24 januari 2020

Extreme zwangerschapsmisselijkheid of HG

‘In Nederland en België hebben jaarlijks ruim 130.000 vrouwen te maken met enige vorm van zwangerschapsmisselijkheid. Ongeveer de helft van de zwangeren heeft last van ernstige zwangerschapsmisselijkheid en ruim 2% daarvan heeft te maken met zeer ernstige zwangerschapsmisselijkheid en/of overgeven, ook wel HG genoemd.’, aldus Stichting ZEHG (stichting die vrouwen met extreme zwangerschapsmisselijkheid en HG helpt).

Wat is Hyperemesis Gravidarum

HG staat voor hyperemesis gravidarum. HG is een vreselijke zwangerschapsziekte die zorgt voor extreme zwangerschapsmisselijkheid waarbij je constant moet overgeven. HG kan zo extreem zijn dat je er doodziek van wordt en de meest simpele bezigheden niet meer lukken. Je werk kan eronder lijden, het zorgen voor je kind(eren) lijkt een onmogelijke taak en dan hebben we het nog niet eens over de zorg voor jezelf en je ongeboren kindje! 

Als je last hebt van HG en zo vaak moet overgeven dat je niets binnenhoudt, is er een grote kans dat je uitdroogt en/of teveel gewicht verliest. Daarom is het ontzettend belangrijk dat je (zo snel mogelijk) behandeld wordt. 

Waardoor wordt extreme zwangerschapsmisselijkheid veroorzaakt?

Wat nu precies de extreme of ‘gewone’ zwangerschapsmisselijkheid veroorzaakt is niet helemaal duidelijk. Artsen denken dat de zwangerschapshormonen, die in grote getalen door je lijf gieren, een grote rol spelen. Daarnaast kan het ook met aanleg te maken hebben. Sommige mensen zijn nu eenmaal sneller misselijk dan anderen. Het kan ook erfelijk bepaald zijn. Had je moeder het bijvoorbeeld tijdens haar zwangerschap, dan bestaat er dus een kans dat jij dit vreselijke kwaaltje van haar erft. Wat ook een grote rol speelt in de mate waarin je misselijk bent is vermoeidheid. Hoe minder uurtjes slaap je pakt, hoe erger de misselijkheid wordt.

Lees ook: Opvoeding en gedrag

Video: Hoe doen zij het? Alles over financiële opvoeding!

Stichting ZEHG: ‘Het leek een lange tijd een overgevoelige reactie te zijn op het zwangerschapshormoon HCG maar sinds 2018 weten we dat dat niet zo uitsluitend is. Dat hormoon is namelijk na 20 weken echt wel afgezwakt en toch kampen vrouwen vaak nog langer met de klachten. Een veelbelovende doorbraak komt uit Amerikaans genetisch onderzoek in 2018. Voor het eerst werd zwangerschapsmisselijkheid meegenomen in een bredere test en onderzoekers vonden een verband tussen de misselijkheid en aanwezigheid van het stofje GDF15, dat aangemaakt wordt bij de vorming van de placenta en het misselijkheids- en braakcentrum in de hersenen activeert. Helaas ontbreekt er nog steeds een landelijk protocol. Elk ziekenhuis hanteert momenteel zijn eigen protocol’

Wanneer ingrijpen bij extreme zwangerschapsmisselijkheid?

Veel zwangere vrouwen zijn de eerste 3 maanden van de zwangerschap misselijk en moeten daardoor vaak overgeven. Dit is ontzettend zwaar en vermoeiend. Wanneer wordt het zorgwekkend? Wanneer gaat een normale misselijkheid over naar extreme zwangerschapsmisselijkheid? Natuurlijk is 3 keer per dag overgeven al te veel, maar je hoeft je dan nog geen grote zorgen te maken. Als je niet na elke maaltijd of na elk slokje drinken moet overgeven, houd je waarschijnlijk genoeg binnen om je lijf te voorzien van vocht en voedingsstoffen.

Moet je zo vaak overgeven dat alles wat je binnenkrijgt er weer uitkomt, dan moet je meteen aan de bel trekken. Geef het aan bij je huisarts of verloskundige, zodat je zonodig doorverwezen kunt worden.

Symptomen waarop je moet letten:

• Je valt af in plaats van bijkomen.
• Je urine is donker van kleur zoals donkergeel of zelfs bruin.
• Je hebt veel dorst.
• Je voelt jezelf warrig.
• Je hebt al 24 uur lang geen eten of drinken binnen kunnen gehouden of überhaupt iets gegeten of gedronken.
• Als je jouw huid vastpakt tussen duim en wijsvinger blijft de plooi langer staan dan je gewend bent. Dit is een teken dat de elasticiteit van de huid is afgenomen door vochttekort.
• Je voelt jezelf vaak duizelig of je valt soms flauw.
• Je wordt hevig belemmerd in je dagelijks functioneren. Alle handelingen voelen zwaar. Ook nadenken gaat moeizaam.
• Je moet heel erg vaak overgeven, meer dan 3 keer per dag. Vrouwen met HG moeten soms wel meer dan 10 tot 30 keer per dag overgeven.

Merk je 1 of meerdere symptomen op, neem dan meteen contact op met je verloskundige of huisarts.

Uitdroging vaak onjuist gemeten

Stichting ZEHG: ‘Belangrijk om te weten is dat huisartsen en verloskundigen nog steeds testen op ketonen in urine (uitdroging) voordat ze dames doorsturen naar het ziekenhuis. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat ketonen geen graadmeter zijn. Ketonen worden gevormd wanneer het lichaam zijn eigen vet gaat verbranden door een voedseltekort. Ketonen hebben niets te maken met de mate van uitdroging. Er is geen verband tussen ketonen en de ernst van HG. Het meten van ketonen in de urine heeft daarom geen toegevoegde waarde bij diagnose van HG en zou niet gebruikt moeten worden om (de ernst van) HG vast te stellen en wel of geen behandeling aan te bieden!’

Behandeling HG en extreme zwangerschapsmisselijkheid

Als je last hebt van extreme zwangerschapsmisselijkheid, dan zou je wat dingen kunnen proberen, zoals uitvinden waar je misselijk van wordt en waarvan niet. Voorkom dat je een lege maag hebt of eet voornamelijk koude gerechten als de geur van eten je tegenstaat. Is het echt niet te doen en blijf je overgeven, dan kan de huisarts of gynaecoloog medicatie tegen misselijkheid voorschrijven. Bijvoorbeeld meclozine (wordt ook vaak voorgeschreven tegen wagenziekte), metopramide of omeprazol. In ernstige gevallen is een ziekenhuisopname noodzakelijk.

We vroegen stichting ZEHG om tips die kunnen helpen bij HG.

1. Besef dat HG een ziekte is

Blijf je herinneren dat HG een ziekte is die tijdens de zwangerschap opduikt, net als bekkeninstabiliteit, zwangerschapsvergiftiging of het HELPP-syndroom. Het zit niet tussen je oren, je bent niet gek aan het worden, je stelt je niet aan, je zoekt niet naar aandacht door over te geven, je hebt geen eetstoornis. Je hebt wel last van een zwangerschapsziekte. Hyperemesis Gravidarum is ook als zodanig opgenomen in de database van Abstracted National Organization of Rare Disorders (de Nationale Organisatie van zeldzame stoornissen) in Amerika.

2. Praat met anderen vrouwen die het ook hebben gehad

Praat erover met andere vrouwen die ook HG hebben gehad, dat helpt enorm! Kijk bijvoorbeeld eens op onze besloten praatgroep op Facebook.

3. Luister naar je lichaam

Luister naar je lichaam! Neem de rust die je nodig hebt en probeer niet geforceerd de dingen te blijven doen die je normaal ook deed. Overgeefsessies zijn een aanslag op je lichaam en je hebt nu alle energie voor jezelf nodig. Zet je leven dus een versnelling lager en voel je vooral niet schuldig als je jezelf ziek meldt op je werk. Als je bij je ziekmelding aangeeft dat het om een zwangerschap gerelateerde ziekte gaat, wordt jouw werkgever door het UWV gecompenseerd voor jouw salaris.

4. Vraag om hulp

Vraag om de hulp die je nodig hebt! Vaak willen mensen je wel helpen, maar hebben ze geen idee hoe. Hoewel het soms moeilijk kan zijn om hulp te vragen, is het toch erg belangrijk omdat je je rust hard nodig hebt, zoals we ook bij de tweede tip al schreven. Bovendien kan het ervoor zorgen dat je niet in een isolement raakt, je kunt nu immers minder makkelijk weg of je bent zelfs aan bed gebonden.

Wanneer is een ziekenhuisopname nodig bij extreme zwangerschapsmisselijkheid?

Wanneer het risico op uitdroging en ondervoeding dermate groot is, kun je opgenomen worden in het ziekenhuis. Dit is echt je laatste redding en in veel gevallen knappen vrouwen die niets binnen kunnen houden wat op. In het ziekenhuis krijg je een infuus zodat het vocht direct wordt aangevuld. Daarnaast krijg je medicatie tegen de misselijkheid. Ongeveer 2 tot 3% van de vrouwen die last hebben van extreme zwangerschapsmisselijkheid worden opgenomen in het ziekenhuis.

Hoe lang je in het ziekenhuis moet blijven is afhankelijk van je situatie. Soms is 1 dag voldoende, maar het kan helaas ook voorkomen dat je meerdere dagen moet blijven. Het belangrijkste doel is dat je weer voldoende vocht en voedingsstoffen binnenkrijgt en dat je baby gezond is. Er zal daarom ook een echo gemaakt worden. Met een bloedonderzoek wordt bekeken of je een vitaminetekort hebt en welke dat zijn. Deze worden dan meteen aangevuld. Zodra je klachten verminderen en je bent aangesterkt, mag je weer naar huis.

Het kan zijn dat je medicatie meekrijgt voor thuis. Deze zal je geleidelijk afbouwen. Ongeveer 4 op de 10 vrouwen blijven klachten van extreme zwangerschapsmisselijkheid of HG houden. Zij moeten later helaas weer opnieuw opgenomen worden. Dit is ontzettend zwaar zowel mentaal als lichamelijk. Het kan helpen om contact te zoeken met andere vrouwen die in dezelfde situatie hebben gezeten. Dit kan via stichting ZEHG.

Impact HG op het leven

Stichting ZEHG: ‘(Ernstige) zwangerschapsmisselijkheid en HG hebben naast een grote lichamelijke impact ook een enorme psychische impact. Het kan het plezier in de zwangerschap compleet doen vergeten en je doen afvragen of je wel normaal bent. Het ‘probleem’ bij zwangerschapsmisselijkheid is dat de ergste klachten zich vaak openbaren in de periode dat mensen de zwangerschap nog even voor zich willen houden. Het gevolg hiervan is dat vrouwen in stilte lijden en hun ervaringen niet goed kunnen vergelijken met anderen, daardoor ontbreekt een kader om te bepalen of de misselijkheid die wordt ervaren nu ‘bij de zwangerschap hoort’ of dat er iets aan gedaan moet worden.’

‘Bij zwangerschapsmisselijkheid die verder gaat dan wat onpasselijkheid in de ochtend komt het hele scala aan negatieve emoties langs. Kwaadheid omdat de zwangerschap niet verloopt zoals je had verwacht, omdat de roze wolk niet wordt gevonden, omdat je je normale leven niet meer kunt leiden of omdat de omgeving geen begrip kan opbrengen. Verdriet omdat je het gevoel hebt alleen te zijn met deze klachten. Angst omdat je je afvraagt of dit wel normaal is en of je baby hier niets aan overhoudt. Of bij ernstigere misselijkheid, angst omdat je je afvraagt of je hier zelf niet iets aan gaat overhouden. Verraad omdat je niet in staat lijkt te zijn om normaal zwanger te zijn.’

‘De grootste problemen ontstaan echter door schuldgevoel:

• omdat je niet ‘gezond’ kunt eten
• omdat je medicijnen neemt
• omdat je niet in staat bent goed voor je gezin te zorgen
• omdat je misschien niet een volledige werkdag kunt draaien
• omdat je jezelf een grote zeur voelt als je over de misselijkheid klaagt, want dat is toch wat je wilde?
• omdat je geen blijde gevoelens over de zwangerschap kunt oproepen
• omdat je soms zelfs denkt dat je liever niet zwanger zou willen zijn
• omdat je het gevoel hebt een slappeling te zijn, want zoveel moeders zijn misselijk en die hoor je ook nooit.’

Hoe om te gaan met extreme zwangerschapsmisselijkheid of HG

Sommige vrouwen die veel last hebben van extreme zwangerschapsmisselijkheid of HG hebben werkelijk alles geprobeerd om van die misselijkheid af te komen. Maar niets blijkt te helpen. Zij blijven dag in dag uit zichzelf beroerd voelen, zijn constant misselijkheid en moeten heel veel overgeven. Dit is ontzettend zwaar. Hoe moet je nu door die zwangerschap heenkomen? Hoe kun je omgaan met extreme zwangerschapsmisselijkheid of HG?

Stichting ZEHG: ‘Tijdens maar ook na hun zwangerschap kunnen vrouwen bij onze Stichting terecht. Vooral door middel van lotgenotencontact via onze besloten praatgroep of via onze jaarlijkse lotgenotendagen die wij hiervoor organiseren. Ook voor de partners van HG dames hebben wij een besloten praatgroep.'

'Ook als de wens er is voor een nieuwe (HG-) zwangerschap kunnen zij bij ons terecht. Voor dames die eenmaal een HG zwangerschap hebben gehad, kan een nieuwe zwangerschap met HG beangstigend zijn. Als de kinderwens uiteindelijk groter is dan de angst voor HG dan is het goed dat ze zich kunnen voorbereiden. Daarom hebben wij een standaard HG voorbereidingsplan opgesteld. Dit maakt vrouwen en hun partners bewust van de uitdagingen die zij mogelijk tegemoet gaan en geeft ze informatie over de mogelijke behandelmethoden. Het plan kan als leidraad gebruikt worden voor gesprekken met verloskundigen en gynaecologen.’

Stichting ZEHG

Vrouwen die last hebben van extreme zwangerschapsmisselijkheid of HG kunnen hulp krijgen van Stichting ZEHG. ‘Stichting ZEHG is in 2013 opgericht door vrouwen die zelf Hyperemesis Gravidarum in hun zwangerschap(pen) hebben meegemaakt. Omdat de onbekendheid met HG, zowel binnen de medische sector als binnen de sociale omgeving, niet goed is. Veel vrouwen (en hun partners) ervaren onbegrip, diagnoses worden niet gesteld of de oorzaak van veelvuldig overgeven wordt als psychisch benoemd.’

‘Ons voornaamste doel is vrouwen (en hun partners) met zwangerschapsmisselijkheid of HG een plek te bieden waar zij zich gehoord en begrepen voelen. Wij zorgen er als Stichting voor dat er meer begrip en awareness komt voor de aandoening in het hele spectrum. Denk hierbij aan benadering via social media. Daarnaast faciliteren wij onderzoek naar zwangerschapsmisselijkheid en HG.’