20 juni 2014 door Justine Pardoen
Passend onderwijs in de praktijk
Met 'passend onderwijs' krijgen kinderen de zorg die ze nodig hebben, is het idee. De praktijk is anders.
Vanaf komend schooljaar krijgt ieder kind het onderwijs dat past bij zijn eigen mogelijkheden en beperkingen, zo dicht mogelijk bij huis. Als een kind extra hulp nodig heeft, dan biedt de school die hulp zelf. Het liefst op de eigen school, en anders via een zogenaamd 'samenwerkingsverband'. Als de ene school het niet redt, springt de andere bij, is het idee. Zo zou de instroom naar het speciaal onderwijs ingedamd kunnen worden.
Dus: als een school een kind niet voldoende kan bieden, zal die school er via zijn 'samenwerkingsverband ' voor zorgen dat het kind elders onderdak komt. Scholen hebben namelijk een zorgplicht. Als je een kind aanmeldt voor een school, moet er binnen 6 tot 10 weken een passend aanbod zijn voor dat kind. De school waar het kind is aangemeld, moet daarvoor zorgen. Die regelt eventuele ondersteuning dus ook zelf. Dit geldt zowel voor het basisonderwijs (PO) als voor het middelbaar onderwijs (VO).
Ouders hoeven dus niet meer zelf een ingewikkelde indicatieprocedure te doorlopen. De samenwerkingsverbanden passend onderwijs gaan bepalen welke steun er nodig is voor een kind, en ze gaan dat ook betalen. Het 'rugzakje' komt dus te vervallen. Het extra geld gaat - via de samenwerkingsverbanden - naar de scholen, en niet meer naar de ouders.
Het samenwerkingsverband maakt voor elk kind dat dat nodig heeft, een ondersteuningsplan. De wet Passend Onderwijs is niet bedoeld als bezuiniging, dus in principe zou ieder kind dat nu hulp krijgt op school, dat ook straks nog kunnen krijgen.
Normaliseren en ontmedicaliseren
In dit nieuwe systeem zouden we toe moeten kunnen met minder medische etiketten; er is geen diagnose meer nodig om een kind te helpen. Kinderen die een beetje anders zijn, zijn daarmee nog niet abnormaal, is het idee. We zijn wat doorgeschoten in het labelen van kinderen. Onderwijs bieden dat het kind nodig heeft, moet ook zonder zo'n label kunnen.
Onze overheid wil 'normaliseren' en 'ontmedicaliseren'. Op zich is daar niets mis mee. Voor veel ouders zal het een verademing zijn om niet eerst een diagnose te hoeven krijgen voordat je hulp krijgt voor je kind. Maar...
Het lijkt erop dat dat deze 'normalisering' op het bordje van de scholen wordt gelegd, en het is de vraag of die dat kunnen. Kunnen leerkrachten en docenten omgaan met de grote diversiteit aan leerlingen en hun individuele behoeften? Wat kunnen ouders zelf doen om ervoor te zorgen dat hun kind inderdaad op tijd en dicht bij huis passend onderwijs krijgt? En wat doe je met kinderen die tussen de wal en het schip belanden? Het is een illusie om te denken dat vanaf 1 augustus alle problemen met thuiszitters zomaar zijn opgelost.
Ouders maken zich zorgen. En terecht. Vanaf 1 augustus moeten scholen werken met de nieuwe wet Passend Onderwijs. Maar in de praktijk krijgen ouders te maken met scholen die zich helemaal niet houden aan hun zorgplicht.
Voorbeeld: Bram
Bram werd afgewezen op de middelbare school van zijn keuze. Zonder duidelijke reden. De school zegt dat de wet Passend Onderwijs pas op 1 augustus ingaat, dus dat ze nu nog geen zorgplicht hebben. (Waarmee de school voorbij gaat aan de Motie Van Meenen, die juist bedoeld is om dit soort situaties te voorkomen.)
Suzan, de moeder van Bram, twittert zich suf om aandacht te krijgen voor haar situatie en ze schrijft er columns over op ADHD Netwerk. Daarin vertelt ze dat het haar niet lukt om de reden van de afwijzing schriftelijk bevestigd te krijgen:
Ook heb ik het schoolbestuur gevraagd om een schriftelijke afwijzing met duidelijke tekst en uitleg. Ze zijn verplicht om deze verklaring aan mij te geven, zodat ik bezwaar kan maken tegen de afwijzing, waarop de school weer een nieuwe beslissing moet nemen. Op deze verklaring wacht ik nu geduldig. De school heeft namelijk alle tijd. Daarom ga ik zelf ondertussen ook maar op zoek naar een alternatief. Vinden wij die niet dan zit zoon na de zomervakantie thuis.
Het is niet zijn ADHD waardoor Bram niet mag komen, maar 'de gehele problematiek'. Suzan wordt nieuwsgierig. Wat heeft de basisschool allemaal doorgegeven?
Als ze het dossier ziet dat is overgedragen, zakt de moed haar in de schoenen. Daarin staat bijvoorbeeld een oud verhaal dat Bram zichzelf niet kon aankleden bij gym. Toen hij klein was. Wat heeft dat te maken met de situatie van de nu 13-jarige, die volgens zijn ouders op een reguliere school past?
Afwijzing is gemakkelijker dan zorgplicht
Ook opmerkelijk: de school waar Bram voor koos, heeft hem nog nooit gezien of gesproken. Afwijzing lijkt een stuk gemakkelijker dan de zorgplicht.
De volgende school laat hem bungelen. Bram twittert erover. Doordat hij niet wordt aangenomen, mag hij niet naar de kennismakingsdag. Denk even aan je eigen kind van 12. Hoe zou die omgaan met zo'n afwijzing?
Hoe zit dat nou? Hebben kinderen nu recht op passend onderwijs of niet? De school weet nog niet of hij mag komen. Eerst willen ze Bram observeren in zijn klas (groep 8). Pas dan nemen ze een beslissing.
Moeder Suzan vindt dat vreemd. In haar column Leerplicht en leerrecht op ADHD Netwerk constateert ze: "Het is natuurlijk van de zotte. Observeren is niet standaard onderdeel van het toelatingsbeleid. Als dit wel zo was, zouden ze alle nieuwe leerlingen moeten observeren." Met als conclusie: "Leerplicht is mooi, maar leerrecht is beter".
Inmiddels is Bram ook op de tweede school afgewezen. In de geschillencommissie heeft zijn moeder weinig vertrouwen, omdat scholen niet verplicht zijn daaraan mee te werken. Ze beraadt zich op vervolgstappen met adviseurs van Balans. Die oudervereniging zal het nog druk krijgen...
Steunpunt Passend Onderwijs
Bram is niet de enige. Bij het Steunpunt Passend Onderwijs (van oudervereniging Balans) komen meer berichten binnen over kinderen die door scholen geweigerd worden. Ouders zullen lang niet altijd zo assertief zijn als de moeder van Bram. Maar in ieder geval moeten ze van zich laten horen bij de geschillencommissie.
Aandacht vragen voor het probleem is ook belangrijk. Alle Kamerleden moeten weten dat het niet goed gaat. Er zijn nu al 16.000 thuiszitters, en dat aantal gaat ongetwijfeld stijgen. Om nog maar te zwijgen van de ouders die hun baan moeten opzeggen om hun thuiszittende kind goed te begeleiden.
Wat kun je doen?
Oudervereniging Balans maakt zich zorgen. Het is echter de vraag of hun signalen iets uithalen. Ook de zorgplicht voor scholen lijkt vooralsnog een wassen neus te zijn. Uiteindelijk zul je het dus toch zelf moeten doen. Maar hoe?
- Zoek ouders die met hetzelfde probleem te maken hebben. Kinderen met een extra zorgbehoefte hebben ouders nodig die moeite doen om hen op de goede plek te krijgen.
- Haak aan bij een ouderplatform in je eigen regio. Bijvoorbeeld: Utrecht-west, waar ouders op 3 juli welkom zijn. Andere ouderplatforms kun je vinden door te googelen op 'ouderplatform'.
- Kom je er niet uit, stuur dan een berichtje naar de coöperatie (in oprichting) Ouderkracht voor 't kind
- Of neem contact op met de nieuwe Landelijke Ouderraad (een voortzetting van de verenigingen voor ouders en school, die verdwenen toen de subsidie stopte). Laat ons horen of u daar naar tevredenheid geholpen werd. Zo niet, dan kunnen we meedenken.
- Tweede-kamerlid Loes Ypma (PvdA) heeft haar e-mail adres opengesteld voor probleemgevallen. "Ministerie komt dan in actie!" twitterde ze.
- Op het Forum van Ouders Online zit veel ouderkracht; leg het ook daar eens voor.
Meer Informatie
- Passendonderwijs.nl - Informatie van de overheid
- Steunpunt Passend Onderwijs - Een initiatief van Balans
- Geschillencommissie Passend Onderwijs - ook voor geschillen vóór 1 augustus 2014
Flanagan
03-08-2014 01:08<p>Hier werd op de basisschool wel 3 IB-ers aangesteld om toetsen af te nemen en leerkrachten te vertellen wat ze moesten doen. In de praktijk hadden de leerkrachten hier dus weinig aan; wel extra taken opgedragen krijgen van de IB-er maar geen extra handen.<br />
Ik bespeurde weinig positieve interactie. Ik bespeurde zelfs negatieve interactie want de overleggen tussen leerkrachten en die alleswetende IB-er over de leerlingen die achter op schema liepen, waren tijdrovende aspecten waar de leerkracht niet op zat te wachten. Soms reageerde die de frustraties af op de desbetreffende leerlingen.<br />
Maar ja, alles moet gedocumenteerd worden zodat de school de inspectie kan tonen dat het goed werk levert.<br />
Als ouder van een kind dat achter liep, zeg ik; doe elke IB-er weg en haal 2x zoveel onderwijsassistenten binnen. Dat is praktische steun, waar kinderen en leerkrachten op de basisschool werkelijk wat aan hebben.</p>
vriesma
31-07-2014 15:07<p>Precies. Ik ken twee basischolen goed en beide hebben ervoor gekozen om nul komma niks te doen om zich voor te bereiden. Maar onze kinderen hebben geen keus!</p>
lanio
31-07-2014 09:07<p>In het 'passend' onderwijs, is er een groep de grote verliezers. En ik zou zo graag willen dat dit de leerkrachten zijn, of de ouders.<br />
Helaas, helaas, de grote verliezers zijn de kinderen. Die maar een keer jong zijb. Die als hete aardappels doorgegeven worden. Die overbelast en overspannen worden. Die onbegrepen worden. Die uit worden gekotst door leraren en scholen die zichzelf zo zielig vinden.<br />
'Wij zijn hier niet voor opgeleid.' Hoezo niet? Ik weet al jaren dat deze veranderingen eraan komen. Wat hebben schoolbesturen in de tussentijd gedaan? Hun personeel opgevangen en bijgeschoold? Zorgstructuren opgezet? Praktische aanpassingen gedaan? ( escape ruimtes, aanschaf van materialen,etc.)<br />
Wat hebben individuele docenten gedaan? Bijlezen? Vakliteratuur aanschaffen? Deskundigheid bevorderen? Leerzame gespekken met ouders voeren? Verantwoordelijkheid nemen voor de invulling van de eigen professie?<br />
Helaas, helaas. Was dat maar waar. Het is een leuke boodschap voor de jeugd. 'We hebben wel veel gemopperd en vergaderd. We werken gewoon niet mee en dan wordt deze ingreep net als het studiehuis, wel weer teruggedraaid. Helaas gaat dit over jouw rug, staat jouw jeugd in het teken van onze onwil, ons gelijk. Sorry, maar jij kunt toch niets terug doen bij ons, reageer je.frustratie maar af op je ouders. Die zijn het wel gewend om wakker te liggen van de zorgen om jou.'</p>
vriesma
31-07-2014 01:07<p>En wat moeten de ouders volgens jou dan? Hun kind in de ijskast zetten totdat de docenten bijgeschoold zijn, omdat het anders zo zielig is voor de scholen?</p>
Antoinette de Schipper
30-07-2014 16:07<p>met veel interesse heb ik dit artikel gelezen. Als docente op een VMBO waar veel kinderen met ADHD/ PDD-Nos en andere problematieken zijn, wil ik toch even een kritische kanttekening plaatsen, ook richting opleidingen. Daarmee hoop ik duidelijk te maken dat de verwachtingen die worden geschapen aan het adres van de scholen een iets genuanceerder beeld krijgen. Het is namelijk de overheid die iets voorspiegelt aan de ouders dat in de praktijk zeer moeilijk haalbaar is.
</p>
<p>Docenten krijgen tijdens hun opleiding amper training in omgang met leerlingen met problematieken. Veel wordt geleerd in de praktijk of via naschoolse cursussen. Wanneer een docent van 's morgens half negen tot 's middag 10 over 4 klassen voor de neus krijgt met gemiddeld 24 leerlingen waarvan meer dan 50% een stevige problematiek heeft, is het niet merkwaardig dat scholen zichzelf willen beschermen voor overbelasting van personeel. De overheid heeft in haar wijsheid beslist dat klassen een grootte mogen hebben van 32 leerlingen per groep waarvan er minstens 8 met ernstige problematiek zit.<br />
Ik begrijp de behoefte van ouders die zielsveel van hun kinderen houden, ontzettend goed. Edoch: voor de ouders betreft het (afhankelijk van de samenstelling van het gezin) een paar kinderen. Voor docenten zijn het er tussen de 18 en 32 leerlingen per groep/ per lesuur. Veel scholen zijn voor de nieuwe situatie nog niet klaar, domweg omdat het personeel de know how (nog) niet voldoende heeft. Met andere woorden: dit plan is gedoemd om te mislukken, op dezelfde manier als dat het studiehuis is mislukt. Ik ben heel benieuwd hoeveel personeelsuitval en gebrek aan docenten moet volgen voordat men weer overstapt op voldoende scholen voor speciaal onderwijs.<br />
Dat u als ouders verwachtingen heeft die door de overheid worden opgelegd is dan ook niet eerlijk jegens de schoolleidingen.<br />
Voor wat het medische aspect betreft: ook hiervan ben een een pertinente tegenstander. Een docent is geen verpleger en mag geen medische handelingen verrichten als bijvoorbeeld injecties geven. Het zou de overheid sieren als men subsidie zou geven voor een vast verplegend persoon die verbonden is aan school.</p>
WendelmoedM
03-07-2014 07:07<p>Ja zo'n situatie belanden wij nu opeens in, afwachten of er een IV indicatie komt, hopen dat hij dan toch naar die school mag, en anders? Anders zit onze zoon, die met plezier naar school gaat en geliefd is bij veel schoolgenoten en docenten, en nooit de orde heeft verstoord, vaanaf september thuis op de bank met zijn HAVO-advies. Want de huidige school snapt niks van autisme ("we hebben het rijtje tips geprobeerd en het werkt niet"), en willen hem daarom graag kwijt ("wij weten het ook niet meer") en als hij niet naar het VSO mag, dan moeten we dus in twee weken een nieuwe school zien te vinden die het wel ziet zitten. Of kan ik hem dan gewoon op de huidige school laten? Kunnen ze hem daar zomaar wegsturen als er geen school is waar hij naartoe kan eigenlijk?</p>
Flanagan
26-06-2014 16:06<p>In het verleden werden de dyslecten zonder financiële tegemoetkoming interne RT-hulp ontzegd (in tegenstelling tot de cluster IV) want ze kregen toch al logopedie. Alleen jammer als deze logopedie niet aansloot met PO. Ben benieuwd hoe ze dat in de toekomst gaan regelen, hulp aan de kinderen die buiten het passend onderwijs gebied vallen.
</p>
<p>Maar de beschermende positie in het verleden waarin de ouders het voor het zeggen hadden, stelde in de praktijk ook al niet veel voor. Goedschiks of kwaadschiks, schools wil was en is wet, dus eerlijk gezegd verandert er niet veel.</p>
vriesma
21-06-2014 15:06<p>Vroeger moesten scholen hun keuze nog verantwoorden, zeker als het kind al binnen was. Nu hebben ouders geen rechten meer, de school beslist. </p>
hanneke2
21-06-2014 15:06<p>Mijn indruk is dat het voor de cluster IV kinderen aardig goed geregeld is maar dat je de pineut bent als je een cluster II of III kind hebt.<br />
De cluster IV kinderen van nu hebben gezorgd voor een hausse aan etiketjes en een gigantische groei aan indicaties.</p>
Marijky
21-06-2014 14:06<p>Passend Onderwijs is oude wijn in nieuwe zakken. In de samenwerkingsverbanden zijn ook de scholen voor speciaal onderwijs opgenomen.<br />
Een school voldoet nog steeds aan zijn zorgplicht als een leerling doorverwezen wordt naar het speciaal onderwijs binnen dat samenwerkingsverband.....<br />
Alsof ouders van zorgkinderen nog niet genoeg aan hun hoofd hebben.</p>
kerstjens
21-06-2014 12:06<p>Ik heb hier gewoon geen woorden voor...ongelofelijk.</p>