20 december 2018 door Bibi-Elle van Ierlant
De grote gevolgen van onbewust ouderschap
Het mag duidelijk zijn dat de jeugd behoorlijk wat struggles heeft. Of je er nu mee in aanraking komt via de media, het afleest aan de wachtlijsten bij diverse jeugdinstellingen òf dat je geconfronteerd wordt binnen eigen kringen, het afwijkende gedrag en/of verslavingsproblematiek van de jeugd zet de verzorgende ouder met de rug tegen de muur. Maar hoe kan dit? Waar komt het vandaan, hoe kunnen we dit bestrijden of beter nog, voorkomen?
Het lijkt erop dat we steeds meer de controle dreigen te verliezen over de toekomstige generatie. Zelfs de overheid speelt zorgvuldig in op het groeiend aantal problemen onder de jeugd. Denk hierbij aan de campagnes als Nix18 (alcohol & tabak - 2014), Moodcamp (depressie - 2017), #trueselfie weken (2018) en het inmiddels actief subsidiëren van diverse klinieken en jeugdinstellingen.
Ondanks alle goede initiatieven om de gevolgen zoveel mogelijk binnen de perken te houden, worden de jongeren steeds creatiever in het bedenken van alternatieven. Wat dacht je van het gebruik van ‘homemade drugs’ als GHB of de inmiddels op elke hoek verkrijgbare harddrugs zoals XTC, speed en ketamine. Een toeziend oog op het gebruik van deze illegale middelen wordt al een stuk lastiger en dan hebben we het nog niet eens over de negatieve effecten en verslavingen omtrent het veelvuldig gebruik van onze smartphone of het spelen van computergames.
Waar houdt het op? Of beter gezegd, waar begint het?
Laten we het ‘onschuldige’ gebruik van de smartphone of tablet erbij pakken. Hier hebben ouders nog maar kort ervaring mee, simpelweg omdat wij niet zijn opgegroeid met een smartphone of de verplichte laptop in de klas. Ondanks dat wij weten dat het niet de beste variant is op de besteding van onze tijd, geven ouders vaak het verkeerde voorbeeld en wordt de tablet of telefoon, zelfs al bij de allerkleinste, frequent ingezet als zoethoudertje.
Maar we kunnen toch niet anders?
De jongeren leven inderdaad in een totaal andere wereld dan de jeugd die wij zelf hebben gekend. Het analoge tijdperk waar de moeder nog met een kopje thee en een koekje thuis op ons zat te wachten is al lang verleden tijd. Laat staan de dagelijkse potjes voetbal met alle kinderen van de straat. Mede door deze enorme technologische transformatie is het ook niet gek dat ouders geen idee meer hebben waar hun kinderen zichzelf de hele dag mee bezig houden. En dat in combinatie met een eigen leven dat tegenwoordig zo is ingericht dat ook ouders vermoeid thuis komen en het niet meer op kunnen brengen om nog een interessant gesprek met de kinderen te voeren. En geen nieuws is goed nieuws toch?
Helaas is het aantal jongeren dat terecht komt in klinieken vanwege gedragsproblemen en/of een verslaving groeiende. Het is tijd dat we ons er langzaam bewust van worden dat er ergens iets niet helemaal goed gaat. Hoeveel ruimte denk je dat kinderen tegenwoordig hebben om zichzelf steeds meer af te zonderen van hun omgeving?
Wanneer professionele hulp nodig is
Ouders worden pas ‘wakker’ wanneer het gedrag van hun kind te veel negatieve invloed heeft op zijn/haar eigen leven en dat van de omgeving. We merken dan op dat er een ontwrichtende situatie is ontstaan die aandacht nodig heeft. In eerste instantie wordt er angstvallig geprobeerd om de controle over het kind terug te krijgen. En ook al kan dit een tijdje goed gaan, vaak resulteert het toch in een situatie waarin de ouder genoodzaakt is om externe hulp in te schakelen in de vorm van psychische zorg. Maar of de situatie van jouw kind werkelijk zal verbeteren met slechts één keer per week 1 uur een consult, een onveranderde thuissituatie en in beginsel al een wachtlijst van tenminste 14 weken, dat is nog maar de vraag. Al lijken we het antwoord daarop al gevonden te hebben als we kijken naar de wanhopige intakegesprekken die zich aan de lopende band afspelen bij de jeugdklinieken.
Ondanks dat geen mens of gezin hetzelfde is, zien we binnen elke situatie wel dezelfde overeenkomsten. Gelukkig hebben we in Nederland een aantal kundige instellingen die een basismethode hanteren waarbij niet alleen het kind de benodigde zorg krijgt. Ook de thuissituatie staat centraal en daar worden ouders een belangrijk onderdeel binnen het herstelproces van hun kind. Niet zozeer om aan te horen wat ze verkeerd hebben gedaan maar wel om ze bewust te maken welk effect hun eigen gedrag heeft (gehad) op hun kind. Voor een ieder die wel eens bij een psycholoog is geweest, zijn de vele vragen omtrent de gezinssituatie en de rolverdelingen thuis een bekend verhaal. En dit is niet voor niets. Op deze manier kan er door een objectieve partij een goede inschatting worden gemaakt waar, waardoor en wanneer het kind het contact met zichzelf en de omgeving is verloren. En zoals je wellicht begrijpt, is deze informatie van essentieel belang voor een succesvol herstel.
Dus wordt het niet eens tijd dat ouders bewust worden van de fases voorafgaand aan de gevolgen? Dat ouders leren begrijpen wat er überhaupt gebeurt in het hoofd van hun kinderen? Hoe het eigenlijk mogelijk is dat een kind zichzelf zo verwijderd voelt van de wereld?
Hoe kan je als ouder jouw kind helpen?
Laten we beginnen met in te zien dat kinderen onze eigen spiegels zijn. Het ongewenste gedrag van jouw kind is namelijk vaak het gevolg van het ongewenste gedrag van de ouders. Een kind is niet geboren om het leven van jou als ouder moedwillig zuur te maken. Signaleer jij als ouder dat jouw kind het lastig heeft? Ga met je kind praten. Praat over zijn/haar gevoel, als een vriend. Probeer jouw kind niet belerend toe te spreken maar luister eens oprecht, biedt steun, geen weerwoord of afkeuring.
Afkeuring is namelijk het onbewuste (en ongewenste) gedrag van ouders wat voort komt uit eigen angst en/of aangeleerde patronen. Daarom is het zinvol om daar bewust van te worden. Jouw eigen persoonlijkheid wordt daardoor onderdeel van de ontwikkeling van jouw kind. Doorbreek deze vicieuze cirkel en werk aan jezelf. Zo werk je tegelijkertijd aan een positieve ontwikkeling van jouw kind.
Want ook al wil niemand het graag horen: de oorzaak ligt tòch ten grondslag aan de opvoeding.
