12 maart 2006
Leve de speen! 10 Weetjes en 10 tips
Is een speen nu wel of niet goed voor het gebit, en kan hij de borstvoeding nu wel of niet negatief beïnvloeden? Tien weetjes en tien tips op een rij.
Laat je kind maar lekker zuigen op een speentje. Daar is in de meeste gevallen niets mis mee, integendeel. Zolang je je maar houdt aan een paar simpele regels. Hieronder volgen tien wetenswaardigheden en tien tips.
1. Kalmerende werking
Voor baby's gaat er van zuigen een kalmerende werking uit. Een fopspeen is zachter dan een duim, zodat er minder druk op de tandjes, de kaken en het gehemelte staat. Hierdoor krijgen de kaken en het gehemelte van je kindje een betere kans op een natuurlijke ontwikkeling. Niet alle kinderen hebben overigens een even grote zuigbehoefte.
2. Spraakproblemen
Als reden dat de speen moet worden afgewend, wordt vooral genoemd dat een kind er spraakproblemen door zou krijgen. Kinderen die net leren praten, hebben sowieso nog grote moeite met het uitspreken van alle klanken die ze nodig hebben. De combinatie van twee medeklinkers, zoals de SP in 'speen', is echt hogere-schoolwerk. Als een kind dus "peen" zegt in plaats van "speen", ligt dat niet aan de speen. Maar...
Een kind kan alle klanken alleen dan goed leren uitspreken als hij tijdens het praten de speen uit zijn mond haalt. Let daar dus op: haal zoveel mogelijk die speen eruit overdag. Doe maar of je het niet verstaat als hij met een speen in zijn mond praat. Dat is voor zijn en jouw bestwil, want anders moet er later weer van alles worden afgeleerd bij de logopedist. Lees meer over laat praten in het artikel 'Laat met praten'.
3. Borstvoeding
Sommige ouders denken dat het gebruik van een speen de borstvoeding zou kunnen verstoren. De meningen daarover zijn verdeeld. Aan de ene kant heb je mensen die zeggen dat het geen kwaad kan, zolang je maar wel even wacht met de speen tot de borstvoeding goed op gang is gekomen. Maar aan de andere kant zijn er deskundigen, met name lactatiekundigen, die toch wel wat bedenkingen hebben. Met name in de beginperiode.
Als je in de eerste 4 tot 6 weken van de borstvoedingsperiode een fopspeen aan je kindje geeft, kan het zijn dat hij of zij last krijgt van tepel-speenverwarring. Verder kan het bij fanatieke fopspeenzuigers of duimzuigers gebeuren dat ze hun zuigbehoefte zo uitleven op de fop of de duim dat ze daardoor te weinig vragen om de borst. Dit kan tot gevolg hebben dat de melkproductie terug gaat lopen (minder vraag leidt immers tot minder aanbod). Tenslotte kan het zijn dat je door het zuigen op de speen domweg niet ziet dat de baby honger heeft, wat met name bij 'voeden op verzoek' bezwaarlijk kan zijn.
Niets meer missen?
Wil jij op de hoogte blijven van onze laatste topics? Meld je hier aan en ontvang iedere twee weken onze inspiratiemail in je inbox!
4. Verschillende vormen
Spenen zijn te krijgen in verschillende vormen. De bekendste zijn de kersvorm (ronde top) en de dentalspeen (platte, schuin aflopende vorm). De kersvorm bootst de natuurlijke vorm van de tepel na, waardoor baby's deze vorm sneller accepteren. Een baby kan een dentalspeen daarentegen gemakkelijker in zijn mondje houden. Een platte speen valt dus minder snel op de grond. Hierdoor is de hygiëne beter en het gevaar voor bacteriën kleiner.
5. Gebitsproblemen
De speen zou gebitsproblemen veroorzaken. Het is inderdaad zo dat bij duimzuigen de stand van de kaken snel verandert. Dat effect is blijvend en bepaalt dus ook de stand van de tanden van het volwassen gebit. Een speen heeft dat effect veel minder. Je kunt vaak goed zien aan een melkgebit dat het kind een speen gebruikt, want de stand van de melktanden verandert, maar dit effect werkt niet door in het volwassen gebit als het kind het speentje wegdoet voordat hij zijn melkgebit gaat wisselen.
6. Mondspieren
Een baby die slaapt met een speen dwingt zichzelf zijn mondspieren te gebruiken. Rond de mond zitten heel veel spieren, die allemaal getraind moeten worden voor een goed gebruik van de mond bij spreken, en slikken. Een kind moet leren de lipjes ontspannen te sluiten en gemakkelijk door de neus te ademen. Een goede mondsluiting voorkomt andere problemen zoals een slechte ademhaling waarbij de lucht via de mond minder gezuiverd wordt en tot verkoudheid kan leiden. Sterke mondspieren helpen bovendien bij een goede spraakontwikkeling.
7. Middenoorontstekingen
Volgens een Nederlands onderzoek houdt het optreden van middenoorontstekingen verband met het zuigen op een speen. Een kind dat vaak middenoorontstekingen heeft, zou daarom het beste zo weinig mogelijk of helemaal niet meer een speen moeten gebruiken.
8. Rubber of siliconen?
Spenen zijn gemaakt van natuurlijk rubber (latex) of van siliconen. Rubber is soepeler, waardoor het minder effect heeft op de stand van de tanden en de kaken dan een siliconen speen. Spenen van rubber bestaan vaak uit één deel, waardoor ze makkelijker schoon te maken en houden zijn. Bij siliconen spenen blijft er nog wel eens viezigheid in de naden zitten. Een siliconen speen is wel weer sterker dan een rubberen speen en scheurt dus minder snel. Ook heeft een siliconen speen het voordeel dat er geen allergie door kan ontstaan.
Ben jij op zoek naar een mooie speen?
Tegenwoordig zijn er steeds meer mooie merken die spenen produceren.
Wij tippen onze favorieten!
- Zo heeft Bibs spenen van natuurrubber met en schildje van kunststof. Ze zijn te bestellen in allerlei prachtige kleuren.
- De nieuwste speen van Bibs is de Supreme - hij is smaller dan de gewone speen, waardoor er minder druk komt te staan op de tandjes, het gehemelte en de kaak van je baby.
- Het merk Natursutten ontwikkelt handgemaakte speentjes van 100% natuurrubber en heeft verschillende modellen:
vlindervormig schild met extra ruimte onder het neusje zodat je kindje vrij kan ademen: een rond schild, de kersvorm en de anatomische vorm.
- Deze stevige spenen van Avent zijn vaak de uitkomst voor kindjes die de meeste spenen niet pikken. Ideaal als je moeite hebt om je baby tot rust te brengen.
9. Wiegendood
Uit een groeiend aantal studies blijkt dat het gebruik van een fopspeen bij het inslapen wiegendood kan helpen voorkomen. Een mogelijke reden zou kunnen zijn dat het kind rustiger inslaapt. Alles over veilig slapen lees je hier.
10. Minder omdraaien
Zuigt je kindje op een fopspeen, dan draait het zich minder om in zijn bedje. Bovendien wordt de tong naar voren geduwd bij het zuigen. Dit zorgt ervoor dat de keel meer vrij is. Ook dit zou bijdragen tot de voorkoming van wiegendood.
10 Tips
1. Neem de speen nooit in je eigen mond
Stop een speen nooit in je eigen mond om hem -schoon- te maken. Spoel het ding af onder de kraan. In je eigen mond zitten bacteriën die o.a. cariës veroorzaken (streptococcus mutans). Je kind wordt er niet ziek van, maar de gevoeligheid voor tandbederf wordt verhoogd. De bacteriën vallen het glazuur aan zodra de eerste tandjes komen. Mocht de situatie zich voordoen dat de speen vies is en je bent niet in de gelegenheid om hem ergens te kunnen afspoelen, kun je hem natuurlijk gewoon een keer schoonmaken door hem in je mond te doen. Het is simpelweg hygiënischer om hem af te spoelen onder de kraan.
2. Kook de speen regelmatig uit
Probeer uitwisseling van speeksel tussen je kind en anderen zoveel mogelijk te voorkomen. In het kinderdagverblijf vliegen speentjes nog wel eens van mond tot mond. Ook liggen ze er veel op de grond. Blijf in dat geval de speen regelmatig uitkoken. Let wel op dat niet alle spenen geschikt zijn om uit te koken. Spenen gemaakt van 100% natuurrubber kunnen niet worden uitgekookt. In dat geval kun je ze het best regelmatig voor vijf minuten in een bakje met net gekookt water leggen.
3. Koop regelmatig een nieuwe speen
Bezuinig niet op spenen en koop regelmatig een nieuwe. Grotere kinderen ontwikkelen enorme zuigkracht. Het komt dan voor dat ze de speen van het schildje trekken of kauwen. Trek zo nu en dan even flink aan het speentje om te kijken of het niet verzwakt is door slijtage of bijten.
4. Kies de speen niet te groot
Een lange speen raakt de huig, waardoor je baby gemakkelijker braakt. Kies de speen dus niet te groot. Tegenwoordig wordt er goed aangegeven welke spenen geschikt zijn voor welke leeftijd.
5. Denk aan de ring
Een speen zonder ring is handig voor het slapen, en eentje mét ring voor buiten (omdat je hem ergens aan vast kunt maken).
6. Haal de speen uit de mond tijdens het slapen
Laat je kind inslapen met een speen, maar haal hem uit zijn mond zodra hij slaapt. Duw lichtjes tegen de onderkaak zodat hij zijn mondje sluit. Als dat niet lukt, doordat de baby dan toch weer zijn duim pakt, wacht er dan nog even mee en probeer het later nog eens.
7. Wees voorzichtig met speenkoorden
Wees voorzichtig met touwtjes en kettingen aan de fopspeen. Ze kunnen gevaarlijk zijn. Zorg in ieder geval dat er geen touwtjes liggen in het bedje. Gebruik dan een speen zonder ring, zodat je kind zich niet aan de ring beschadigt. En doe zeker geen touwtje in de ventilatiegaten van het schildje. Die gaten voorkomen namelijk dat je kind zou stikken wanneer het de fopspeen met schild en al in zijn mond stopt.
8. Leg meerdere speentjes in bed
Leg bij een grotere baby die zelf kan pakken, meerdere spenen in het bedje naast het kussen, zodat je kind er gemakkelijk eentje vindt als het wakker wordt.
9. Neem de speen niet mee naar buiten
Wen het kind eraan dat het speentje niet mee naar buiten gaat. Als hij buiten is, is een speen iets wat alleen in een noodgeval gegeven kan worden (extreme moeheid). Een speen is voor thuis, voor binnen. En het liefst nog specifieker: voor het slapen gaan, of op rozige momenten zoals vlak na het eten bij de tv, of na het bad en tijdens het wachten tot het eten klaar is.
10. Respecteer de magische grens
Zorg ervoor dat je kind uiterlijk vóór z'n 6e verjaardag van de speen af is. Ouders wisselen op het Forum van Ouders Online regelmatig tips uit over hoe je een kind het beste kunt afkicken van de speen. Het Forum is dé plek om inspiratie uit te halen voor als het zover is. De een kiest voor cold turkey, de ander voor langzaam afbouwen. Alles is goed als het werkt.
Bronnen:
In dit artikel wordt gebruik gemaakt van affiliate links.
