontwaardigd, "het is hartstikke duur!"

Duur

Hier idem dito. In horeca is drinken nogal duur en zeker als er ook nog toegang of vervoer moet worden betaald beperken ze dat tot een minimum. Hier drinken ze 'thuis' meestal ook 2 drankjes (is hier meestal witte wijn) en op stapavond zelf nog 's 1. Ik kan meestal aan het 'indrinken' al zien of ze veel te spenderen hebben of niet. Aan het begin van de maand drinken ze thuis maar 1 drankje......
Er is altijd zoveel weerstand tegen dat indrinken, maar mij lijkt 3 glaasjes witte wijn zeer acceptabel voor een hele avond/nacht. Ze nemen meestal ook nog kleine flesjes water mee....Ik zie ze ze vullen (onder kraan).
De dagen die ik het meest risicovol vindt, zijn de dagen dat er de hele dag 'gefeest' word. Carnaval is zo'n dag....dan gaan ze al 'vroeg' weg (vroeg in de middag b.v.) en komen ook 'vroeg' terug (denk aan voor 12 uur). Ik geloof nooit dat ze zo lang doorbrengen met 1 drankje. En indrinken is er dan juist niet bij. Maar dat vind ik enge dagen...waarop de kans enorm groot is dat ze wél te veel drinken en dus de dagen dat ik het meeste zeur dat ze rustig aan doen en wat eten enzo. Er zijn ook geheid altijd incidenten op zulke dagen (met anderen dat dan wel...). Wat dat betreft ben ik blij niet in een woonplaats te wonen waar ze 3 dagen carnaval vieren. En afgelopen jaar moest oudste nét na dat carnaval de volgende dag vroeg werken(om 7.00 beginnen, 6.30 van huis weg). Opluchting bij mij dus want dan weet ik zeker dat ze niks drinkt.
groeten albana

Zelf mixen

Hier ging het om zelf gemixte drankjes op een feestje; geen enkel zicht op hoeveel alcohol daar in zit. Ik begreep achteraf dat de ouders niet thuis waren, maar er wel enorme hoeveelheden drank waren, waaronder dus sterke drank (voor een 16e verjaardag!) Op het feest zelf zijn er ook verschillende over hun nek gegaan en er is ook het één en ander in huis gesneuveld. Ik denk dat deze ouders een lesje geleerd hebben.
Maar het klopt dat als ze naar de kroeg gaan ik niet bang ben voor grote hoeveelheden alcohol, dat kan (en wil) zij niet betalen. Het zijn juist de feestjes waar het uit de hand loopt.

Poeh

Ik lees hier regelmatig het advies aan kinderen om te beperken tot drie drankjes. Ook dat kan verkeerd vallen. Ik had gisteren een romantische avond gepland, kaasfondue en lekkere wijn. Een vreselijk drukke week achter de rug, dus die 3 glazen wijn kwamen zo hard aan dat ik niet eens meer zelf naar boven kwam. Heel naar en voorlopig hoef ik ook even geen alcohol meer ;-)

Volgens mij is het ook een combi soms

Ach Vic wat zonde van je romantische avond, die is dan wel leuk in de soep gevallen (nou ja in de kaasfondue).
Is het niet de combi? Misschien vermoeid? Misschien zenuwachtig? Misschien weinig gegeten van een beetje zenuwen of te snel gedronken?
Zeg maar wat hoor....Hoop dat je toch nog een beetje comfortabel geslapen hebt ondanks dat het een verdieping lager was.
groeten albana

Wat ik een beetje de tendens in dit draadje vindt is het niet nemen van de verantwoordelijkheid door de ouders.
Marieke haalt haar eigen jeugd en achtergrond er bij en weet zéker dat die aanpak haar heeft laten doen wat ze heeft gedaan en doet het dús anders en dús goed.
AnneJ doet het af met: hij is voorgelicht, weet er alles van, dus het is nu aan hem.
Albana wil haar kinderen niet voor schut zetten bij vrienden en legt de verantwoording bij de vriendengroep.

Waar zijn wij zelf, als ouders? Ik snap dat jullie denken dat ik hier als een soort heks mijn kroost op wacht, ze stevig controleer en ze vervolgens zwaar straf - maar ik kan je vertellen dat dat in jullie hoofd zit. En niet in mijn dagelijkse praktijk. Eigenlijk is een draadje als dit alleen maar versterkend in mijn overtuiging dat alcohol een maatschappelijk geaccepteerd sluipend gif is, waar wij zelfs als verstandige volwassenen geen weerstand tegen kunnen bieden. Een gif, wat vrijwel áltijd betrokken is bij escalaties in het verkeer, vechtpartijen, enzovoort.
Kinderen loslaten in de jungle die 'volwassen zijn' heet zonder ze te begeleiden in het weerstand bieden aan een gif, de maatschappelijke acceptatie én groepsdruk vind ik net zoiets als het spelen van russische roulette. We erkennen in dit draadje allemaal dat 'niet goed omgaan met alcohol' een probleem is en vervolgens wijzen we elke sturing in het gedrag van onze kinderen of begeleiding bij hun stappen in de maatschappij van de hand. Onderzoek wordt onderuit geschoffeld of belachelijk gemaakt, andere ouders worden weggezet als te makkelijk of te moeilijk en natuurlijk zijn onze eigen kinderen Geheel Verantwoord Bezig. O ja, soms niet, af en toe gaat het mis, maar daar leren ze van. Kon het met auto-ongelukken maar zo....

Als mijn kinderen in de bonen (of in de olie) thuiskomen, dan wil ik weten hoe dat gekomen is, hoe ze het ervaren en hoe ze het de volgende keer denken te gaan voorkomen. Ik zie het als een ongeluk, als iets wat misgegaan is, als iets schadelijks. Net zo als dat ze met een in puinpoeier gereden fiets thuis zouden komen. Of zoals Vic schrijft: het viel verkeerd. Evalueren wat er gebeurd is, hoe kun je dit een volgende keer voorkomen, waar zitten de knelpunten. Waarom is het zo moeilijk om nee te zeggen, hoe kun je dat toch voor elkaar krijgen, hoe blijft alcohol een prijzig genotsmiddel waar je verstandig mee om moet gaan ipv iets waar je hoofdpijn en pijn in je portemonnee van krijgt.

Tirza

Albana

Nou, de zenuwen vielen nogal mee. Het was gewoon een romantische avond met mijn eigen vriend. Die vond het allemaal nogal vermakelijk dus ik krijg dat nog wel even te horen ;-( Ik ben dus gelukkig ook nog gewoon in bed gekomen waar ik veilig verder kon slapen.

Tirzah

Mag je vinden hoor Tirzah, de meningen zijn nou eenmaal verdeeld. Dat neemt niet weg dat ik daar ook een mening over heb. Ouders die hun kinderen blijven verbieden en begrenzen blijven hun kinderen gelegenheid geven niet na te denken over de eigen -hopelijk verinnerlijkte ouderlijke aanwijzingen- grenzen omdat ze daarin gehinderd worden door externe begrenzing van ouders en samenleving. Dan is het kiezen tussen accepteren of verwerpen en daar komen de ongelukken van, niet elk kind is braaf sommigen juist tegendraads. En verder gelden voor mij vooral de argumenten van de drooglegging, lees dat nog eens na. Regulering is uiteindelijk beter voor de gezondheid, de portemonnee en de openbare orde. En demonisering helpt ook al niet.

Tirza, dit zit in jouw hoofd :-)

Het idee dat ik geen verantwoordelijkheid neem vanwege mijn eigen jeugd is iets wat geheel in jouw hoofd zit:-) Geen idee hoe je erbij komt overigens.
Er zijn in dit draadje 2 verschillende dingen. De eerste is de houding die ik aanneem tegenover mijn dochter en de ander is enige reflectie op wat mijzelf gevormd heeft in mijn puberjaren. Uiteraard zit ik niet met mijn puber te filosoferen over mijn eigen excessen. Het grappige is dat zij mij op dit moment graag als duf en al eeuwig oud wil zien dat ze er nooit naar vraagt.

Vroeger (voor de laatse zomervakantie had zij weleens een feestje en ging weleens chillen met vriendinnen in het weekend. Wat ik niet had zien aankomen is dat er "ineens" minimaal 2 feesten ieder weekend zijn en dat deze feestjes het grootste risico hebben voor wat betreft alcohol. Niet het uitgaan, want dan is het te duur.
We hebben met haar gesproken over dat vrijheid krijgen samen gaat met verantwoordelijkheid nemen (dit is een overigens een terugkerend gesprek) en dat zij hierbij deze keer flink de mist in is gegaan. Ze moet nu voor het tweede weekend haar feestjes laten schieten, maar ik denk dat we het daar ook bij laten. Afspraak is nu; geen sterke drank of mixdrankjes meer, niet meer dronken of aangeschoten thuis komen en maximaal één feest per weekend, mits het kan met huiswerk, sport etc. Ik word altijd spontaan wakker rond de tijd dat mijn kinderen thuis behoren te komen en dan ga ik ook bij ze kijken en ik merk het ook als ze niet op de afgesproken tijd thuis zijn en zie hoe de vlag erbij hangt.
Dochter zelf vond dit een ervaring die absoluut niet voor herhaling vatbaar is; zij schaamt zich en heeft zich erg beroerd gevoeld. Zij snapt inmiddels ook wat er mis is gegaan op dit feest.
Dus Tirza, leg mij uit waar ik mijn verantwoordelijkheid ontloop, wellicht heb ik een blinde vlek.

Marieke

Je vertelt in dit draadje dat je als kind door je ouders werd gezien als iemand die slecht was/slechte dingen deed. En dáárom deed je ze ook, je voldeed precies aan de verwachtingen van je ouders. Immers, als zij al niet eens in je geloven, waarom zou je dan in jezelf geloven?
Zelf doe je het nu helemaal anders (voor zover dat mogelijk is, want dat is volgens mij nou juist het lastigste van opvoeden).
Wat ik ook lees, is dat je alcohol niet als gevaar benadert: je geniet zelf ook van 'een goed glas wijn' (ik weet nooit goed wat dat is) en uitgerekend door je werk heb je inzicht in gedragsbeinvloedende processen. En de resultaten van die processen zijn bedroevend; dat lukt niet zo heel erg. Daarmee dan je eigen opvoeding (die je zelf gehad hebt) en hetgeen wat je nu doet terzijde schuivend. Immers, als gedrag niet of nauwelijks te beinvloeden is, waarom zou je het dan proberen?
Je diskwalificeert onderzoek met opmerkingen dat hersencellen zich heus wel kunnen herstellen en dat goede voeding wonderen doet bij dementie. Yeah, right. En dat dat een argument is wat bij je dochter zéker niet gaat werken, want die is intelligent genoeg. Het gaat hier echter niet over het stampen van woordjes, dacht ik zo.
Waar ik een hobbel zie die ik niet rondgedacht krijg is de opvoeding die je gehad hebt (fout) versus de opvoeding die je nu geeft (goed) terwijl misschien reflecteren op je eigen opvoeding (en het helemaal anders doen) het moeilijkste is wat er is. En: werken met verslaafden/psychiatrische problematiek, onderzoek aan de kant schuiven en gedragsbeinvloeding bagatelliseren terwijl dat wél hetgeen is wat je bij je kinderen doet. Dat past allemaal niet in mijn hoofd, zeg maar, ik krijg die verbintenissen niet aan elkaar gebrejen die voor jou zo logisch zijn.

Tirza

Annej

Daarmee er voor het gemak maar even van uit gaand dat ik verbied en demoniseer. Nee dus.

Tirza (zonder h)

Tirza

Je hebt gelijk. Uit je post lees ik dat je dronkenschap en fietsen in de poeier als iets schadelijks ziet en dat je dat evalueert hoe dat te voorkomen. Lijkt me niet verkeerd. Ik denk dat dat elkaar niet bijt. Hoe je dat doet is nog een 2e: elke ouder heeft haar eigen relatie en insteek, schadelijk zou bij mij eerder 'niet handig' heten, maar het principe kan ik onderschrijven. Ik denk wel dat je ouders hier tekort doet door te veronderstellen dat dat niet gebeurt: ze nemen hun verantwoordelijkheid niet. Makkelijk verwijt dat wel vaker ouders toegeworpen wordt.

Het is waarschijnlijk maar net waar je je licht op laat vallen. Ik lees dus veel afschuiven, mij schijnt iedereen te streng te vinden en dat het hún kinderen niet overkomt is te danken aan hun goeie opvoeding danwel de vriendengroep. Dat is me te makkelijk, zeker als ik ook een ondertoon proef van: ach, lekker genieten van een goed glas wijn moet kunnen. Dan lijkt me de insteek anders dan wanneer je insteek is: alcohol is, net als roken en drugs, nergens voor nodig en brengt schade toe. Hoe vaak, hoe ver, hoe veel - dat is misschien discutabel, maar voor míj zit het alledrie in dezelfde hoek en ik kan maar niet begrijpen dat ouders over het één zo makkelijk doen en over het ander zo moeilijk.

Tirza

Ik denk dat dat komt...

... omdat 'een goed glas wijn' (ik herken je vraagtekens Tirza) over het algemeen bij 'het goede leven' hoort, roken en drugs niet. Al maken sommige 'goedelevers' een uitzondering voor sigaren, daar schijnt ook veel aan te genieten te zijn.

Tirza

Ik begrijp daar al jaren ook helemaal niks van, let eens op hoeveel alcohol in winkelwagens verdwijnt in het weekend, echt bizar gewoon.

Een bloemlezing

Tirza, bedankt voor de bloemlezing uit mijn postings; is weer verhelderend op zichzelf.
Nadeel van een forum is dat het nooit het hele verhaal verteld, niemand schrijft zijn hele biografie op het forum. Mijn wilde experimenten vroeger hebben deels te maken dat het toch al alle slechts van mij verwacht werd, maar verder ook met mijn nieuwsgierigheid, neiging tot experimenteren en grenzen verleggen. Met andere ouders had ik misschien andere grenzen opgezocht en andere experimenten, maar deze neiging was niet anders geweest.
Ik zie mijn opvoeding niet zeker niet als fout, maar bepaalde onderdelen wil in anders doen, daarnaast is dit ook een andere tijd. Ik geloof dat rationele argumenten maar heel beperkt werken voor het beïnvloeden van irrationeel gedrag, maar er zijn natuurlijk andere manieren om gedrag te beïnvloeden. Voor sommigen lijkt het hersencellen verhaal wel het nieuwe evangelie, voor veel pubers werkt het als het longkanker verhaal 30 jaar geleden, niet dus. En daarom haalde ik de reallife soap "16 and pregnant" aan, dit werkt omdat de meiden zich inleven en zien wat het in het echt betekent, zonder belerend toontje. Pubers leren van pubers en daarom is de vriendenkring van je puberkind zo belangrijk.
Pa in huis hier was professioneel kok en wij zijn echte foodies; matig gebruik van goede drank hoort daarbij net zo goed als wij wel roomboter en geen "light" producten eten, kunstmatige zoetstof gebruiken en niemand hier in huis overgewicht heeft.
Voor mij zit de logica in de nuance en het elkaar serieus nemen en niet maar blijven hameren op horrorverhalen of mijzelf verliezen in een feiten discussie. Als je 50 kilo weegt heb je niet het gestel dat sterke drank (ook in mix) kan verdragen, dus daar blijft ze sowieso af. Dronken zijn is gênant (volgens haar) en maakt dat je stomme dingen doet (en ik er niet van op aan kan dat zij haar afspraken houdt), dus ook not done. Ze vindt het heel leuk om met vriendinnen samen te koken en eten, dan ga ik niet uit mijn dak als er een fles wijn op tafel komt. En die feestjes, daar zal zij en wij de komende tijd nog wel regelmatig op terug moeten komen.

Kort maar krachtig

Tirza, ik ben het helemaal eens met je.

Alcohol is een gif, een maatschappelijk geaccepteerd gif. En mijn ogen moet je als ouders alle zeilen bij zetten en je verantwoordelijkheid nemen om dit in goede banen te kunnen leiden. En dat kan alleen maar met een heel duidelijke boodschap.

En bovendien, goed voorbeeld doet volgen, slecht voorbeeld soms ook, en soms ook juist niet.

Geen alcohol

"Ik ben wel benieuwd wat jullie afspreken met je 16-plussers."
Hier nog geen 16 plusser maar de afspraak is al wel helder: geen alcohol onder de 18 (en liefst nog langer niet). Ik heb ze ook uitgelegd waarom niet (slecht voor je hersenontwikkeling en je prestaties) en probeer handvatten te geven om de sociale druk om wel mee te doen het hoofd te bieden.
Hopelijk wordt de leeftijd om alcohol te kopen snel verhoogd van 16 naar 18 jaar. Nu lijkt het wel alsof je vanaf 16 jaar los mag.
Ik kan me verder volledig vinden in wat Tirza schrijft.

Tihama

Bedankt voor je 'verhaal' waarom alcohol slecht is voor pubers, heldere uitleg! Ik ga dat zeker gebruiken om ze het effect van drinken op een puberend brein uit te leggen.

Mooi geschreven marieke

"Voor sommigen lijkt het hersencellen verhaal wel het nieuwe evangelie, voor veel pubers werkt het als het longkanker verhaal 30 jaar geleden, niet dus. Pubers leren van pubers en daarom is de vriendenkring van je puberkind zo belangrijk."
Mooi gezegd. Zelf ben ik geen lid van de blauwe knoop en dus niet principieel tegen alcohol. We leven in een maatschappij waarin alcohol een plek heeft. Juist in de uitgaans en feesten wereld van pubers. Het lijkt mij makkelijker om principieel tegen alcohol te zijn en het te verbieden, dan samen een weg vinden om (matig) met alcohol om te gaan. Toch zie ik meer in het laatste dan in verbieden.
Ik heb overigens geen behoefte aan een discusie waarbij matig alcohol nuttigen vergeleken wordt met bijv. cocaine snuiven of heroine spuiten.