29 mei 2014
Slachting onder anti-pestprogramma's
Van de 61 onderzochte anti-pestprogramma's werd er niet een goedgekeurd, en 48 werden afgewezen. Onze conclusie: de mens is minder maakbaar dan we zouden willen.
Het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) heeft vernietigend geoordeeld over zo'n beetje alle anti-pestprogramma's die op scholen gebruikt worden. De onderzoekers beoordeelden 61 programma's op hun effectiviteit. Met als resultaat:
- geen enkel programma kreeg het stempel 'goedgekeurd';
- slechts 9 programma's werden 'voorlopig goedgekeurd';
- 4 programma's werden 'voorlopig afgewezen';
- 48 programma's werden zonder meer 'afgewezen'.
De criteria waarop de programma's beoordeeld werden, waren bijvoorbeeld 'theoretische onderbouwing' en 'empirische onderbouwing', dus of het aantoonbaar werkt. Zo viel een maatregel als 'keihard straffen van de pesters' meteen al af, omdat algemeen aanvaard is dat pesten een groepsproces is, waarbij ook de meelopers een belangrijke rol spelen. Sterker nog: het straffen van de pesters kan juist een averechts gevolg hebben, omdat ze dan wraak kunnen gaan nemen op hun slachtoffers. Wat het probleem nog groter maakt dan het al was.
Verplichte toepassing
Het onderzoek werd uitgevoerd op verzoek van staatssecretaris Sander Dekker van het Ministerie van Onderwijs. Die wil scholen nu verplichten om uitsluitend goedgekeurde (of voorlopig goedgekeurde) programma's te gaan gebruiken. Wat hem meteen op harde kritiek kwam te staan, vooral van de scholen. Die willen de vrijheid hebben om te doen wat hen zelf goeddunkt, of waar ze zelf goede ervaringen mee hebben. Ook maakt zo'n verplichting om alleen evidence based programma's te gebruiken het onmogelijk om nieuwe dingen uit te proberen. Binnenkort zal de Tweede Kamer hier een uitspraak over doen.
Nog meer kritiek
Ook op het onderzoek zelf kwam veel kritiek. Vooral van de makers van de programma's natuurlijk, die hun levenswerk in de prullenbak zagen belanden. (Ze mogen overigens nog wel in beroep gaan tegen de huidige beoordelingen.)
Een van de belangrijkste kritiekpunten is dat de beoordelingscommissie alleen desk research heeft gedaan, en geen veldwerk. Dat is onder andere bezwaarlijk omdat al die programmma's niet alleen op papier bestaan maar omdat er ook in de praktijk mee gewerkt wordt. Pesten bestrijden is mensenwerk. De ene docent kan bijvoorbeeld veel beter uit de voeten met een bepaald programma dan de andere, en kan het programma ook helemaal naar zijn eigen hand zetten. Dat zie je niet, als je aan je bureau blijft zitten.
Ook op de criteria kwam kritiek. Die lijken voor de hand te liggen maar zijn soms helemaal niet van toepassing. Zo kwamen 'gastlessen' bijvoorbeeld in de categorie 'afgewezen' terecht. Ja, allicht. Als een ervaringsdeskundige een aangrijpend verhaal komt vertellen, dan is daar per definitie geen 'theoretische onderbouwing' voor (het zijn immers praktijkverhalen) en ook geen 'empirische onderbouwing' (welke school gaat nou wetenschappelijk onderzoek laten doen naar een gastles van persoon X of Y). Laat staan dat er voldaan is aan de 'randvoorwaarden', zoals de beschikbaarheid van een handleiding. (Ooit een handleiding voor gastdocenten gezien?)
Dus: ook al zouden gastlessen perfect werken, dan nog zouden ze niet door de beugel van de anti-pestpolitie kunnen.
De mens is niet maakbaar
Na lezing van het onderzoeksrapport kun je maar een ding concluderen, namelijk dat het een illusie is om te denken dat alle problemen opgelost kunnen worden met protocollen en programma's. De mens is domweg niet maakbaar.
Want wat betékent het nu eigenlijk dat er geen enkel programma is goedgekeurd? Heel simpel: dat er gewoon niets bestaat wat aantoonbaar werkt.
Namen en rugnummers
Goedgekeurd
Geen enkel programma.
Voorlopig goedgekeurd
KiVa
PRIMA
Kanjertraining
Vreedzame school
Programma Alternatieve Denkstrategieën (PAD)
Taakspel
Alles Kidzzz
Plezier op school
Sta sterk (training)
Vooralsnog afgewezen
School Wide Positive Behavior Support (SWPBS)
Omgaan met elkaar
Zippy's vrienden
Pestkoppen stoppen
Afgewezen
Anti-pestprogramma Boon
Bas+
Basis Veilig
Challenge Day
Fides
Gastlessen
Gelijk = Gelijk
Geweldige klas
It's up to you
Join us
Klasse(n)spel
Kompasland
Kracht In Controle
Kracht van 8
Krachtige klas
Leef+
Leerlingbemiddeling
Lessen in geluk
Levensvaardigheden
Love and Respect
M5-pestaanpak
Marietje Kessels Project
Online veiligheid
Ook zo omgaan met elkaar
Oplossingsgericht omgaan
Oplossingsgerichte steungroep
Pestbriefje
Pestcheck Nederland
Pestkop hou op!
Pestvrij
Plezierige klas
Positive Action
Protocol tegen ongewenst gedrag
Regenboogtraining
Respect 4All
Rots & Water
Schooleigen specifieke methode
Spiegel
Sta op tegen pesten
Survivors!
TOPs
Tweede wereldoorlog in perspectief
Veilige sfeer op school
Veiligheidsonderzoek
Voel je sterk
Your true colors
Zand erover
Zeven lessen in geluk
Bron: Beoordeling anti-pestprogramma’s (NJi, 2014)
hboeke
23-02-2016 23:02<p>De stand van zaken is als volgt. We vonden in ons archief een persbericht van 30 maart 2015, waarin aanvullend onderzoek werd aangekondigd. Met de bemoedigende titel: "Aanvullend wetenschappelijk onderzoek naar 10 anti-pestprogramma’s van start". Vandaag hebben we nagevraagd hoe het daarmee staat.
</p>
<p>Nou, dat wordt een gedegen onderzoek, mogen we wel stellen... Het antwoord op onze vraag luidde "dat het onderzoek nu nog in de aanloopfase is" (nu, dat is dus een jaar na de start) en dat er nog scholen gezocht worden om mee te doen aan het onderzoek. De eindrapportage wordt verwacht in 2019.
</p>
<p>Nog even geduld dus ;-)</p>
hboeke
23-02-2016 10:02<p>Goeie vraag! We gaan het navragen. Stay tuned.</p>
wammeke
22-02-2016 09:02<p>Hoe zit het nu (begin 2016) met deze anti-pestprogramma's.<br />
Zijn er inmiddels meer goedgekeurd of definitief afgekeurd?
</p>
Jasam
30-05-2014 18:05<p>Het enige wat helpt is kinderen vanaf hun jongste jeugd het besef meegeven dat wat ze uitzenden ook weer bij ze terug komt. Dus ze bewust maken van het feit dat elk gedrag zijn consequenties heeft.<br />
Pest je, scheld je of roddel je, het brengt op de één of andere manier rottigheid naar jezelf toe.</p>
Pestbriefje
30-05-2014 15:05<p>Ook het Pestbriefje is afgewezen, maar dan op punten die niet van toepassing zijn. Het Pestbriefje is het enige vangnet voor kinderen die gepest worden maar die door de school niet geholpen kunnen of willen worden. Ik heb dit ontwikkeld omdat mijn kind ook niet werd geholpen, zelfs niet toe hij zij dat hij liever dood was. Er is geen enkele methode die de pester corrigeert! Alle goedgekeurde programma's zijn gericht op het heropvoeden van uw kind. De youtube-video "alsjewordtbuitengesloten" laat zien wat uw kind te wachten staat.<br />
Ik ga niet in beroep want deze commissie is vooringenomen, er is geen enkele ouder, leerkracht, schoolleider of iemand van de werkvloer in opgenomen. Zelfs geen jongeren en LHBT-ers terwijl daar de grote klappen gaan vallen!<br />
Het Pestbriefje is nog steeds gratis voor gepeste kinderen ook al hoop ik dat niemand het nodig zal hebben.</p>
bromvlieg
30-05-2014 12:05<p>nounounou wat een rij programma's! Ongelooflijk zeg.
</p>
<p>En 70 jaar later bestaan er heel wat (hoog)bejaarden niet elkaar het leven zuur maken. Ik vrees dat pesten danwel buiten de groep vallen en daaronder lijden van alle tijden is, en niet zo eenvoudig op te lossen. Anders was het allang gelukt :)
</p>
<p>Pas als mensen van binnenuit veranderen en anders naar hun naaste gaan kijken verandert er wat. Lief doen helpt niks. Allemaal nep.</p>
psycholoogjob
30-05-2014 10:05<p>Als kinderpsycholoog zag ik zoveel slechte resultaten van anti-pestcursussen, de beste heeft een werkzaamheid van 30% dat ik deze helemaal geen zaak van scholen vind. En zeker niet op voorschrift van een staatssecretaris!
</p>
<p>Ik heb nogal wat schade moeten herstellen van slachtoffers die "geholpen" zijn door een groepscursus. Meestal slecht van kwaliteit plus slecht uitgevoerd. Een opstapeling van commercie van een toeleverend bedrijf bovenop die van een school.Namelijk indruk maken als schoolorganisatie.
</p>
<p>Centraal staat in mijn praktijk het opsporen van talenten van het slachtoffer om de status van de pester in de groep dermate te verlagen dat deze ermee op houdt. En dat zo te houden.
</p>
<p>En dat betekent assertiviteit voor het leven.</p>