30 april 2011 door Herma Klein Kranenberg
Hoe herken je HELLP?
Het HELLP-syndroom is een akelige zwangerschaps- complicatie die slecht kan aflopen. Wat zijn de klachten en wanneer trek je aan de bel?
Lees hier het nieuwe artikel over het HELLP-syndroom.
Als ervaringsdeskundige met drie keer HELLP achter de kiezen, weet ik hoe belangrijk het is om zélf ook alert te zijn op signalen en tijdig aan de bel te trekken. Vage klachten kunnen gek genoeg een voorteken zijn van de levensbedreigende zwangerschapsaandoening HELLP. Wat die ogenschijnlijk vage klachten zijn en wanneer het raadzaam is alarm te slaan, komt aan bod in dit artikel.
Duveltje uit een doosje
Torenhoge bloeddruk, eiwit in de urine, een opgezet gelaat en duidelijke pijnklachten in de bovenbuik. Dit soort verschijnselen brengt als het goed is een verloskundige onmiddellijk in actie. Acute doorverwijzing naar het ziekenhuis is geboden.
Helaas is het plaatje niet altijd zo duidelijk. Veel vaker zijn de verschijnselen van een (dreigende) pre-eclampsie of HELLP niet zo helder. Het ziektebeeld kan sluipend aanwezig zijn en zich plotsklaps uiten als levensbedreigende aandoening.
Bedrieglijk normale bloeddruk
Vooral wanneer de bloeddruk normaal oogt, laat menig verloskundige of gynaecoloog zich onbedoeld zand in de ogen strooien. HELLP kan daarmee een ware nachtmerrie zijn voor zowel patiënte als professional. Mijn eigen gynaecoloog bekende me ooit dat hij wel eens over mij heeft gedroomd. Naar de details heb ik wijselijk niet geïnformeerd; wie vindt het nu leuk in andermans nachtmerries te figureren?
Wat mij nog helder voor de geest staat, is dat mijn bloeddruk bij opname ogenschijnlijk normaal leek. Leek - want 120 over 80 was in mijn specifieke geval gevaarlijk hoog. Van nature heb ik namelijk een bloeddruk van 90 over 60.
Mijn gynaecoloog luisterde naar me, nam mijn zeer vage klachten serieus en greep daadkrachtig in. Met een gezonde zoon als gevolg. Daarmee kende deze HELLP een happy end.
Voorbeeld
Een zwangere, ruim 35 weken zwanger, voelt zich in de laatste periode van haar zwangerschap niet fit en heeft een wat grieperig gevoel. Haar verloskundige signaleert dit, meet haar bloeddruk die 120 over 80 is, en bevraagt de vrouw naar verdere klachten. De vrouw verzucht dat het wel gaat.
Maar dan zegt haar man dat hij zijn vrouw echt anders dan anders vindt de laatste week. Ze heeft veel hoofdpijn en heeft ook een paar keer overgegeven. De verloskundige is plotseling extra alert. 'Heeft u het gevoel dat u soms sterretjes ziet? Heeft u dat aanvalsgewijs? Is het vaak 's nachts dat u dit voelt?' De vrouw knikt, zij het aarzelend, bevestigend.
De verloskundige besluit contact op te nemen met het ziekenhuis en draagt haar over aan de gynaecoloog. In het ziekenhuis wordt bloedonderzoek gedaan. Op basis hiervan wordt de diagnose HELLP-syndroom vastgesteld. Met een spoedsectio komt het kind ter wereld. Moeder knapt na de bevalling vlot op. De baby is met 36 weken weliswaar te vroeg geboren, maar verder prima in orde.
Vaag grieperig, niet fit gevoel
De bloeddruk is in dit voorbeeld binnen normale waarden en de vrouw geeft weliswaar aan zich niet fit te voelen, maar er is nog geen overtuigende aanwijzing dat ze ernstig ziek aan het worden is.
Vooral het gegeven dat de bloeddruk binnen normale waarden lijkt te zijn, is in dit geval risicovol. Een bepaald percentage van de vrouwen ontwikkelt het HELLP-syndroom namelijk zonder noemenswaardige bloeddrukstijging. Verder is er een groep vrouwen die van nature een vrij lage bloeddruk heeft. Wanneer een vrouw met deze uitgangswaarden een bloeddruk van 120 over 80 krijgt, lijkt de absolute waarde van de bloeddruk acceptabel. 120 over 80 klinkt immers als een keurige bloeddruk. Dit nu is echter schijn, gezien de stijging ten opzichte van de relatieve lage uitgangswaarden.
Behalve de zwangere is er bij het bezoek aan de verloskundige gelukkig nog een andere belangrijke bron van informatie aanwezig: haar partner! Deze benoemt dat hij het gedrag van zijn vrouw echt als anders ervaart. De verloskundige springt hier adequaat op in en stelt relevante aanvullende vragen. Het gevoel bij de partner dat er iets niet in orde is, brengt de verloskundige in actie, met een spoedopname als gevolg.
Intuïtie serieus nemen
Doorslaggevend bleek dus het 'niet-pluisgevoel' bij het aanstaand ouderpaar.
Het is essentieel om deze intuïtie serieus te nemen en aan de verloskundige te melden. Als zwangere beschik je immers over jarenlange ervaring en expertise op een speciaal voor jou bekend terrein: je eigen lichaam. Een vrouw die vertrouwd is met haar eigen lijf en leden, zal een sterkere intuïtie ontwikkelen voor wat wel en niet normaal voelt.
Veranderingen in gedrag en uiterlijk
Wat voor een type ben je? Iemand die niet snel zal zeuren als er iets is? Praat je normaal gesproken veel en ben je nu erg stilletjes? Is je uiterlijk opeens erg veranderd (opgeblazen gezicht)? Kun je licht slecht verdragen? Heb je erge last van hoofdpijn of pijn tussen je schouderbladen? Het gevoel dat je sterretjes ziet? Voel je je misselijk of moet je braken? Last van tintelende vingers?
Het is vooral de combinatie van sommige klachten die verdacht kan zijn. Hoofdpijn met braken en pijn hoog in de bovenbuik is zo'n combinatie.
Voor de partner die duidelijke veranderingen signaleert in gedrag en uiterlijk: Spreek dit uit! Kennis over het klachtenpatroon is voor de professional zeer waardevol.
Professional blijft eindverantwoordelijk
Overigens kan het gebeuren dat de zwangere tegen wil en dank een onbetrouwbare informatiebron is. Vaak genoeg hebben vrouwen namelijk niet in de smiezen dat er wat aan de hand is. Omdat HELLP meestal in de eerste zwangerschap optreedt en het bij HELLP vaak om relatief vage klachten gaat, denken veel vrouwen dat het 'erbij hoort'.
Juist om deze reden is het heel belangrijk dat de partner aangeeft wanneer hem iets opvalt en wat het is dat hem zorgen baart. De professional krijgt op deze manier meer informatie in handen om tot een diagnose te komen.
Communicatie is de sleutel
Als voormalig HELLP-patiënte wil ik beklemtonen: formuleer helder wat je voelt en meld de voorkomende klachten, ook als ze tamelijk vaag lijken of je doen denken aan een grieperig gevoel.
Luister naar je eventuele 'niet-pluisgevoel' en benoem dit tegenover de professional.
Lees hier het nieuwe artikel over het HELLP-syndroom.
Mieperderpiep
18-05-2015 13:05<p>P.s. bij mijn tweede zwangerschap weer onder controle bij dezelfde verloskundige, nog geen eens in het ziekenhuis aangezien het verleden. Weer dezelfde kwalen en weer vertelde mijn verloskundige dat het bij een tweede nooit voor kwam. Weer na veel moeten doorzeuren doorgestuurd worden naar het ziekenhuis en daar is mijn tweede dochter ook ingeleid, omdat ik dit x Pre-eclampsie had. Dus twee x na elkaar met een lage bloed druk kan dus ook. Had inmiddels zelf teststrips aangeschaft en bijgehouden hoe mijn eiwitten in mijn urine stegen en toen het mij iets te hoog werd afgedwongen om door gestuurd te worden. Maar weer goed ook. Dus dames, let zelf goed op uw eigen lichaam, want niet iedere zwangerschap is het zelfde, dus niet iedereen heeft een band gevoel en een hoge bloeddruk (zoals alle richtlijnen zeggen)</p>
Mieperderpiep
18-05-2015 13:05<p>Ik vindt nu voor het eerst op internet een artikel over HELLP en geen hoge bloeddruk. Zelf was ik bij mijn eerste zwangerschap totaal niet lekker, dacht dat het zo hoorde bij zwanger zijn en wilde geen aansteller zijn. Bij elke controle gaf ik aan dat ik mij grieperig voelde, hoofdpijn, sterretjes zien, kortom algehele malaise. Steeds vroeg mijn verloskundige om een band gevoel en dat had ik dus totaal niet. Mijn bloeddruk was ook steeds normaal. Dus blijkbaar was ik een aansteller. Ik had soms last van uitvallen, zowel van de kleur in mijn ogen tot complete lichamelijke uitval. Steeds maar een paar seconden zodat ik het eigenlijk zelf niet merkte dat ik even buiten kennis was. Ik werd steeds duizeliger, meer sterretjes, extreem moe, raar in het hoofd. Maar mijn HB en bloeddruk waren gewoon. Uiteindelijk heb ik zelf met teststrookjes van de Nierstichting getest wat mijn urine aangaf. Alle 3 de teststrips gaven dus donker donker groen aan. Ik dat mijn verloskundige voor gelegd, maar die geloofde niet in thuis testen. Die klopten niet volgens haar. Maar na 34 weken doorzeuren, het verliezen van mijn bloedprop en extreme pijn in mijn rug, werd ik dan toch maar door gestuurd naar het ziekenhuis. Volgens mijn verloskundige was ik s' avonds wel weer thuis. In het ziekenhuis urine in geleverd en aan de bloeddruk monitor gelegen. Mijn urine raakte kwijt en mijn bloed druk was van de 5 metingen binnen 15 min. perfect mooi en 2 x verkeerd (175/115). Dan toch maar een nachtje en dag in het ziekenhuis blijven zodat ze de urine van een hele dag konden opsparen. De volgende dag was de arts al heel vroeg bij mijn bed om te zeggen dat het niet helemaal goed was, verder vertelde hij niet veel. Er werden mij wat folders in de hand gedrukt, maar had al geen puf meer die te lezen. Maar goed ook, als ik zelf wist dat ik op het randje had gelegen, was ik misschien veel gestresste geweest. Mijn man werd de vraag gesteld wie ze moesten redden als het mis ging, nog geen eens aan mij dus. De gyn zij alleen tegen mij dat hij het belachelijk vond dat ik zo laat pas naar het ziekenhuis kwam, maar ik zelf was er eigenlijk al niet helemaal meer bij, alles ging als een film aan mij voorbij. Uiteindelijk na een paar longrijpers voor de baby ben ik ingeleid. Alles is goed gegaan en een mooi klein meisje was geboren. Achteraf gezien was de kans dat het verkeerd zou gaan veel groter dan dat het goed zou gaan. Wij hebben duidelijk een engeltje op onze schouders gehad en dat allemaal door extreen nalatenschap van de verloskundige die niet reageerde op sterretjes zien, hoofdpijn en extreem veel oedeem ( van 67 kg naar 108 kg). Enkel alleen omdat mijn bloeddruk toch gewoon perfect was. Ik dank nog steeds de actie van de Nierstichting om in Nederland ieder huishouden 3 teststrips te sturen. Anders was het misschien heel anders afgelopen. Mijn dochte had na de bevalling nagenoegen geen moederkoek meer over en deze was ook nog blauw wit gestippeld, ze vroegen mij of ik een zware roker was, nou niet dus. Mijn dochter gaf zelf al aan door het verlies van de bloedprop en de pijn in de rug, wat achteraf dus rug weeën waren, dat het er nu uit moest omdat ze gewoon geen moederkoek meer had. Bedankt engeltje.</p>
Sabrina2013
10-09-2013 19:09<p>Hoi Ik ben nu 33 weken zwanger en al 5 dagen last van hoofdpijnen die komen en gaan. Nu heb ik gister er ook bij overgeven en over de gehele dag misselijk gevoel. Kan dit een teken zijn ? Heb over het algemeen lage bloeddruk van 110/55.. </p>