21 februari 2020
Heeft je kind moeite met spelling? Zo kun je helpen!
Ieder kind maakt spelfouten. Zelfs volwassenen maken deze foutjes. Maar niet ieder kind heeft een spellingsachterstand. Wanneer kun je spreken van een spellingsachterstand en wat kun je doen om je kind te helpen? Je leest het in deze blog.
Wanneer heeft je kind een spellingsachterstand?
Spelling is onderdeel van het vak taal, iets waar je kind vanaf groep 3 echt mee aan de slag gaat. Kinderen in groep 3 kennen al veel klanken, maar gaan nu leren om deze klanken aan letters te koppelen. En dat is niet altijd even makkelijk: niet iedere klank en letter zijn direct aan elkaar gekoppeld. Het is dus logisch dat je kind foutjes maakt. Pas als hij de spellingregels ook na herhaaldelijk verbeteren niet onthoudt, is het goed om te kijken of er meer aan de hand is.
Een spellingsachterstand komt vaak naar voren bij toetsen, zoals bijvoorbeeld de LVS-toetsen. In de meeste gevallen is er een zichtbare achterstand op klasgenoten. In sommige gevallen is er sprake van dyslexie. Een spellingsachterstand is vaak te verhelpen door veel extra te oefenen. Het kost misschien wat tijd, maar juist door vroeg met je kind aan de slag te gaan, kan je kind weer op niveau komen. Daar heeft het een leven lang profijt van!
Waar heeft je kind met een spellingsachterstand moeite mee?
Om je kind goed te kunnen helpen, is het handig om te weten waar hij moeite mee heeft bij het spellen van woorden. Soms is het namelijk lastig te begrijpen omdat jij de juiste spelling van woorden zo uit je mouw schudt en een kind dat moeite heeft met spelling dat niet kan. Een voorbeeld: jij weet dat je reizen met een korte ‘ei’ en ‘z’ schrijft en niet als ‘rijsen’. Als je beide woorden hardop uitspreekt, klinkt het bijna hetzelfde. Dat is precies waar je kind dus ook tegenaan kan lopen.
Een kind met een spellingsprobleem heeft moeite met het koppelen van gesproken taal aan geschreven taal. Dit noem je ook wel het fonologisch verwerken van taal. Spellingsregels zijn dan onmisbaar bij het juist aanleren van de spelling van woorden. Dat er vaak óók nog uitzonderingen zijn op spellingsregels maakt het er niet makkelijker op. Eigenlijk is het niet zo vreemd dat je kind soms radeloos wordt van al die regels en uitzonderingen, het is niet voor niets dat de Nederlandse taal bekendstaat als één van de meest lastige talen om te leren!
Wil je precies weten waar je kind moeite mee heeft? Vraag het aan de leerkracht, die heeft er het meest zicht op. De spellingtest van Squla geeft ook een goed inzicht. Per e-mail krijg je een foutenanalyse waarin haarfijn wordt uitgelegd waar je kind moeite mee heeft.
Vanaf welke leeftijd wordt een spellingsachterstand ontdekt?
Wanneer moet je als ouder aan de bel trekken als je ziet dat je kind duidelijk moeite heeft met spelling? Hier is geen exacte leeftijd aan gebonden. Vanaf groep 3 krijgen kinderen spelling op school en kan al snel duidelijk worden bij het wie het spellen soepel verloopt en wie daar wat moeite mee heeft.
Halverwege groep 3 kunnen de eerste achterstanden gesignaleerd worden. Rond die tijd worden ook de eerste LVS-toetsen afgenomen. Dankzij deze toetsen krijg je een goed inzicht in het niveau van je kind. Heeft hij een E-score dan is het zinvol om aan de leerkracht te vragen wat je kunt doen om je kind te helpen. De leerkracht kan oefeningen meegeven zodat je samen aan de slag kunt. Echt reden voor paniek is er echter nog niet, sommige kinderen zijn nu eenmaal wat langzamer. Maar het is wel verstandig om het in de gaten te houden.
In groep 4 kun je het wel goed merken als je kind een achterstand heeft. Gelukkig kun je genoeg doen om hem te helpen. Lees de tips hieronder!
Moeite met spelling, zo kun je jouw kind helpen!
Dan is het nu tijd om van je kind een klein taalwonder te maken, of hem in ieder geval te helpen de spelling onder de knie te krijgen. Onderwijsexpert Shelby Vos, Intern Begeleider en leerkracht in het basisonderwijs, heeft een aantal waardevolle tips die helpen de spellingsachterstand van je kind aan te pakken:
Tip 1: Oefen stap voor stap de spelling van woorden
De beste manier om een kind met een spellingsachterstand te helpen is om met woorden te oefenen. Informeer bij de leerkracht welke spellingsregels er op dat moment behandeld worden, of vraag welke spellingsregels jouw kind lastig vindt, zodat jullie daar samen thuis mee aan de slag kunnen.
Stap 1: schrijf het woord op.
Stap 2: laat je kind het woord hardop voorlezen.
Stap 3: dek het woord af met een papiertje.
Stap 4: hak het woord in stukjes en vraag aan je kind of hij/zij weet welke spellingsregel van toepassing is bij het woord.
Stap 5: laat je kind het woord opschrijven.
Stap 6: controleer samen of hij het woord goed geschreven heeft. Is dat niet het geval, laat hem dan eerst zelf nadenken of er misschien een andere manier is om het woord te spellen.
Tip 2: Oefen de spellingsregels samen
Ken jij alle spellingsregels van de Nederlandse taal nog? Niet vreemd hoor als dat niet lukt. Iedere volwassene moet weer even goed nadenken als het gaat om spelling. Wij gebruiken al die spellingsregels namelijk dagelijks zonder dat we het door hebben.
Wanneer je jouw kind wilt helpen met spelling is het belangrijk dat je de verschillende spellingsregels kent en deze samen doorneemt. Iedere school gebruikt andere methodes. Vraag daarom aan de leerkracht welke spellingsregels de kinderen dit schooljaar gaan leren en wanneer ze die krijgen. Zo kun je samen de spellingsregels oefenen die op dat moment ook in de klas behandeld worden. Op spelling.nl staat aangegeven hoe de spellingsregels precies in elkaar zitten en kun je oefeningen vinden.
Tip 3: Werk met ‘spiekbriefjes’
Al die regels onthouden is best een klus, maar gelukkig zijn daar de ‘spiekbriefjes’! Schrijf op verschillende briefjes een spellingsregel met daaronder wat voorbeeldwoorden. Bijvoorbeeld: één van de spellingsregels is dat je sommige woorden met -isch schrijft, maar ies zegt. Op een spiekbriefje schrijf je verschillende woorden die eindigen met -isch. Denk aan elektrisch, tropisch, logisch, mechanisch, automatisch, hilarisch.
De briefjes kun je in een schoolboek plakken, maar je kunt er ook wat in huis verspreiden zoals op de koelkast, spiegel of op de iPad. Zo komt je kind ze overal tegen. De kracht van herhaling!
Tip 4: Maak oefenen leuk
Telkens samen boven de boeken hangen is zinvol, maar daar heeft je kind niet eindeloos zin in. Laat hem dan spelenderwijs met spelling oefenen, bijvoorbeeld met leuke werkbladen van Pinterest (‘spelling au of ou’) of oefen met spellingmethode TaalExtra van Squla.
Tip 5: Oefen met dictees
Samen met je kind oefendictees maken is ook heel leerzaam. In het onderwijs worden vaak dictees afgenomen om spelling te oefenen. Een oefendictee richt zich op het aanleren van correct spellen. Doe dit samen door je kind woordjes te laten horen of zien en vervolgens te laten opschrijven. Hierna controleer je samen of het goed of fout is.
Tip 6: Blijf lief, geef complimenten
Bij het goed spellen van woorden is er geen grijs gebied: het woord is goed of fout geschreven. Dat kan voor kinderen best lastig zijn, omdat ze continu geconfronteerd worden met de foutjes die ze maken. Benadruk daarom ook de inzet van je kind tijdens het oefenen en geef hem complimentjes. Leg de focus op de woorden die wel goed gaan om hem aan te moedigen. Complimenteer je kind met de vooruitgang die hij boekt in plaats van te focussen op de foutjes die hij maakt!
Verder lezen?
Tips voor thuisscholing
Alles over je kind leren lezen
Hoe wordt dyslexie gesignaleerd op de bassischool?
Rekenproblemen, hoe pak je het aan?
Dit artikel is geschreven in samenwerking met onze onderwijspartner Squla
